علائم بیماری ام اس چیست

مالتیپل اسکلروزیس (MS) یا ام اس، یک بیماری فلج‌کننده‌ی مغز و دستگاه عصبی مرکزی یا همان نخاع انسان است. در این بیماری، سیستم ایمنی بدن به بافت عصبی حمله کرده و موجب اختلال در ارتباط بین مغز و سایر مناطق بدن می‌شود که تخریب اعصاب در هر نقطه از بدن علائم خودش را به همراه دارد.

برای پیشگیری و درمان موفقیت آمیز، باید علائم بیماری ام اس را کاملا بشناسید تا بتوانید به موقع درمان آن را شروع کنید. زمانی که در راه رفتن، صحبت کردن، غذا خوردن، کنترل ادرار یا تنفس کردن به مشکل داشتید یا بینایی شما تار شد حتما به دکتر مراجعه کنید. هر کدام از این اختلالات می‌توانند نشانه بیماری ام اس باشند.

جدول علائم ام اس در تمام نقاط بدن

علائم ام اس بسیار مختلف بوده که در هر نقطه بدن متفاوت است. جدول زیر تمام علائم MS در تک تک نقاط و سیستم بدن را بطور خلاصه به شما معرفی کردیم.

اطلاعات داخل جدول از سایت Healthline جمع‌آوری و ترجمه شده است.

برخی از بیماران مالتیپل اسکلروزیس ممکن است توانایی راه رفتن به صورت مستقل را از دست بدهند یا کاملاً فلج می‌شوند. برخی مواقع علائم و نشانه های بیماری ام اس سالیان سال مشخص نمی‌شوند یا خیلی خفیف هستند. پس بهتر است کسانیکه سابقه این بیماری را در خانواده ی خود دارند آگاهی کافی را کسب کرده تا بتوانند در صورت بروز پاره ای از علائم به موقع اقدام نمایند.

شناخت علائم بیماری ام اس و راه‌های جلوگیری از تشدید و درمان آن به کمک جدی خواهد کرد. در این مقاله تهیه شده توسط شرکت خدمات پرستاری آسانیسم، تمام علائم بیماری ام اس را به شما توصیف کردیم تا بتوانید از تشدید ام اس جلوگیری کنید.

14 نشانه شایع در بیماری ام اس

بیماری ام اس را بیماری قرن 21 میدانند و در تشریح علائم بیماری ام اس میتوان به فاکتورهای زیادی اشاره کرد. نشانه های اولیه ام اس معمولا در سنین ۲۰ تا ۴۰ سالگی بروز می شود. ممکن است ام اس در کودکان (که ام اس کودکی نامیده می‌شود که شامل تولد نوزاد تا ۱۸ سالگــی ست) یا بعد از ۴۰ سالگی آغاز شود. اما اغلب کمتر در این گروه های سنی رخ می دهد.

هر چند که نشانه‌های این بیماری اغلب در سیستم عصبی انسان بروز میکند ولی ممکن است نواحی دیگر بدن نیز درگیر این بیماری شوند.از جمله ی مهم ترین این فاکتورها میتوان به موارد ذیل اشاره کرد:

