بیماری های شایع در دوران سالمندی

بدون شک نمی‌توان پیری را پایان زندگی هر فردی تلقی کرد در واقع این فرآیندی است که از دوران کودکی شروع می‌شود و طی آن توانایی‌های فرد به تدریج کاهش می‌یابد. به دلیل عواملی مانند سبک زندگی، شرایط محیطی و ژنتیک، نوع زندگی، میزان استرس و … ممکن است این فرآیند در همه افراد با سرعت خاصی اتفاق نیفتد.

یکی از موضوعاتی که در این سنین مطرح می شود بیماری های شایع در دوران سالمندی است که بسیاری از بیماری ها در سنین بالا ظاهر شده یا بدتر می شوند برای افرادی که سالمندی در خانه دارند شناخت علائم بیماری ها معقوله بسیار مهمی است تا بتوانند از آنها پیشگیری کرده و با آنها مقابله کنند.

در این مقاله میخواهیم به عمده ترین بیماری های دوران سالمندی، راه های مبارزه و درمان آن بپردازیم که میتوانیم با خواندن این مطلب این دوران را به بهترین زمان برای فرد سالمند رقم بزنیم.

شایع ترین بیماری های قلبی و عروقی سالمندان

بیماری های قلبی عروقی از جمله بیماری هایی هستند که در سنین بالا بروز پیدا میکند و افرادی که به این بیماری ها در دوران پیری مبتلا می شوند به دو دسته تقسیم می شوند.

گروه اول به علل شناخته شده ای مانند وراثت، دیابت، سیگار، فشار خون یا سایر بیماری های زمینه ای به بیماری های مختلف قلبی و عروقی مبتلا شده اند یا قبلاً چنین بیماری هایی داشته اند و با افزایش سن حادتر شده اند اما دسته دیگر سالمندانی هستند که بدون دلیل و تنها به دلیل کهولت سن دچار نارسایی قلبی می شوند.

خوشبختانه امروزه تکنیک ها و تجهیزات پیشرفته ای برای تشخیص و درمان سریع این بیماری ها وجود دارد کافی است علائم بیماری قلبی مانند تعریق شدید، درد قفسه سینه، ضعف عمومی، تنگی نفس، سرگیجه و احساس خستگی بسیار را بشناسید و به محض مشاهده آن در سالمندان خود ایشان را نزد پزشک متخصص بفرستید.

دستوراتی که پزشک متخصص پس از معاینات به شما می دهد شامل تجویز دارو، انجام انواع عمل های جراحی، رژیم غذایی خاص، فعالیت بدنی خاص و … می باشد و باید این نکته را در نظر داشت که بیماران مبتلا به انسداد عروقی یا در معرض خطر حمله قلبی نیاز به مراقبت مداوم دارند و شما نباید آنها را تنها بگذارید.

شایع ترین بیماری های دستگاه تنفسی

سیستم ایمنی سالمندان مانند کودکان ضعیف است و بیشتر از سایر افراد جوان به بیماری های دستگاه تنفسی و ریوی مبتلا می شوند از جمله این بیماری ها می توان به ذات الریه ناشی از عفونت ریه اشاره کرد همچنین آسم یکی دیگر از بیماری های مربوط به دستگاه تنفسی است که افراد مسن را درگیر می کند.

بیشتر این بیماری ها به دلیل رعایت نکردن بهداشت شخصی یا سبک زندگی ناسالم ایجاد می شوند.

یک پرستار سالمند اطلاعات اولیه در مورد انواع بیماری ها دارد و می تواند بلافاصله پس از مشاهده علائم این بیماری ها در سالمندان به او کمک های اولیه را برساند.

پیشگیری از بیماری های تنفسی

برای محافظت از سالمندان خود در برابر بیماری های تنفسی نکات زیر را دنبال کنید:

سیگار یکی ازعوامل اصلی بسیاری از بیماری ها از جمله بیماری های تنفسی در این سن است شما میتوانید با سالمند خود صحبت کرده و از او بخواهید سیگار نکشد.

قارچ ها، باکتری ها و ویروس ها همگی می توانند باعث عفونت ریه شوند شما میتوانید به سالمند خود در انجام کارهای سالم کمک کنید.

هوای آلوده و استنشاق مواد سمی و شیمیایی نیز از دیگر عوامل خطر زا هستند تا حد امکان خانه ای که برای زندگی سالمندان خود در نظر می گیرید باید محیطی راحت و بدون استرس با هوای تازه باشد.

مشکلات کلیوی در سالمندان

بیماری کلیوی نیز از جمله عوارضی است که می تواند کیفیت زندگی سالمندان را مختل کند هر انسان دو کلیه دارد که اندازه هر کلیه به اندازه یک مشت است و هر یک از آنها از حدود یک میلیون واحد کوچک به نام نفرون تشکیل شده است.

