دلایل گرفتگی بینی نوزاد

گرفتگی بینی، یکی از مشکلات شایع بین کودکان، بخصوص در نوزادان تازه متولد شده قبل از 40 روز است. این اتفاق هنگامی رخ می‌دهد که به علت التهاب و تورم بینی نوزاد کیپ می‌شود. این مشکل به دلیل کوچک بودن بینی نوزاد زیاد اتفاق می‌افتد.

مشکلاتی مانند خُروپف و آپنه خواب در نوزادان یا کودکانی که آبریزش بینی دارند نیز اتفاق می‌افتد که می‌تواند در رشد کودک اختلالات جدی ایجاد کند. اگر دماغ نوازد به صورت طولانی مدت گرفته بوده یا کودک شما را اذیت می‌کند او را به دکتر ببرید.

آیا می‌دانستید که گرفتگی بینی نوزادان ممکن است به مشکلات جدی‌تری مانند اختلالات شنوایی، تغذیه و گفتاری کودک منجر شود؟ در این مقاله، به بررسی علل، عوارض و راه‌های درمانی این مشکل متداول در نوزادان و کودکان خواهیم پرداخت.

علت گرفتگی بینی نوزاد

هنگامی که نوزاد مشکلات تنفسی را تجربه می‌کند، احساس ناخوشایندی دارد؛ اما نمی‌تواند این مشکل را برطرف کرده و یا آن را بازگو کند. پس تشخیص علت گرفتگی بینی و برطرف کردن آن وظیفه والدین است. دلایل بروز این مشکل می‌تواند موارد زیر باشد.

• سرماخوردگی
• آلرژی 
• عفونت
• خشکی 
• آلودگی هوا
• سیگار کشیدن والدین
• بد خوابیدن کودک
• ورود اجسام خارجی مانند اسباب بازی‌ها

در ادامه هر کدام از دلایل گرفتگی بینی نوزاد را بیشتر بررسی می‌کنیم.

خشکی هوا

گاهی اوقات خشکی هوا عامل گرفتگی بینی نوزاد است. بینی‌های نوزادان حساس و کوچک است در نتیجه فورا به خشکی هوا واکنش نشان می‌دهد. برای حل این مشکل، دستگاه‌های مرطوب کننده و دستگاه‌های بخور بسیار موثرند.

ابتلا به عفونت‌ها یا سرماخوردگی

همه ما گرفتگی بینی که یکی از علائم سرماخوردگی و آنفولانزا است را تجربه کرده‌ایم. نوزادان نیز درصورتی که به یکی از عفونت‌های ویروسی، مانند آنفولانزا یا سرماخوردگی مبتلا شوند دچار گرفتگی بینی خواهند شد.

سیستم ایمنی نوزادان درحال تکامل است، به همین دلیل نسبت به ویروس‌ها و باکتری‌ها، حساسیت بیش‌تری نشان می‌دهند. در صورتی که نوزاد به سرما خوردگی و آنفولانزا مبتلا شود حتما باید به پزشک مراجعه کرده و به درمان آن اهمیت دهید.

آلرژی

در محیط زندگی همه ما مواد حساسیت‌زا، وجود دارد اما فقط در بعضی از افراد ایجاد آلرژی می‌کنند. از کرک و موی حیوانات گرفته تا گرده درختان و گل‌ها می‌توانند عامل به‌وجود آمدن آلرژی بینی باشند. بعضی از نوزادان با قرار گرفتن در معرض مواد آلرژی‌زا، دچار گرفتگی بینی می‌شوند. عطسه، جوش و خارش دست‌ها، از دیگر علائم گرفتگی بینی با منشا مواد آلرژی‌زا است.

سایر محرک‌ها

در اطراف ما محرک زیادی وجود دارد که عامل گرفتگی بینی هستند و ما از آن‌ها بی‌خبریم. این عوامل می‌تواند دود سیگار، انواع اسپری مو، بخار بنزین، مواد شیمیایی، خوشبوکننده‌ها، امولسیون و عودهای خانگی باشند. در این شرایط می‌توانید از آب نمک، برای تخلیه مجاری بینی نوزاد استفاده کنید. برای جلوگیری از ایجاد حساسیت در نوزاد، سعی کنید او را از این محرک‌ها دور نگه‌دارید.

اجسام خارجی

همه کودکان دارای روحیه کنجکاو و جست‌وجوگر هستند. آن‌ها می‌خواهند چیز‌های جدیدی را تجربه کرده و پاسخ سوال‌هایشان را بیابند. شایع‌ترین اجسامی که در بینی کودکان گیر می‌کند، اسباب بازی‌هایی مانند لگو، عروسک یا ماشین‌های کوچک است. غذاها نیز ممکن است وارد بینی کودک شود مخصوصا زمان تغذیه کودکان بین 1 تا 3 سال.

گاهی گرفتگی بینی آن‌ها نشانه فرو بردن هریک از این اشیا در بینی و گیرکردن آن باشد. برای از بین بردن علائم گرفتگی بینی در این موارد، باید اشیا را از بینی نوزاد خارج کنید.

برای جلوگیری از این اتفاق والدین و پرستار کودک باید اجسام کوچک را دور از دسترس او قرار داده و از خرید اسباب‌بازی‌هایی که قطعات آن جدا می‌شود یا امکان بلع و فرو بردن آن در بینی و دهان وجود دارد؛ جلوگیری کنند.

درمان گرفتگی بینی نوزاد در خانه

حالا که با دلایل کیپ شدن بینی نوزاد آشنا شدید، بیایید شیوه درمان آن را نیز بررسی کنیم. لازم به ذکر است درصورتی که احساس می‌کنید گرفتگی غیر طبیعی است یا برای مدت زیادی طول کشیده مراجعه به پزشک بر هر درمان خانگی ارجحیت دارد. در ادامه روش‌هایی که به نوزاد شما کمک می‌کند را بررسی می‌کنیم.

از دستگاه بخور استفاده کنید

با توجه به اینکه یکی از علل خشکی بینی نوزاد، خشکی هوا است، یک دستگاه بخور می‌تواند هوای اتاقی که کودک در آن نگهداری می‌شود را مرطوب نگه‌دارد. کافی است یک دستگاه بخور تهیه کرده و از بخور گرم آن به منظور مرطوب و روان شدن مخاط بینی نوزاد استفاده کنید.

بهتر است دستگاه را کنار تخت کودک قرار دهید و به صورت روزانه آن را تمیز کنید. سعی کنید کیفیت هوای اتاق کودک را در بالاترین سطح ممکن نگه‌دارید برای مثال از سیگار کشیدن در اتاق او خودداری کنید.

دماغ نوزاد را ماساژ دهید

به آرامی بالای دماغ را ماساژ دهید. مکان‌هایی مانند ابروها، گونه، پایین خط مو را ماساژ دهید؛ این کار می‌تواند عصبانیت نوزاد را کاهش دهد تا بتوانید درمان‌های دیگر را به راحتی انجام دهید.

به نوزاد آبمیوه گرم بدهید

در صورتی که نوزاد شما بیش‌ از 6 ماه سن دارد و می‌توانید به او آبمیوه بدهید؛ توصیه می‌شود هنگام گرفتگی بینی، به او مقداری آب سیب گرم با شیرینی کم بدهید. این عمل باعث نرم شدن مخاط پشت گلوی نوزاد می‌شود.

از دستگاه مکش استفاده کنید.

روش دیگری که برای تخلیه مخاط بینی نوزاد و یا کودک استفاده می‌شود؛ بهره‌گیری از دستگاه مکش یا پوآر است.

برای مکش مخاط خیس نوزاد نیازی نیست هیچ چیز اضافه‌ای استفاده کنید اما برای مخاط خشک آن مقداری قطره سالین استفاده کنید تا مخاط نرم شود. سپس هوای داخل شیشه را خارج کرده و به آرامی سر دستگاه پوآر را وارد بینی نوزاد کنید. به دلیل حساسیت بالای بینی کودکان و نوزادان نیاز است شما نیز با حساسیت این کار را انجام دهید تا به بینی او آسیب نرسد.

حال اجازه دهید هوا وارد شیشه شده و مخاط نیز همراه آن داخل شود. در انتهای کار محتویات شیشه را خارج کرده و شیشه را برای مصارف بعدی بشویید.