1. خستگی: جزء شایعترین علائم بیماری ام اس است که در حدود 80% افراددرگیر آن میشوند.خستگی باعث میشود فرد در انجام امور روزمره خود چه در منزل یا محل کار خود دچار مشکل شود.
2. خواب رفتگی: صورت، بدن یا اندام‌ها (دست‌ها و پاها) یکی دیگر از علائم ام اس است و در اکثر بیماران اولین علامتی است که  دیده می‌شود. به دشواری راه رفتن، عدم حفظ تعادل و هماهنگی اعضای بدن در راه رفتن، جزء شایع‌ترین نشانه های بیماری ام اس هستند.
3. اختلال در عملکرد مثانه: که در 80% بیماران مبتلا به ام اس رخ  می‌دهد .
4. مشکلات در عملکرد روده: یکی از علائم بارز ام اس مشکلات روده و گوارش است که قابلیت ادرار درست را از بیمار سلب می‌کند.
5. تاری چشم و کم بینی: در بسیاری از بیماران جز نخستین علائم ام اس است. شروع دوبینی، درد چشم ها یا تاری شدید نیز ممکن است رخ دهد.
6. سرگیجه: یکی از علائم متداول در بیماران ام اس است. این بیماران احساس عدم تعادل دارند و بیماران احساس کنند که اشیاء و محیط اطراف به دور سر آنها می‌چرخد.
7. درد در نواحی مختلف بدن نیز جزء علائم شایع ام اس است.
8. تغییرات شناختی و رفتاری در بیماران مبتلا به ام اس، بسیار دیده شده است و در حدود 50% از بیماران تا حدی در این زمینه دچار اختلال می‌شوند.
9. استرس و اضطراب: بیماران به دلیل تغییرات احساسی پاسخ درستی به استرس‌های ناشی از موارد مختلف غیرقابل پیش‌بینی در زندگی‌شان نمیدهند که این موضوع  به دلیل تغییرات ایمنی و عصبی حاصل از ام اس صورت می گیرد.
10. اختلال در صحبت کردن: در حدود 25 تا 40 درصد از مبتلایان به ام اس درگیر این نوع اختلال میباشند.
11. اختلال در بلعیدن غذا: به دلیل آسیب عصبی که وظیفه ی کنترل عضلات  کوچک دهان و حلق را کنترل می‌کنند، ‌بوجود می آید.
12. کاهش شنوایی: نیز در کنار اختلالات بینایی یک دیگردر ام اس است و فقط حدود 6 درصد از بیماران مبتلا به ام اس دچار اختلال شنوایی می‌شوند. که جزء علایم ناشایع این بیماری است.
13. لرزش غیرقابل کنترل نیز جز علائم بیماری ام اس محسوب میشود این لرزش ممکن است در هر یک از نواحی بدن رخ دهد و شخص باید به متخصص مغز و اعصاب مراجعه نماید.
14. ضعف جسمی، مور مور شدن عضلات به همراه خستگی و ناتوانی در کنترل تعادل در راه رفتن

علائم اولیه بیماری ام اس چیست؟

• مشکلات در حس بینایی جز اولین علایم بیماری ام اس میباشد که شامل تاری دید، مه آلود بودن اطراف،درد در چشم به خصوص در هنگام حرکت دادن چشم ، دوبینی و در 40 درصد التهاب عصبی که می تواند به از دست دادن بینایی و یا درد معمولا در یک چشم منجرشود.
• سردرد می‌تواند یکی از علائم اولیه بیماری ام اس باشد ولی چندین بیماری مختلف دیگر هم وجود دارد که احتمال این بیماری را بالا می‌برد.
• ضعف عضلانی در اندام های تحتانی که عامل اصلی عدم تعادل در راه رفتن است.
• اختلال در هماهنگی عضلات که عامل آن آسیب سیستم عصبی است.
• اختلال در حس لامسه (شامل خارش،بی حسی، سوزن سوزن شدن در صورت، پاها و یا دست ها میشود.)

علائم حمله ام اس:

در بیمارانی که مبتلا به این بیماری شدند برخی حملات صورت میگیرد که باید به آن‌ها توجه جدی داشته باشید. علائم بیماری ام اس در زمان حملات حاد تر شده یا علائم جدیدی ظاهر می شود.
این علایم عبارت اند از:

• خستگی بیمار
• سرگیجه و دوبینی
• مشکل در راه رفتن و افتادن
• فلجی موقتی
• اختلال در تعادل
• اختلال در دید چشمان
• مشکلات در مثانه و خود ادراری
• بی حسی یا مور مور شدن
• مشکلات حافظه و اختلال در تمرکز

در صورت بروز حمله ام اس چه باید کرد؟

اگر فکر می کنید دچار عود بیماری شده اید، فورا با پزشک متخصص خود تماس بگیرید، حتی اگر فکر می‌کنید وضعیت ممکن است بغرنج نباشد. آسانیسم این امکان را فراهم کرده که در حداقل زمان با مجرب‌ترین متخصصین مشاوره و در صورت لزوم مشکل یا علائم حاد پزشک یا پرستار در منزل جهت رسیدگی به مشکل در کوتاه‌ترین زمان اعزام گردد.

