نشانه های زخم بستر در سالمندان، انواع و درمان آن

به دلیل فشار طولانی مدت بر یک یا نقاط دیگر بدن، زخم‌هایی به نام زخم بستر ایجاد می‌شود. افراد مسن مبتلا به بیماری‌های جدی ممکن است مجبور شوند به دلیل این بیماری برای مدت طولانی در رختخواب بمانند. در این مدت فشار به قسمت‌های مختلف بدن از جمله قسمت‌های استخوانی باعث ایجاد زخم بستر می‌شود. زخم بستر یک بیماری شایع در افرادی است که زمان زیادی را در رختخواب می‌گذرانند. اگر اصول خاصی رعایت نشود، این بیماری می‌تواند بسیار جدی باشد.

زخم بستر در سالمندان در بسیاری از سالمندانی که به مدت طولانی در بستر استراحت بوده‌اند ظاهر می‌شود و درمان آن در مراحل اولیه ساده بوده و با انجام چند عمل و استفاده از داروها و مواد گیاهی قابل درمان است.

علت زخم بستر چیست؟

دلایل زیادی برای ایجاد زخم بستر وجود دارد، اما می‌توان مواردی مانند خواب طولانی، استفاده از صندلی یا تخت نامناسب، استفاده از لگن نامناسب بیمار را دچار این عارضه کند. یکی از بهترین درمان‌ها برای زخم بستر پیشگیری و اجتناب از بی‌حرکتی افراد مسن یا بیمار که می‌توانید از ایجاد زخم جلوگیری کنید و دیگر لازم نیست به دنبال علت آن باشید.

زخم بستر معمولاً در باسن، شانه‌ها، ستون فقرات، پشت دست یا پا، پشت، پاشنه پا، مچ دست یا پوست پشت زانو ایجاد می‌شود.

اگر زخم بستر کنترل و درمان نشود، بیمار ممکن است دچار عفونت جدی شود؛ بنابراین اگر متوجه این مشکل در زمان پرستاری شبانه روزی از سالمند خود شدید، درمان آن را فراموش نکنید.

چه کسانی بیشتر مستعد زخم بستر هستند؟

• بیمارانی که به مدت طولانی در یک وضعیت ثابت بدنی قرار می‌گیرند.
• افراد مسن
• افراد مبتلا به دیابت نوع دو
• افرادی روی ویلچر

درجات زخم بستر

این بیماری در واقع نوعی زخم بستر است و در اثر استرس طولانی مدت روی یک قسمت از بدن ایجاد می‌شود. در ابتدا این ضایعات در سطح پوست ظاهر می‌شوند، اما در صورت عدم درمان می‌توانند به عمق استخوان‌ها بروند. زخم بستر در صورت عدم درمان می‌تواند کشنده باشد.

با ایجاد فشار در ناحیه ای از بدن، جریان خون تا حد زیادی قطع می‌شود و خون رسانی به بافت‌های ناحیه مورد نظر به خوبی انجام نمی‌شود. اگر این فشار طولانی باشد، سلول‌های بافتی در این ناحیه مواد مغذی و اکسیژن کافی دریافت نمی‌کنند. این منجر به مرگ تدریجی سلول خواهد شد. این مشکل باعث آسیب به بافت‌های بدن در این ناحیه می‌شود. در این قسمت زخم بستر به 4 مرحله تقسیم می‌شود.

زخم بستر می‌تواند در چند مرحله ظاهر شود که به تدریج بدتر است:

زخم بستر درجه ۱:

مرحله اول زخم بستر با تغییرات جزئی در رنگ پوست همراه است در این مرحله پوست بی رنگ و تغییر رنگ می‌دهد. این مرحله کمترین عوارض را دارد و در کمتر از چند روز بهبود می‌یابد.

زخم بستر درجه 2:

در مرحله دوم پوست باز شده و نکروز و مرگ بافت اطراف زخم دیده می‌شود. در این مرحله احتمال عفونت زیاد است. رنگ زخم در این مورد قرمز و صورتی است. این زخم‌ها چند هفته طول می‌کشد تا بهبود یابد.

زخم بستر درجه 3:

در این مرحله زخم بدتر شده و عمق به چربی می‌رسد. این مرحله چند ماه طول می‌کشد تا بهبود یابد و معمولا به درمان پزشکی نیازمند است. این مرحله خیلی دردناک بوده و خطر عفونت خونی در این درجه خیلی بالاست.