حمام آب گرم

نوزادان7 تا 9ماهه معمولا به تنهایی می‌نشینند. اگر کودک شما توانایی نشستن را دارد، با استفاده از بخار حمام، خشکی بینی را برطرف و یا مخاط بینی را روان‌تر کنید. برای انجام این کار می‌توانید کودک را داخل وان آب ولرم بنشانید و چند قطره اسانس نعناع یا اکالیپتوس داخل آب بریزید.

اسانس نعناع و اکالیپتوس تاثیر زیادی بر درمان گرفتگی بینی نوزاد دارند. توجه داشته باشید که آب خیلی داغ یا خیلی سرد نباشد و کودک تا انتها درحالت نشسته باشد.

وضعیت خوابیدن نوزاد را کنترل کنید

مادر، همواره و به‌خصوص در طول شب باید حواسش به نوزاد باشد. درصورتی که نوزاد دچار گرفتگی بینی است، تنفس سختی دارد، با قرار دادن یک حوله زیر بالش و کمی بالاتر آوردن سر، نفس کشیدن را برایش آسان‌تر کنید.

روش دارویی درمان گرفتگی بینی نوزاد

درصورتی که شاهد علائم گرفتگی بینی در کودک به‌طور شدید بروز کند و موجب اختلال در تغذیه، خواب و رفتار او شود بهتر است برای درمان به پزشک مراجعه کرده و از درمان دارویی بهره ببرید.

مراجعه به پزشک از خطرات اختمالی جلوگیری می‌کند. پزشک نوزاد را معاینه کرده و با توجه به علت بروز مشکل گرفتگی بینی برای او دارو‌هایی تجویز خواهد کرد. پرستار کودک یا والدین نوزاد باید دارو‌ها را تهیه و در زمان مقرر به کودک بدهند.

قطره دماغ و مرطوب کردن بینی نوزاد

یکی از ساده‌ترین روش‌ها برای درمان خشکی بینی، مرطوب کردن بینی نوزاد است. برای انجام این کار باید قطره بینی سالین یا آب نمک را تهیه کرده و استعمال کنید.

 این قطره که بدون نیاز به نسخه به فروش می‌رسد، در همه داروخانه ها موجود است. قیمت آن ناچیز بوده و می‌تواند سبب نرم شدن مخاط بینی و خارج شدن آن شود. برای استفاده از قطره سالین کافی است، دو یا سه قطره در هر سوراخ بینی بچکانید و پس از تامل کوتاهی که معمولا حدود 20 تا 60 ثانیه طول می‌کشد، بینی او را تخلیه کنید.

روش ریختن قطره بینی نوزاد

استفاده از قطره برای بعضی از کودکان و نوزادان ناخوشایند است زیرا به دلیل داشتن نمک در مرتبه اول با سوزش همراه خواهد بود. اگر کودک شما در سنی قرار دارد که حرف‌های شما را متوجه می‌شود با کلمات ساده به او توضیح دهید که می‌خواهید چه کاری انجام دهید.

 روش اول

برای چکاندن قطره دست‌هایتان را شست‌و شو داده و ضدعفونی کنید. درصورتی که قسمت جلویی بینی نوزاد حاوی ترشح است آن‌ها را خارج کنید. یک سرنگ پزشکی را برداشته و به اندازه دو یا سه قطره از آن را در بینی کودک بچکانید. همین دو یا سه قطره برای انقباض عروق بینی و کاهش تورم بافت‌ها کافی است؛ زیرا مصرف بیش‌ از اندازه قطره بینی می‌تواند موجب سرفه و تهوع کودک گردد.

روش دوم

روش دیگری که برای چکاندن قطره می‌توانید از آن استفاده کنید خواباندن نوزاد بر روی پا است. کودک را به‌گونه‌ای که سر آن آویزان باشد روی پا بخوابانید. درحالی که اورا به سمت چپ می‌غلتانید قطره را در سوراخ سمت چپ بینی بریزید. همین عمل را برای سوراخ سمت راست بینی نیز انجام دهید.

در انجام این کار به چند نکته باید توجه کنید.

• بهترین زمان استفاده از قطره 15 تا 20 دقیقه قبل از غذا خوردن و خوابیدن است.
• بهتر است برای درمان گرفتگی بینی نوزاد از اسپری‌های ضد احتقان استفاده نشود زیرا روی کودکان و نوزادان نتیجه عکس دارد.
• از اسپری‌ها و قطره‌های سالین هم نباید بیش‌ از چهار روز متوالی استفاده شود