کلیه ها نقش مهمی در تصفیه خون و دفع مواد زائد و مایعات اضافی از بدن دارند و در صورت بروز مشکل در سلامت فرد اختلال ایجاد می کنند.

فشار خون بالا، وراثت ، وجود کیست، عفونت یا سنگ کلیه و مصرف دارو عواملی هستند که می توانند باعث بیماری های کلیوی مختلف شوند.

برخی از علائم هشدار دهنده بیماری های کلیوی سالمندان شامل ادرار خونی، درد کلیه، تورم عضلانی، تکرر ادرار، چشم های متورم، ضعف و خستگی، احساس سرما، سرگیجه و … است.

خوشبختانه اکثر بیماری های مرتبط با کلیه با داروهای مختلف قابل درمان هستند اما اگر بیماری شدید باشد و منجر به نارسایی کلیه شود پزشکان دیالیز یا پیوند کلیه را تجویز می کنند.

دیابت بیماری ای جدی در افراد مسن

یکی از رایج ترین بیماری های دوران سالمندی دیابت یا قند خون است که تقریباً همه خانواده های این عزیزان با آن آشنا هستند و زمانی که فردی این شرایط را دارد بدن او قادر به تولید انسولین (عامل ورود گلوکز به سلول ها یا به عبارتی عامل متابولیسم متعادل) نبوده است.

تکرر ادرار، خشکی دهان، احساس ضعف و گرسنگی ناگهانی، تاری دید، کاهش وزن ناگهانی و غیرمنتظره، عفونت ادراری و عدم التیام طولانی مدت زخم ها از علائم این بیماری پنهان و خطرناک است.

دیابت پس از آزمایش ادرار و خون قابل تشخیص است و این بیماری قابل کنترل است اما در صورت عدم رعایت احتیاط های لازم و یا نادیده گرفته شدن توصیه های پزشک می تواند عوارض خطرناکی برای سالمندان ایجاد کند بنابراین بیماران سالمند دیابتی نیاز به مراقبت های بیشتری در طول روز دارند.

نکاتی برای نگهداری از سالمند دیابتی

پرستار سالمند دیابتی باید همه از موارد را در زمان نگهداری او به کار ببرد:

• دادن داروهای بیمار طبق برنامه یکی از موارد مهم برای این افراد است.
• رژیم غذایی سالمندان باید اصلاح شود و غذاهای مضر از سفره روزانه فرد حذف شود.
• ورزش و فعالیت بدنی را فراموش نشود. بی حرکتی و بستری طولانی مدت برای بیماران دیابتی خطرناک است.
• دیابت می تواند سلامت چشم را تهدید کند مراقبت از چشم و مراجعه منظم به چشم پزشک را جدی بگیرید
• اگر بدن بیمار به دلایلی آسیب دید مراقب باشید و نگذارید زخم عفونی شود.

بیماری های کبدی در سالمندان

کبد عضو دیگری است که با افزایش سن بیمار می شود که عملکرد صحیح همه اعضای بدن به سلامت کبد بستگی دارد بنابراین بیماری کبد می تواند منجر به عوارض خطرناکی شود.

برخی از این بیماری ها به دلیل ژنتیک ایجاد می شوند و برخی دیگر به دلیل عوامل محیطی و رژیم غذایی نامناسب ایجاد می شوند برخی از بیماری های کبدی عبارت اند از:

زردی یا یرقان

زردی زمانی رخ می دهد که ترشح یا دفع صفرا در بدن مختل شود.

کبد چرب

کبد به طور طبیعی حاوی مقداری چربی است اما اگر مقدار چربی کبد بیش از حد افزایش یابد بیماری کبد چرب بسیار خطرناکی رخ می دهد که به دو نوع تقسیم میشود نوع اول که الکلی است همانطور که از نامش پیداست ناشی از نوشیدن الکل است اما نوع دوم که غیر الکلی نام دارد ناشی از چاقی، سوء تغذیه و عوامل ژنتیکی است.

بیماری سیروز کبدی

کندی کبد که در اثر تخریب بافت کبد ایجاد می شود در این شرایط کبد دیگر قادر به بازسازی و ترمیم خود نیست و به تدریج از کار می افتد.

هپاتومگالی

یکی دیگر از بیماری های کبدی بزرگ شدن کبد است که این عوارض در نتیجه آسیب بخشی از کبد و تورم بیش از حد آن رخ می دهد.

اختلالات روانی در پیری

یکی از بیماری های روانی شایع در سالمندان را میتوان آلزایمر نام برد که نوعی بیماری مغزی است که در بزرگسالی رخ می دهد و در این بیماری فرد برای مدت کوتاهی حافظه خود را از دست می دهد.

در طول روز فرد اغلب فراموش می کند که وسایل خود را کجا گذاشته است و تشخیص چهره افراد آشنا برایش سخت است در مراحل بعدی خاطرات گذشته(حافظه بلند مدت) فرد  محو می شوند.