در این پروسه پزشک خود را در مورد علائم، طول مدت زمان آن‌ها، ابتلا به بیماری و تغییردر روند هر یک از داروها مورد اطلاع قرار دهید. در برخی موارد، علائم خود به خود خوب می شوند این علائم در هر فردی متفاوت است، بنابراین تشخیص محرک عود در هر فرد دشوار است. پس لزوما عود نیازمند درمان نیست پس در مواردی نیاز به نگرانی نیست.

از چه سنی حواسمان به علائم بیماری MS باشد؟

بیماری مالتیپل اسکلروز (MS) معمولاً در سنین بین 20 تا 40 سال شروع می‌شود، اما ممکن است در سنین دیگر هم ظاهر شود.

افراد در سنین بالاتر نیز می‌توانند به MS مبتلا شوند، اما این خطر کمتر است. با افزایش سن، خطر ابتلا به MS کاهش می‌یابد. اما افراد بالای 50 سال همچنان ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. با این که خطر مبتلا شدن کم است بیماری ام اس در سالمندان می‌تواند خطرناک باشد و به مراقبت دقیق نیاز دارد که معمولا یک پرستار سالمند بهترین کاندید برای مراقبت از وی است.

اگر شما یا کسی که شما به آن اهمیت می‌دهید علائم مشخص شده را تجربه کردند، مهم است که به پزشک مراجعه کنید تا ارزیابی دقیق‌تری انجام شود و در صورت لزوم، برنامه درمانی مناسب شروع شود. 

علائم بیماری ام اس در زنان

طبق آمار درصد مبتلا شدن زنان به این بیماری  ام اس  به نسبت مردان دو تا سه برابر بیشتر است. پس در این قسمت به بررسی علایم بیماری ام اس در بانوان میپردازیم. بیماری MS به طور کلی روی عصب مغز، نخاع و چشم  تأثیر می گذارد، یعنی می تواندعلائم بسیاری چه جسمی، روانی و عاطفی را بصورت غیرقابل پیش بینی ایجاد کند که از فردی به فرد دیگر نیز متفاوت است.

طبق تحقیقات مولتیپل اسکلروزیس (NMSS)، بیماری ام اس بین دو یا سه برابر در زنان بیشتر از مردان رخ داده است. علائم بیماری ام اس به طور مشابه در  مردان و زنان بروزمیکند اما بدلیل اینکه همچنان ام اس بعنوان یک بیماری میباشد که تمام جوانب آن شناخته شده نیست پزشک نمی تواند شدت علائم ام اس یا پیشرفت بیماری را درست پیش بینی کند چون این بیماری بطور تصادفی به میلین حمله ور میشود و عصبی که تحت تاثیر قرار می دهد ممکن است در نواحی مختلف اندام های بیماران باشد.

همانطور که گفته شد  زنان و مردان مبتلا به MS عموما علائم بیشه به هم را تجربه می کنند، برخی از عوامل دیگر مانند قاعدگی، بارداری و یائسگی ممکن است علائم بیماری ام اس در زنان را تحت الشعاع قرار دهد.
نشانه های این بیماری در زنان مشابه  علائم بیماری در مردان است، اما به علت تغییرات هورمونی می تواند نشانه های دیگری را نیزشامل شود. بعنوان مثال می تواند بر سلامت جنسی زنان و عملکرد مثانه  تاثیر متفاوتی داشته باشد.

قاعدگی و ام اس:

چون بیماری می تواند بر روی هورمون های زنان  تاثیرات بدی  داشته باشد، در برخی مطالعات نشان داده شده که در زنان مبتلا به MS در طی یک هفته از شروع، چرخه قاعدگی آن ها شدیدتر و بدتر می شود.

