فشار خون در سالمندان

بیشترین علت سکته های مغزی در دوران سالمندی و از مهمترین عوامل خطر بیماریهای قلبی عروقی، پر فشاری خون یا فشار خون در سالمندان است. از طرف دیگر، میزان ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﺳﺎﻟﻤﻨﺪان ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ از جمله ﺑﻴﻤﺎریها و ﻋﻮارض ﻧﺎﺷﻲ از آنها ﻗﺮار دارد ﻛﻪ در ﺻﻮرت اﺑﺘﻼء، ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺧﺖ، ﺗﺸﺨﻴﺺ و درﻣﺎن ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم آنها، ﻣﻲ ﺗﻮان ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺳﻄﺢ زﻧﺪﮔﻲ سالمندان را ارﺗﻘﺎء داد. یکی از عواملی که باعث ﺗﻐﻴﻴﺮ در ﻣﻴﺰان ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﺳﺎﻟﻤﻨﺪان می شود، اﻓﺰاﻳﺶ ﻓﺸﺎر ﺧﻮن اﺳﺖ ﻛﻪ شیوع آن با افزایش سن بالا می رود. پرستار سالمند میتواند با پایش های منظم، از آسیب های بیشتر این بیماری جلوگیری کند. ﺗﻌﺪاد ﺑﻴﻤﺎران ﺳﺎﻟﻤﻨﺪ ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﻓﺸﺎر ﺧﻮن بالا، در ﺳﺎلهاي اﺧﻴﺮ ﺑﻪ دﻻﻳﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ، اﻓﺰاﻳﺶ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم و ﻫﺪف ﮔﺬاري در درﻣﺎن و ﻛﻨﺘﺮل ﺻﺤﻴﺢ عارﺿﻪ فشار خون در سالمندان ، ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﺮ روي ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ آنها ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﺴﺰاﻳﻲ اﻳﺠﺎد ﻧﻤﻮد.

اگر بخواهیم یک مشخصه مهم برای پرفشاری خون عنوان کنیم، قطعا می توان به بی علامتی این بیماری اشاره کرد. “فشار سیستولیک”  به بالاترین میزان فشار خون گفته می شود که در واقع این فشار باعث می شود که با انقباض ماهیچه قلب خون از قلب به سایر نقاط بدن فرستاده شود. در مقابل “فشار دیاستولیک” به کمترین میزان فشار خون، گفته می شود که فشار بین ضربان های قلب به حساب می آید و مربوط به زمان استراحت قلب است. فشار خون نرمال و طبیعی، به فشار سیستولیک پایین تر از 120 و فشار دیاستولیک پایین تر از 80 گفته می شود. اگر فشار سیستولیک بالاتر 140 و دیاستولیک بیشتر از 90 باشد، فشار خون بالا است و نیاز به بررسی دارد. البته میزان فشار خون در افراد، در اثر موارد مختلف می تواند افزایش یا کاهش پیدا کند. اگر فردی یک هفته به صورت مداوم فشار خونش را چک کرد و هر روز بالاتر از محدوده ی نرمال و طبیعی بود، جهت پیگیری باید به پزشک مراجعه کند تا به صورت تخصصی تحت بررسی قرار گیرد. استفاده از خدمات پرستاری در منزل می تواند در جهت آشکارسازی بیماری فشار خون در سالمندان بسیار کمک کننده باشد.

درمان فشار خون در سالمندان

پروتکل درمانی در افراد مختلف متفاوت است. در افراد معمولی که بیماری های دیگر ندارند فشار باید به کمتر از ۹۰/۱۴۰ برسد اما کسانی که به دیابت و بیماری های کلیوی مبتلا هستند، لازم است فشار خونشان را به ۸۵/۱۳۰ برسانند. فشار خون به طور عمده با استفاده از تغییر شیوه زندگی بیماران و سپس با استفاده از دارو درمانی بهبود می یابد. تغییر شیوه زندگی شامل موارد زیر است:

• کاهش وزن
• ترک کردن سیگار
• داشتن یک برنامه غذایی مناسب (برنامه غذایی مناسب شامل غذاهای کم چربی، کم سدیم و مصرف روزانه میوه و سبزیجات است)
• انجام ورزش های مناسب به خصوص ورزش های هوازی

بعد از تغییر شیوه زندگی داروهای زیر نیز می توانند به کنترل فشار خون در سالمندان کمک کننده باشد:

هیدروکلروتیازید

یکی از داروهایی است که در ابتدای این بیماری به سالمندان داده می شود. این دارو باعث افزایش حجم ادرار می شود. بنابراین توصیه می شود، سالمندان این دارو را در صبح مصرف کنند تا از بروز مشکلات مربوط به خواب جلوگیری شود.

کاپتوپریل

کاپتوپریل جهت کاهش فشار خون بالا و دیگر بیماریهای قلبی مورد استفاده قرار میگیرد. بهتر است، اولین مصرف دارو را شب پیش از خواب شروع کرد زیرا امکان سرگیجه در اولین نوبت مصرف وجود دارد. اکثرا توصیه شده این دارو صبح ها مصرف شود زیرا احتمال فراموش کردن آن کمتر است. در صورت تجویز بیش از یک قرص در روز، قرص ها را باید با فاصله مناسب و یک اندازه (هر ۱۲ ساعت یا هر ۸ ساعت) مصرف کرد.

لوزارتان

لوزارتان جزء داروهای پر مصرف قلبی در ایران است که یکی از علل استفاده ی زیاد آن تاثیر بسیار خوبی است که بر فشار خون نرمال دارد. مصرف این دارو به صورت منظم باعث تاثیرگذاری بهتر و بیشتر آن میگردد، پرستار سالمند در منزل برای مصرف این دارو زمان مشخصی را در روز تعیین میکند. همچنین مصرف این دارو می تواند احتمال بروز عوارضی همچون سرگیجه و از حال رفتن را تشدید کند، به همین دلیل، این سالمندان نیازمند مراقبت و توجه خاصی هستند.

در ﻛﺸﻮر ﻣﺎ جمعیت ﮔﺮوه سالمندان ﺑﺴﺮﻋﺖ در ﺣﺎل رﺷﺪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ، از این رو سالمندان نیازمند ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي منظمی، در جهت ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻧﻴﺎزﻫﺎي آﻧﺎن ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻔﺎوتهای ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ، اﻗﺘﺼﺎدي و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ هستند. پرستار سالمند در منزل به این افراد کمک میکند تا علاوه بر درمان بیماری فشار خون، کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند.