زانو درد سالمندان یکی از بزرگ‌ترین عارضه‌ها برای افراد مسن است که کیفیت زندگی آن‌ها را به صورت چشم گیری کاهش میدهد. افراد مختلف به دلایل مختلف زانو درد را تجربه می کنند. این بیماری از همان ابتدا به سرعت پیشرفت کرده و حرکت طبیعی را در سالمندان یا افراد مسن مختل می کند. با دانستن علت زانو درد می توان روش های موثر پیشگیری و درمان را اتخاذ کرد در این مقاله از سایت خدمات پرستاری آسانیسم به بررسی زانو درد در سالمندان، علل آن، پیشگیری و راه درمان زانو درد می پردازیم:
زانو درد (Knee Pain) چیست؟
زانو درد شکایت اصلی افراد جامعه بوده و عوامل مختلفی در بروز آن نقش دارند. در این بیماری مفصل بزرگ بدن به دلیل فشار مداومی که در طول فعالیت های روزانه به آن وارد می شود، بسیار آسیب پذیر است. برخی از بیماری ها نیز این قسمت از بدن را درگیر می کنند. زانو درد در افراد سالمند در داخل یا اطراف خود مفصل رخ می دهد.
درد زانو در انسان ناشی از پارگی رباط یا غضروف بیشتر رخ می دهد. زانو درد در سالمندان ناشی از بیماری های خاصی مانند آرتریت، نقرس و عفونت گزارش شده است. دانستن علائم و علل زانو درد در سالمندان می تواند به درمان آن کمک کند. مشغول بودن به کارهای سخت و سنگین، افراد چاق و دارای اضافه وزن، سابقه خانوادگی ابتلا به آرتروز، بالا و پایین رفتن مکرر از پله ها و افراد بی تحرک بیشتر در معرض این بیماری هستند.
علائم و نشانه های زانو درد
- مشکل در راه رفتن به دلیل ضعف در زانو
- لنگ زدن به خاطر وجود درد و ناراحتی در زانو
- احساس گُر گرفتگی در زانو
- ناتوانی در زمان دراز کردن پا و زانو
- تورم و سفتی به علت وجود درد
- سفتی زانو
- صدا دادن زانو
- حساسیت به لمس شدن محل درد
علت زانو درد در سالمندان
اعصاب پشت زانو که به ران، ساق پا و مچ پا می روند احساسات را به مغز منتقل می کنند. درد ناشی از آسیب عمیق در امتداد اعصاب روی سطح بدن احساس می شود، بنابراین علل زانو درد در افراد مسن می تواند از ناحیه زانو یا ران، مچ پا یا پشت باشد. به طور کلی زانو درد به دو دسته حاد و مزمن طبقه بندی می شود.
زانو درد حاد به دلیل آسیب یا عفونت های زیاد ایجاد می شود، در حالی که درد مزمن زانو معمولاً در اثر آسیب یا التهاب، مانند آرتریت، که می تواند ناشی از عفونت نیز باشد در سالمندان بروز می کند. از علت های زانو درد در سالمندان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱- رگ به رگ شدن و پارگی رباط
یکی از دلایل زانو درد پارگی رباط هاست که در اثر رگ به رگ شدن شدید ایجاد می شود. مثل کسانی که در تصادف رانندگی پاهایشان به داشبورد می خورد.
از نشانه های این نوع عارضه درد هنگام راه رفتن، استفراغ و حالت تهوع، شنیده شدن صدای ” پاپ “ و احساس بی ثباتی هنگام راه رفتن را می توان نام برد.
۲- پارگی عضلات چهارسر ران و تاندون
هر دو عضله چهارسر ران و همسترینگ ممکن است به طور جزئی یا کامل پاره شوند. پارگی عضلات چهارسر ران معمولاً در ورزشکاران بالای 40 سال اتفاق می افتد. پارگی تاندون در افراد جوانی بیشتر که قبلاً سابقه تاندونیت زانو یا تزریق استروئید داشته اند شایع تر است.
از علائم شایع آن می توان به درد در حین فعالیت زانو، دررفتگی استخوان کشکک و به سمت بالا در پارگی تاندون و ناتوانی در باز کردن زانو اشاره کرد.