بارداری و ام اس:

خوشبختانه بارداری می تواند خطر بروز علائم ام اس را به مخصوصا در سه ماهه دوم و سوم کاهش دهد. دانشمندان میگویند که بارداری در برابر MS اثر محافظتی برای بیمار  دارد. اما باید گفت  بارداری برخی از علائم ام اس را به طور موقت کاهش دهد، اما عوارض ناشی از بروز بیماری در 3 تا 6 ماه اول پس از زایمان احتمال برگشت و عود دوباره را دارند و خود دوران بارداری فشار جسمی زیادی را نیز بر بدن مادر وارد می کند که ممکن است علائم خاصی از بیماری ام اس را حادتر  کند. علاوه بر این، برخی از داروهایی که افراد برای بیماری ام اس مصرف می کنند در دوران بارداری بی خطر نیست و می تواند علائم را بدتر کند.

کسی که مبتلا به ام اس است و قصد بارداری پرخطر را دارد، باید در مورد داروهای خود با پزشک مشورت کند. از علائم بیماری MS  که در طول دوران بارداری زنان ممکن است تشدید شود میتوان به موارد ذیل اشاره کرد:

• یائسگی زود هنگام
• خستگی غیر طبیعی
• مشکلات راه رفتن و عدم تعادل به دلیل آسیب های سیستم عصبی مادر
• بی اختیار ادرار و مدفوع در طول بارداری

علائم ام اس ممکن است بعد از یائسگی مادران شدید تر نیز بروز کند، به دلیل اینکه کاهش سطح استروژن در بدن بیمار رخ میدهد که این باعث  پیشرفت بیماری میشود.در عین حال، تحقیقات بیشتر از طرف متخصصین برای درک  بهتر رابطه بین یائسگی و علائم بیماری ام اس لازم است.

علت بیماری ام اس

علت اصلی مالتیپل اسکلروزیس ناشناخته است. اما این بیماری در خصوص خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن فرد مبتلا به بیماری به بافتهای عصبی حمله می کند. در مورد MS، این حمله ی سیستم ایمنی بدن، میلین (ماده چربی که محافظت از فیبرهای عصبی مغز و نخاع را برعهده دارد) از بین می برد.

برای اینکه بدانید میلین چیست می توان آنرا با پوشش عایق بر روی سیم های برق مقایسه کرد. زمانیکه که میلین محافظ ، خودش آسیب دیده و فیبر عصبی مستقیماً در معرض محیط قرار می گیرد، پیام هایی که در امتداد این عصب حرکت می کنند ممکن است مسدود شوند. حتی عصب در معرض آسیب قرار میگیرد.

روشن نیست که چرا MS در برخی افراد بوجود می آید و در دیگران این اتفاق نمی افتد. ترکیبی از ژنتیک و عوامل محیطی جز بالاترین عوامل شناخته شده میباشد.

برخی از عواملی که به عنوان علل احتمالی MS شناخته شده است عبارتند از:

• ژنتیک: MS مستقیما به ارث برده نمی شود. اما شخصی که با در خانواده با فرد دارای ام اس مرتبط هستند، بیشتر احتمال دارد که مبتلا شوند.  بطور کلی میتوان گقت احتمال اینکه خواهر و برادر یا حتی فرزندان یک شخص  دارای ام‌اس مبتلا شود در حدود ۲-۳ درصد است.
• کمبود نور خورشید و ویتامین دی: MS  در کشورهای دورتر از استوا بیشتر رواج دارد. ممکن است به این معنی باشد که کمبود نور خورشید  و در ادامه آن کمبود ویتامین D در این وضعیت نقش بسزایی داشته باشد. اگر چه  دلیلی مشخصی وجود ندارد که آیا مکمل های ویتامین D می توانند به جلوگیری از ام اس کمک کنند یا نه؟
• سیگار کشیدن: افراد سیگاری  تقریبا دو برابر بیشتر احتمال ابتلا به ام اس  در مقایسه با کسانی است که سیگار نمی کشند را دارند.
• چاقی در نوجوانی: افرادی که در طول سال های نوجوانی چاقی زیاد را تجربه کرده اند، خطر ابتلا به MS بیشتری خواهند داشت.
• عفونت های ویروس: ممکن است  عفونت های ویروسی سیستم ایمنی را درگیر کنند و در نهایت منجر به ام اس در برخی افراد شود.
• جنسیت: طبق آماردر زنان ۲ تا ۳ برابر احتمال ابتلا به ام اس  بیشتر از مردان دارند.