زخم بستر درجه 4:

زخم بستر درجه 4 زمانی رخ میدهد که زخم به عضلات و استخوان‌ها برسد. درگیری عضلات و استخوان‌ها در این مرحله درمان زخم را بسیار دشوار می‌کند. رایج‌ترین اشتباهی که مردم مرتکب می‌شوند این است که مرحله اول و دوم زخم بستر را نادیده می‌گیرند و فکر می‌کنند که ناشی از مشکلات دیگری است. برای همین، اگر نشانه‌های زخم بستر را در درجه 1 یا 2 مشاهده کردید باید هرچه سریع‌تر به دکتر مراجعه کنید.

پمادهای مناسب برای زخم بستر

استفاده از داروهای موضعی و پمادهای مختلف برای محافظت و درمان زخم بستر استفاده می‌شود. این داروها به صورت پمادهای معمولی یا آغشته به این مواد برای محافظت و التیام زخم‌ها قرار می‌گیرند. استفاده از پمادهای معمولی بدون نظر پزشک و خودسرانه توصیه نمی‌شود، زیرا استفاده از هر یک از این پمادها تا حد زیادی به میزان آسیب بیمار و شرایط پزشکی وی بستگی دارد. در ادامه با چند نمونه از پمادهای مناسب که برای درمان زخم بستر استفاده می‌شوند، آشنا می‌شویم:

1- پماد سیلور سولفادیازین

پماد سولفادیازین برای درمان عفونت‌های باکتریایی پوست یا پیشگیری تجویز می‌شود. گفته می‌شود این روغن به بهبود زخم بستر و زخم‌های پا کمک می‌کند. پماد سیلور سولفادیازین می‌تواند باکتری هایی که باعث عفونت‌های پوستی می‌شوند را از بین برده و بیمار را به خوبی درمان کند.

عوامل زیر تضمین می‌کند که استفاده از این پماد برای زخم بستر انتخاب خوبی خواهد بود، مشروط بر اینکه شرایط زیر قبل از استفاده تحت نظر پزشک به صورت دقیق بررسی و تجویز شود:

1. خانم‌هایی که در دوران باردار یا در دوران شیردهی قرار دارند.
2. اگر به هر دارویی حساسیت دارید. مهم است که این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید، به خصوص اگر قبلاً به هر یک داروی سولفونامید واکنش آلرژیک داشته اید. سولفونامیدها عمدتاً برای درمان عفونت ها سولفونامیدها استفاده می‌شوند.
3. اگر در عملکرد کلیه یا کبد خود مشکل دارید.
4. زمانی که کمبود گلوکز -6- فسفات دهیدروژناز در بدن شما تشخیص‌ داده‌ شده است. این یک بیماری ژنتیکی است که در آن بدن فاقد آنزیم G6pD است. افراد مبتلا به این اختلال پس از خوردن غذاهای حاوی حبوبات (فاویسم) دچار مشکل می‌شوند.
5. هر وقت شخص داروی دیگری مصرف می‌کند، به ویژه داروهای بدون نسخه یا داروهای گیاهی و مکمل‌ها باید در زمان استفاده از این پماد نهایت دقت را داشته باشد.

• نحوه استفاده از پماد سیلور سولفادیازین

قبل از استفاده، برگه اطلاعات سازنده داخل بسته بندی را مطالعه کنید. این بروشور حاوی اطلاعاتی در مورد کرم و لیست کاملی از تمام عوارض جانبی است که ممکن است هنگام استفاده از آن تجربه کنید.

بسته به دلیل استفاده از پماد، ممکن است به شما گفته شود که چند بار در هفته (روزانه یا چند بار در روز) بهتر است به کار ببرید. با این حال، پزشک شما قطعاً به شما خواهد گفت که چند بار باید از پماد استفاده کنید و این اطلاعات روی برچسب بسته بندی نیز وجود دارد تا فراموش نکنید.

ممکن است هنگام استفاده از پماد سیلور سولفادیازین از شما خواسته شود که دستکش استریل بپوشید تا خطر عفونت برای شما و بیمار بیشتر کاهش یابد.