اگر سالمند شما هم دچار این عارضه شدید شده است می توانید با کمک تیم حرفه ای آسانیسم مراقبت و نگهداری از سالمند خود را به ما بسپارید تا بدون هیچ دغدغه ای شما را در این راه سخت کمک کنیم.
۳ –آسیب به منیسک
آسیب های منیسک در اثر ضربه ناشی از کار کردن بیش از حد زانو به وجود می آید. اغلب بخشی از منیسک پاره شده و در مفصل زانو شناور می شود.
برای تشخیص این بیماری در سالمندان باید به دنبال نشانه هایی مانند صدا دادن مفصل زانو، کاهش دامنه حرکات زانو، قفل شدن مفصل در یک موقعیت خاص و تورم زانو به میزان کم باشیم.
۴- جابجایی استخوان زانو
در زمان پرستاری از سالمند اگر متوجه علایمی مانند درد بسیار زیاد در زانو، بی حس یا کم حس شدن پا و تغییر شکل در زانو شدید باید این درد را جدی گرفته و فرد را به پزشک معرفی کنید.
رگ به رگ شدن زانو در اثر ضربه شدید به زانو به وجود می آید. در این نوع آسیب، ساق پا به طور کامل از زانو جدا می شود. این ضربه نه تنها رباط های زانو، بلکه تاندون ها و رباط ها را نیز درگیر می کند. آسیب به رگ های خونی باعث تجمع خون در زیر پوست می شود و اگر خونریزی به سرعت متوقف نشود، می تواند منجر به قطع عضو گردد.
در زمانی که با این عارضه روبرو شدید اگر زانو به حالت اولیه خود برگردد، توسط پزشک درمان می شود ولی بازگشت به وضعیت اولیه نیاز به زمان دارد. در ابتدای مسیر یک سری آزمایشات برای اطمینان از بازگشت استخوان انجام می شود. اگر در طی این فرآیند اعصاب یا عروق خونی آسیب ببینند، بیمار باید بلافاصله تحت عمل جراحی قرار گیرد.
۵- جابجایی کاسه ی زانو
در زمانی که ضربه شدیدی به پای سالمند وارد شود و او در خم و راست کردن پا با مشکل روبرو شود یا احساس جابجایی کشکک زانو در حین حرکت کند این عارضه به وجود می آید. این عارضه را بیشتر در افراد سوار کار، زنان و افراد چاق می توان مشاهده کرد.
۶- زانو درد مزمن به علت آرتروز
آرتریت زانو التهاب مفصل زانو بوده که اغلب این درد با فعالیت تشدید خواهد شد. این بیماری در اثر خراب شدن غضروف زانو به وجود می آید و باعث ایجاد زانو درد سالمندان می‌شود. در بیشتر موارد منیسک به طور کامل از بین رفته و استخوان ران روی استخوان ساق پا ساییده می‌شوند.
راههای های پیشگیری از زانو درد در سالمندان
- تعادل در وزن بدن
- استفاده از کفش های تخت
- ورزش منظم
- پرهیز از خم شدن بیش از حد زانو به مدت طولانی در محل کار
- مصرف منظم غذاهای پرکلسیم ( تخم مرغ، ماهی، پنیر، ماست)
درمان های خانگی زانو درد در سالمندان
برخی از درمان‌های خانگی رایج برای زانو درد که التهاب را کنترل می‌کند و به شکستن چرخه درد کمک می کند شامل استراحت، پیشگیری، کمپرس یخ، بلند کردن پاها و انجام ورزش‌های خاص است. متاسفانه چیزی به نام درمان زانو درد شدید در خانه نداریم و اگر درد زانوی شما حاد است باید درمان زیر نظر یک پزشک انجام شود در غیر این صورت می‌توانید از روش‌های زیر برای درمان زانو درد خود در خانه استفاده کنید.
1- به زانو استراحت دهید
این کار درد زانو را تسکین داده، از آسیب بیشتر جلوگیری کرده و فشار وارده بر زانو را کاهش می دهد.
2- محافظت از زانو در برابر آسیب
حفاظت از زانو با اسپلینت یا لایه محافظ ی انجام می شود.