ام اس نیاز به تحقیقات بیشتری طی سالهای آتی دارد تا بتونیم به عوامل و راه های درمانی این بیماری دست پیدا کنیم و بتوانیم از بروز این بیماری جلوگیری کنیم.

آیا ام اس ارثی است ؟

ام اس لزوماً اثبات نشده که ارثی باشد، با این حال براساس گزارش از طرف انجمن ملی ام اس، این احتمال وجود دارد که در صورت داشتن فرد مبتلا از بین نزدیکان احتمال ابتلا به این بیماری بیشتر است.

طبق آمار میتوان گفت اگر یک خواهر یا برادر یا والدین مبتلا به ام اس داشته باشند، این احتمال به ۲.۵ تا 3 درصد می‌رسد. بطور قطع وراثت تنها عامل تعیین کننده ام اس نیست. مثلا در دوقلوهای همسان، در صورت ابتلای یک قلو، احتمال ابتلای دیگری ۲۵% است. اگرچه ژنتیک مطمئناً یک عامل ابتلا شمرده میشود ، ولی تنها عامل نیست.

راه های پیشگیری از ابتلا به MS

پیشگیری از ام اس جدا از مسایل ژنتیکی به پاره ای از عوامل بستگی دارد. بیشتر مواقع MS راهی برای پیشگیری قطعی ندارد ولی با تغییرات در شیوه زندگی خود می‌توانید خطر ابتلا به بیماری ام اس را کاهش دهید. برخی از مهم‌ترین کارهایی که باید برای پیشگیری مالتیپل اسکلروزیس شامل موارد زیر است:

1. باید از کشیدن سیگار اجتناب کرد.
2. مراقب وزن خودتان باشید و آنرا کنترل کنید.
3. از امگا 3 غافل نشوید. مطالعات نشان می دهد که کشورهایی که اکثرا ماهی مصرف می کنند، میزان کمتری از ام اس دارند، که بعضی از کارشناسان معتقدند می تواند به دلیل اثرات ضد التهابی روغن امگا ۳ باشد.
4. ورزش مداوم به پیشگیری از بیشتر بیماری‌ها از جمله ام اس و بروز آن جلوگیری میکند.
5. بسیاری از کارشناسان معتقدند کمبود ویتامین D در بروز پاره ای از علائم ام اس موثراست.

کلام آخر

در حال حاضر درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد اما با بهبود شیوه زندگی و اهمیت به سلامت میتوان به عدم بروز آن کمک کرد . یا روند پیشرفت این بیماری را کاهش داد. کارشناسان امیدوارند با تحقیقاتی که در حال انجام است در آینده نزدیک درمان مطمئن و قطعی برای آن پیدا گردد.

ما در مجموعه آسانیسم برای این عزیزان از بهترین متخصصین کمک گرفته ایم. در صورتیکه بیماران در مراحل پیشرفته ی بیماری باشند و با مشکلات حرکتی و عصبی درگیر شده اند نقش پرستار در بهبود وضعیت  و ایجاد انگیزه بسیار موثر است. برای کسب اطلاعات بیشتر و درخواست سفارش با شماره 02191304433 تماس حاصل فرمایید.

آسانیسم در این حوزه قابلیت اعزام بهیار در منزل را دارد و با تلاش و کوشش این عزیزان توانستیم یک سابقه حرفه‌ای و درخشان در مورد مراقبت از بیماران ام اس داشته باشیم و بتوانیم کمکی کوچک برای فرد مبتلا به ام اس دهیم.