• مشکلات بعد از استفاده کردن از پماد سولفادیازین برای درمان زخم بستر

خارش یا سوزش: اگر این حالت ادامه داشت، با پزشک خود صحبت کنید.

مشاهده برجستگی های قرمز روی پوست: در اسرع وقت بهتر است از یک پزشک متخصص برای معالجه مشورت بگیرید.

تغییر در برخی از نتایج آزمایش خون (تغییر رنگ پوست): اگر از پماد در مناطق وسیعی از بدن خود یا برای مدت طولانی استفاده کنید، پزشک آنها را بررسی می‌کند. اگر در طول دوره درمان احساس بیماری کردید، با پزشک خود صحبت کنید و نظر او را جویا شوید.

2- پماد موپیروسین

برای درمان عفونت‌های جزئی پوست پماد موپیروسین یک کرم موضعی است استفاده می‌شود. عملکرد این کرم از بین بردن عامل‌های بیماری و باکتری‌ها است.

قبل از استفاده از پماد موپیروسین برای زخم بستر و برای اینکه ببینید آیا درمان خوبی است یا خیر، با پزشک خود صحبت کنید مخصوصاً زمانی که جز افراد زیر باشید:

1. خانم‌های باردار یا زمانی که در دوران شیردهی هستید؛ اگرچه نشان داده نشده است که پماد موپیروسین برای کودکان مضر است، اما هنوز مهم است که در مورد آن با پزشک صحبت کنید.
2. افرادی که مشکلات کبدی دارند.
3. اگر تا به حال به هر دارو یا حتی یک محصول پوستی واکنش آلرژیک داشته اید.

3- پماد فوسیدیک اسید

پماد فوسیدیک اسید و فوسیدات سدیم، داروهای ضد باکتریایی هستند که اگر عفونت در ناحیه کوچکی باشد معمولاً به سرعت برطرف می‌کنند. اگر عفونت گسترده تر باشد، ممکن است به قرص های آنتی بیوتیک و آماده سازی داروی مایع خوراکی احتیاج پیدا کنید.

اگر ناحیه زخم همزمان ملتهب و عفونی شده، پزشک ممکن است داروهایی را تجویز کند که حاوی یک عامل ضد التهابی مانند هیدروکورتیزون (با نام تجاری Fucidin)، فوسیدیک اسید و بتامتازون (با نام تجاری Fucibet و Zemacort) به صورت چند ترکیب با هم باشد.

• طرز استفاده از پماد اسید فوزیدیک برای درمان زخم بستر

1. قبل از شروع درمان، برگه اطلاعات سازنده داخل بسته را مطالعه کنید این برگه اطلاعاتی در مورد نحوه استفاده از محصول و لیست کاملی از عوارض جانبی که ممکن است تجربه استفاده از آن را به شما می‌دهد.
2. باید طبق دستور پزشک از این محصول استفاده کنید. پرستار باید به آرامی لایه نازکی از کرم را روی ناحیه آسیب دیده بمالد و ماساژ دهد.
3. توجه کنید که از پماد سه تا چهار بار در روز استفاده کنید، مگر اینکه چیز دیگری به شما گفته شود.
4. به یاد داشته باشید که پس از استفاده از پماد، دست‌های خود را به طور کامل بشویید (مگر اینکه از پماد برای درمان دست‌های خود استفاده کنید).
5. از پماد اسید فوزیدیک فقط باید طبق دستور پزشک استفاده کنید.
6. بیش از 10 روز از پماد یا کرم استفاده نکنید.

• آیا برای زخم بستر استفاده از پماد اسید فوزیدیک مشکل ایجاد می‌کند؟

استفاده از پماد اسید فوزیدیک برای آکنه گاهی اوقات می‌تواند باعث تحریک شود، اما معمولاً خفیف است و مشکلی برای بیمار ایجاد نمی‌کند. واکنش های آلرژیک نادر است.

اگر احساس سوزش کردید، در اسرع وقت با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید. اگر علائمی را تجربه کردید که فکر می‌کنید ممکن است در نتیجه استفاده از پماد باشد، با پزشک خود تماس بگیرید و از او راهنمایی بخواهید.