وقتی عادات فرد تغییر می کند ممکن است کارهای غیر قابل تصور از او سر بزند اگر علائم اضطراب شدید، سردرگمی و فراموشی را در سالمندان خود مشاهده کردید به پزشک مراجعه کنید.

بیماری های مربوط به عضلات و استخوان سالمندان

اختلالات اسکلتی عضلانی یکی از شایع ترین اختلالاتی است که بیشتر افراد مسن را درگیر می کند و در آن تاندون ها و استخوان ها را تحت تاثیر قرار می دهند که معمولا باعث درد می شوند.

افراد مسن معمولا از درد در زانو، کمر، گردن، بازوها یا پاها شکایت دارند که این درد معمولا باعث محدودیت حرکات بدن و ناتوانی در انجام برخی فعالیت های روزانه می شود.

این بیماری ها شامل آرتریت، انحنای پشت و گردن، آرتریت روماتوئید، پوکی استخوان، سندرم تونل کارپال و… است.

برخی از اختلالات عضلانی و استخوانی فقط با داروهای تجویزی قابل درمان هستند اما برخی از آنها نیاز به مراقبت های ویژه و درمان پیشرفته مانند فیزیوتراپی، لیزر درمانی، جراحی و … دارند پس از شناخت کامل بیماری پرستار سالمند باید سالمندان را در روند درمان راهنمایی و همراهی کند.

بیماری های خود ایمنی سالمندان

سیستم ایمنی بدن به سرعت عوامل بیماری زا را شناسایی میکند و با دفاع از بدن از بروز بسیاری از بیماری ها جلوگیری می کند اما با بالا رفتن سن سیستم ایمنی بدن ضعیف شده و در نتیجه افراد سالمند در برابر بیماری های عفونی آسیب پذیر میشوند.

وقتی فردی به بیماری خودایمنی مبتلا می شود سیستم ایمنی بخشی از سلول های بدن را به عنوان دشمن شناسایی می کند و به آن قسمت از بدن حمله می کند. بیش از چهل نوع بیماری خودایمنی وجود دارد که برخی از آن عبارتند از:

ام اس

در بیماری ام اس سیستم ایمنی به غلاف اطراف سلول های پوست حمله کرده و آن ها را از بین می برد این امر سرعت ارسال پیام ها از مغز به سایر قسمت های بدن را کاهش می دهد. بی حسی اندام ها و ضعف یا عدم تعادل هنگام راه رفتن از عوارض این بیماری خودایمنی است.

آرتریت پسوریاتیک

پسوریازیس یکی دیگر از بیماری های خود ایمنی است که باعث تکثیر بیش از حد سلول های پوست می شود.

واسکولیت خود ایمنی

این بیماری زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی به رگ های خونی حمله می کند. عوارض مرتبط با واسکولیت شامل باریک شدن و انسداد عروق است.

بیماری تیروئید هاشیموتو

این وضعیت منجر به کاهش تولید هورمون تیروئید می شود. ریزش مو، افزایش وزن، استعداد ابتلا به سرماخوردگی از عوارض این بیماری است.

دیابت نوع 1

سیستم ایمنی به عوامل تولید کننده انسولین حمله کرده و از تولید این هورمون جلوگیری می کند بنابراین گلوکز خون بالا به اندام های خاصی مانند قلب و رگ های خونی آسیب می رساند.

رایج ترین مشکلات گوارشی سالمندان

یبوست، اسهال، رفلاکس معده، زخم معده، سندرم روده تحریک پذیر، سرطان مری، معده و روده از جمله بیماری های رایج گوارش سالمندان هستند که افزایش سن و تغییر در الگوهای رفتاری، رژیم غذایی و استفاده از داروهای مختلف باعث بروز آن میشوند.

از جمله عواملی که می تواند نقش ویژه ای در بروز بیماری های گوارشی داشته باشد میتوان عوامل زیر را نام برد:

• اضافه وزن
•  مصرف الکل
• شرایط و نحوه زندگی انسان در جوانی
• تغییرات جسمانی در سنین بالا
• رعایت رژیم غذایی غلط
• مصرف مکرر غذاهای چرب، تند و فست فود

سخن آخر

این روز ها بیماری های رایج در سالمندان افزایش یافته اما پیشرفت در مراقبت های درمانی به مردم کمک کرده است که بیشتر از همیشه زندگی کنند ولی شناخت علائم آن امری بسیار مهم است تا افراد در صورت نیاز به دنبال پزشک باشند تا با آن مقابله کنند.

یکی از بهترین کارهایی که می‌توانید به عنوان مراقب این افراد انجام دهید، استخدام پرستار سالمند است، این افراد می‌توانند تمام خدمات مراقبتی سالمند را انجام دهند و نگرانی شما عزیزان را کاهش دهند. دیگر مزیت استخدام پرستار سالمند (Caregiver Benefits) انجام امور منزل است تا برای سالمند خدمات مانند آشپزی و تمیز کردن خانه را نیز انجام دهند.