پد جلوی کاسه زانو از آسیب زیاد و مکرر کیسه مایع در زانو جلوگیری می کند و باعث کنترل بروز علائم حاد در برخی از آسیب های زانو می شود.
3- کمپرس یخ برای درمان زانو درد
کمپرس یخ برای کاهش تورم و زانو درد در سالمندان بسیار کاربردی است.
کیسه های یخ برای آسیب های حاد و مزمن زانو استفاده می شود.
استفاده از کمپرس یخ 2-3 بار در روز به مدت 20-30 دقیقه مفید است.
4- بالا نگه داشتن پاها برای درمان زانو درد در سالمندان
ارتفاع باعث کاهش تورم خواهد شد.
ارتفاع با نیروی جاذبه مقابله می کند تا به بازیابی مایعاتی که می توانند در زانوها جمع شده و باعث تورم شوند کمک کند.
بهتر است در هنگام نشستن یا پشت کامپیوتر پاهای خود را بالا نگه دارید.
5- درمان خانگی زانو درد در سالمندان با پودر زردچوبه
نصف قاشق چای خوری زنجبیل و زردچوبه را در یک لیوان آب مخلوط کنید، 10 دقیقه بجوشانید، عسل را به آن اضافه کنید و این نوشیدنی را دو بار در روز بنوشید. همچنین می توانید یک قاشق چای خوری پودر زردچوبه را با یک لیوان شیر مخلوط کرده و شیرین کنید و روزی یک بار میل کنید.
توجه: زردچوبه می تواند خون را رقیق کند و این داروها هرگز برای افرادی که از داروهای رقیق کننده خون استفاده می کنند مناسب نیستند.
6- پماد زانو درد در سالمندان
در میان داروهای زانو درد، وجود ترکیباتی مانند کپساسین (ماده ای در فلفل قرمز ) که معمولاً در کرم ها و پمادها (کاپزاسین – پی، دولوراک، زوستریکس) یافت می شود، بیشتر می توان دید.
7- میوه های مفید برای زانو درد در سالمندان
آووکادو حاوی ترکیباتی به نام فیتوسترول بوده که دارای اثرات ضد التهابی و تسکین دهنده است و در درمان درد شدید زانو و اسپاسم زانو موثر خواهد بود.
8- فیزیوتراپی زانو در منزل
فیزیوتراپی زانو در خانه یا در کلینیک می تواند به بیمار کمک کند تا درد عضلات و مفاصل زانو را کاهش دهد. بیمار باید با تقویت عضلات زانو و افزایش دامنه حرکتی در مسیر بهبودی قرار گیرد.
فیزیوتراپی زانو توسط فیزیوتراپیست انجام می شود. فیزیوتراپیست ها در دانشگاه در مورد درمان های مختلف با هدف کاهش زانو درد، افزایش قدرت عضلانی زانو و افزایش دامنه حرکتی زانو یاد خواهند گرفت. از نظر علمی، فیزیوتراپی باعث می شود احساس بهتری داشته باشید و در نهایت حرکت اندام را بهبود می بخشد.
ورزش برای زانو درد سالمندان
در صورتی که یک سالمند به درد زانو مبتلا است، ورزش‌های مناسب و فعالیت‌های جسمانی با دقت و توجه به وضعیت سلامت آن فرد باید انجام شوند. این ورزشها وزن سالمندان را کاهش داده، عضلات اطراف زانو را تقویت کرده و فشار روی زانو را کاهش میدهد که در کاهش درد زانو سالمندان کمک بسازیی می‌کند.
۱- ورزش در استخر
تمام حرکات شنا به جز کرال پشت برای سالمندان مفید است. یک پرستار مراقبت از سالمندان در منزل می تواند از این تمرین برای کمک به تسکین درد زانو در سالمندان استفاده کند.
پیاده روی در استخر بدون وارد کردن فشار به مفاصل زانو باعث تقویت عضلات اطراف زانو می شود تا وزن اندام فوقانی روی زانو نیفتد.
آهسته راه رفتن به زانوهای آسیب دیده در سالمندان فشار وارد نمی کند و برای درمان زانو درد در سالمندان گزینه خوب و ایده آلی محسوب می شود.