درمان‌های تخصصی زخم بستر

• بهترین و مهم ترین راه برای پیشگیری یا درمان زخم بستر، تغییر وضعیت استراحت بیمار است که باعث کاهش فشار روی زخم می‌شود.
• بالشتک‌های هوا فشار روی قسمت‌های بدن را کاهش می‌دهند و جریان خون بیشتری را به سلول‌ها برای التیام زخم می‌دهند.
• بسته به آسیب و شدت بیماری، روش‌های خاص درمان زخم بستر مورد بحث قرار می‌گیرد. پس از برداشتن پوست دردناک از زخم، کار کمی دشوارتر می‌شود و ممکن است شامل مراحل زیر باشد:
• برداشتن فشار از ناحیه دردناک اولین و مهمترین قدم است.
• با پانسمان‌های مخصوص از زخم بستر مراقبت کنید.
• در برخی موارد به بیمار توصیه می‌شود که دارو مصرف کند (مانند آنتی بیوتیک ها برای درمان عفونت).
• زخم را تمیز نگه دارید.
• برداشتن بافت آسیب دیده، بیمار یا مرده (هیستوپاتولوژی) به بهبود بیماری کمک زیادی می‌کند.
• پوست سالم را به ناحیه درد در محل زخم بستر اضافه کنید.
• زخم بستر را با وکیوم (فشار منفی) درمان کنید.
• اطمینان حاصل کنید که مواد مغذی کافی به ناحیه دردناک رسیده است.

راه‌های درمان‌ زخم بستر در منزل

از گذشته تاکنون از طب سنتی و داروهای خانگی برای درمان زخم استفاده می‌شد. برای درمان خانگی زخم بستر، متخصصان طب سنتی روش‌های زیر را توصیه می‌کنند:

روغن نارگیل

روغن نارگیل سرشار از اسیدهای چرب است که می‌تواند نقش مؤثری در درمان زخم بستر داشته باشد. برای این کار ابتدا زخم را شسته و خشک کنید. سپس روغن نارگیل را روی آن بریزید و به آرامی ماساژ دهید تا روغن جذب پوست شود. ماساژ باید بسیار آهسته انجام شود و به زخم بیمار فشار وارد نکنید.

عسل

یکی دیگر از مواد طبیعی شفابخش عسل است. این ماده خاصیت ضد عفونی کنندگی دارد و زخم بستر را التیام می‌بخشد. عسل با خاصیت گرم کنندگی جریان خون را در ناحیه آسیب دیده تسریع می‌کند. همین امر به بهبود بافت آسیب دیده کمک خواهد کرد.

آب نمک

اگر زخم‌ها به گونه ای باشند که نتوان آنها را به درستی تمیز کرد، احتمال عفونت بیشتر است. استفاده از نمک و آب برای شستشوی زخم‌ها، پوست شل و مرده را از بین می‌برد و مایع اضافی در بافت زخم را کاهش می‌دهد. دو قاشق چایخوری نمک و یک فنجان آب را بجوشانید. پس از خنک شدن از محلول برای تمیز کردن زخم استفاده کنید. لازم است این کار را چند مرتبه در روز و با فاصله های مرتب تکرار کنید.

آلوئه ورا

آلوئه ورا به لطف مواد مغذی موجود در آن به بافت‌ها در درمان زخم بستر کمک زیادی می‌کند. این ماده رطوبت پوست را افزایش می‌دهد که منجر به بهبود زخم می‌شود.

برای بهره مندی از خواص ویژه آلوئه ورا، برگ‌های آن را ببرید و ژل آن را به آرامی روی ناحیه آسیب دیده بمالید و بگذارید خشک شود. سپس محل زخم را با یک پارچه تمیز کنید. بهتر است این کار سه بار در روز انجام شود.

زردچوبه

زردچوبه ضد عفونی کننده است و خاصیت آنتی اکسیدانی بالایی دارد. این ادویه معطر در کاهش التهاب در بدن بسیار موثر است. برای استفاده از زردچوبه برای درمان زخم‌ها ابتدا محل آسیب دیده را با آب نمک بشویید و سپس مقدار زیادی زردچوبه روی زخم بمالید. کل زخم را با زردچوبه بگیرید و آن را پانسمان کنید.

برای بهترین نتیجه این کار را روزی سه بار انجام دهید. می‌توانید زردچوبه را با شیر مخلوط کرده و دو بار در روز بنوشید.

اگرچه این درمان‌ها به بهبود زخم‌ها کمک می‌کنند، اما بهتر است با پزشک متخصص در درمان زخم‌های سنین مختلف، به‌ویژه برای درمان زخم‌های سالمندان، مشورت کنید.

لیزر درمانی برای زخم بستر در سالمندان

در لیزر درمانی، گرمای ساطع شده از لیزر، فرآیند تقسیم سلولی را تحریک کرده و زخم را التیام می‌بخشد.

هنگام تمیز کردن زخم به نکات زیر توجه کنید:

• برای جلوگیری از خراشیدگی زخم از پارچه های نخی و نرم استفاده کنید.
• از مرطوب کننده ها برای نتیجه بهتر کمک بگیرید.
• این افراد نیازی به استحمام هر روز ندارند.
• هنگامی که پانسمان توسط پرستار خانم برای سالمند به درستی انجام شود، روند بهبود زخم را افزایش می‌دهد. پانسمان‌های مناسب محیط زخم را مرطوب نگه می‌دارند و از ورود عوامل بیماری‌زا به سطوح آسیب دیده بدن جلوگیری می‌کنند.
• برای پانسمان زخم بستر از پانسمان‌های ژل، فوم و نوار استفاده می‌شود. در برخی موارد مجبوریم از انواع پانسمان استفاده کنیم.
• معمولاً فرد برای جلوگیری از عفونت باید آنتی بیوتیک مصرف کند. برای تسکین درد، فرد می‌تواند از مسکن‌های رایج استفاده کند.
• در وکیوم درمانی از فشار معکوس یا ساکشن کنترل شده برای ترمیم و درمان زخم‌ها استفاده می‌شود. در این روش یک لوله هوای خالی به زخم متصل می‌شود و وکیوم حاصله زخم را خشک کرده و می‌بندد.

خدمات پرستاری آسانیسم ارائه ‌دهنده انواع خدمات مراقبتی و پرستاری در منزل

زخم بستر بیماری شایعی است که در افرادی رخ می‌دهد و به ناحیه ای از بدن فشار زیادی وارد می‌کنند.

در مراحل اولیه، این آسیب‌ها تهدید کننده زندگی نیستند، اما در صورت عدم درمان، به مرور زمان بدتر می‌شوند و به دلیل عفونت می‌توانند زندگی را تهدید کنند.

تغذیه تاثیرات زیادی در این بیماری دارد. پروتئین و سبزی‌ها تازه به ویژه منبع غنی ویتامین C نقش مهمی در بهبود زخم بستر دارد. یک رژیم غذایی سالم می‌تواند به بدن شما در بازسازی سلول ها و التیام زخم‌ها کمک کند.

درمان‌های زیادی برای زخم بستر در سالمندان وجود دارد، استفاده از زخم بستر و سلول‌های بنیادی و لیزر دو مورد از رایج‌ترین درمان‌ها برای درمان چنین زخم‌هایی هستند. این نوع پانسمان‌ها سلول‌های جدید در ناحیه زخم را تحریک کرده و زخم را سریع تر بهبود می بخشند. لیزر درمانی روش دیگری برای درمان ترک های پوستی است.

برای استخدام پرستار سالمند می‌توانید به پلتفرم خدمات پرستاری آسان مراجعه کنید. این مرکز با هدف ارائه خدمات پرستاری برای سالمندان و کودکان تاسیس شده و با همکاری کادری مجرب، حرفه ای و آموزش دیده سعی در ارائه خدمات با کیفیت به مراجعین می باشد. این مرکز به صورت دوره ای کار کارکنان را پس از ارسال به منزل شما نظارت می‌کند. بنابراین، اگر تخصص، فداکاری و قیمت پرستاران سالمند در تهران برای شما مهم است، می‌توانید مراقبت از سالمندان خود را به ما بسپارید.

شما می‌توانید با پر کردن فرم ثبت سفارش در وب سایت درخواست خود را ارسال کنید. می‌توانید با شماره تلفن 02191304433 از خدمات منزل ما بهره مند شوید. پس از ثبت درخواست کارشناسان ما برای هماهنگی بیشتر با شما تماس گرفته و با توجه به نیاز شما پرسنل مناسب را به منزل شما اعزام خواهند کرد.