۳- انجام پیاده روی ساده در سالمندان
آهسته راه رفتن به زانوهای آسیب دیده سالمندان فشار وارد نمی کند و درمان زانو درد در سالمندان محسوب می شود. این ورزش نه تنها قوی‌تر کردن عضلات پشتی ران و ساق پا را تقویت می‌کند بلکه فشارهای زیادی به زانوها اعمال نمی‌کند.
۴- دوچرخه سوارى یکنواخت برای درمان زانو درد
دوچرخه سواری با سرعت یکنواخت فشار زیادی به زانو وارد نمی کند. به طور کلی هر فعالیتی که فشار کمتری به زانو وارد کند یا به سرعت تغییر جهت ندهد برای زانو مشکلی ندارد. زانو درد شکایتی است که عمدتا در بزرگسالان بروز می کند و عوامل مختلفی در بروز آن نقش دارند. زانو درد در افراد مسن می تواند در خود مفصل زانو یا اطراف آن رخ دهد.
۵- هیدروتراپی مناسب درمان زانو درد در سالمندان
هیدروتراپی یا آب درمانی روشی است که در فیزیوتراپی خانگی و کاردرمانی استفاده زیادی می شود. هدف از آب درمانی سالمندان در درمان زانو درد کاهش درد بیمار و استفاده از آب برای افزایش دامنه حرکتی مفصل و قدرت اندام است. ورزش های آبی و آب درمانی با کاهش فشار وارده بر مفاصل ناشی از خیساندن در آب، یکی از بهترین درمان ها به ویژه در مراحل اولیه به شمار می روند.
6. ورزش‌های کششی
تمرینات کشش عضلات و افزایش انعطاف‌پذیری می‌توانند به کاهش درد زانو کمک کنند. کشش‌هایی که می‌توانند به کاهش درد زانو کمک کنند و انعطاف پذیری عضلات را افزایش دهند عبارتند از:
- کشش عضلات ران: این کشش‌ها برای کاهش فشار و تنش در منطقه زانو کاربرد دارند. برای مثال، انجام کشش عضله چهارسر ران ، عضلات داخل ران و عضلات پشت ساق می‌تواند مفید باشد.
- کشش عضلات همراه با حرکت‌های گردشی: تمریناتی که همراه با حرکت‌های گردشی و مثلثی انجام می‌شوند نیز می‌توانند به افزایش انعطاف‌پذیری زانو کمک کنند. برای مثال، کشش پهلوها و تمرینات موازی با دیوار می‌تواند مفید باشد.
- تمرینات یوگا: برخی از تمرینات یوگا می‌توانند به افزایش انعطاف‌پذیری و کاهش درد زانو کمک کنند. مثلاً، موقعیت‌های یوگا مانند حرکت پل (Bridge Pose) و حرکت کبوتر (Pigeon Pose) ممکن است به کاهش فشار زانوها و افزایش انعطاف‌پذیری کمک کنند.
- استراحت و استرچینگ: استراحت مناسب بعد از ورزشها و کشش‌های مناسب می‌تواند در بهبود انعطاف‌پذیری عضلات و کاهش درد زانو موثر باشد. استفاده از روش‌های استرچینگ مانند استفاده از محکم‌کردن عضلات و تکنیک‌های استرچینگی می‌تواند کمک کننده باشد.
ورزش‌های تقویتی
تمرینات تقویتی برای عضلات پشتی ران و ساق پا می‌توانند به بهبود وضعیت زانوها و کاهش درد زانو در سالمندان کمک کنند. اما بسیار مهم است که هر تمرین به درستی و با توجه به وضعیت فیزیکی فرد انجام شود. در صورتی که سالمندان با درد زانو مواجه هستند، بهتر است قبل از شروع هر برنامه ورزشی، نظر پزشک یا متخصص فیزیوتراپی را جلب کنند. در ادامه تمرینات تقویتی مناسب برای زانوهای سالمندان ذکر شده است:
- کشش زانوی ایستاده برای تقویت عضلات پشت ران (عضلات همسترینگ) تمرین: درحالت ایستاده باشید و به یک سطح محکم (مانند یک کمد یا پایه کانتر) دست بگذارید و تکیه دهید. زانوی خود را تا جایی که ممکن است خم کنید، سپس به آرامی پایین بیاورید.
- تقویت عضلات چهارسر ران (Quad Sets) برای تقویت عضلات ران (چهارسر ران) تمرین: پشت زانو یک حوله بگذارید و سپس عضلات جلوی ران خود را با فشار دادن پشت زانوی خود به سمت تخت فشار دهید. بعد از ۵ ثانیه فشار دادن و سپس رها کنید.
همیشه قبل از شروع هر برنامه ورزشی، توصیه است که با پزشک یا متخصص فیزیوتراپی مشورت کنید. این تمرینات باید با توجه به وضعیت فیزیکی و نیازهای خاص هر فرد تنظیم شوند.
درمان زانودرد سالمندان حاد
برای درمان زانو درد حاد در سالمند ابتدا با مسکن قوی در موارد ابتدایی و تزریق اسید هیالورونیک استفاده می‌شود. در برخی موارد عمل جایگزینی مفصل زانو برای درمان زانو درد انجام می‌شود.
خدمات فیزیوتراپی سالمند در منزل آسانیسم
یکی از شایع ترین مشکلات با افزایش سن، درد زانو در سالمندان است. این مفاصل اصلی بدن به دلیل فشار مداومی که در طول فعالیت های روزانه به آن ها وارد می شود، بسیار آسیب پذیر هستند. این درد برای هر فردی علائم و علل متفاوتی دارد که با شناخت آن ها می توانیم بهتر آن ها را مدیریت کنیم. ما همچنین می توانیم با انجام اقداماتی برای جلوگیری از زانو درد با این بیماری مبارزه کرده و در صورت بروز این مشکل، یکسری راه حل های خانگی و پزشکی برای رفع مشکل وجود دارد.
تیم متخصص آسانیسم خدمات فیزیوتراپی سالمندان را به نفع عزیزانی که به دلایل مختلف امکان مراجعه به بیمارستان های تهران و کرج را ندارند، ارائه می دهد. استخدام یک فیزیوتراپیست خبره یکی از چالش های موجود برای در دسترس قرار دادن گزینه های فیزیوتراپی خانگی برای بیماران و خانواده هایشان است.
اگر به علت زانو درد شما یا عزیزتان قابلیت انجام کارهای روزمره خود را نداشت، در این صورت می‌توانید از خدمات پرستار سالمند در منزل آسانیسم استفاده کنید. آسانیسم مرکز پرستاری بوده و خدمات پرستار سالمند در تهران و پرستار سالمند در کرج را به عزیزان مسن شما ارائه میدهد. برای ارتباط با متخصصان ما به شماره 02191304433 تماس حاصل فرمایید تا در اسرع وقت فیزیوتراپ یا پرستار در منزل برای شما اعزام شود.
از مطالعه این مقاله از شما متشکریم. اگر سوالی یا نظری داشتید حتما در قسمت دیدگاه‌ها از ما بپرسید تا در اسرع وقت به شما پاسخ دهیم.
سلام مادر من به حدی زانوهاش درد میکنه که راه رفتن براش مشکل. به نظرتون باید چکار کنم؟
سلام، مادر شما باید عکس رادیوگرافی از هر دو زانوهاش بگیرد تا بعد مشاهده عکس دکتر بتواند درمانش را شروع کند.
دوستم میگه برای پدر بزرگم که زانو درد داره از یه ماساژور کمک بگیرم. میخاستم ببینم کار درستی؟
ماساژ درمانی برای سالمندان مفید. ماساژور از روغن زیتون برای ماساژ استفاده می کنه که خیلی مفیده. پس از چند بار استفاده از این روش برای درمان زانو درد، تفاوت را احساس خواهید کرد. این روند را حداقل دو بار در روز تکرار کنید.
سلام من پدرم خیلی زانو درد داره و راه رفتن خیلی براش سخت شده باید چیکار کنیم؟
سلام بهتر است از پاهایشان عکس گرفته شود و یعد از دیدن عکس ها روند درمانشان زیر نظر پزشک منخصص در این زمینه انجام شود.
مصرف تغذیه مناسب که سرشار از کلسیم و ویتامین دی باشه در درمان زانو درد خیلی تاثیر بسیاری دارد
سلام. با تشکر از اطلاعاتتون.
مفید بود و استفاده کردیم.