درمان دوقطبی در کودکان و نوجوانان

کودکان نیز به اندازه بزرگسالان احتمال ابتلا به اختلال دوقطبی (BD) را دارند، بنابراین اختلال دوقطبی باید درمان شود. این باعث می‌شود که کودکان دچار نوسانات خلقی شدیدی شوند که بر زندگی روزمره آنها تأثیر می‌گذارد.اختلال دوقطبی در کودکان با نوسانات خلقی مشخص می‌شود. طبق گزارش انجمن ملی بیماری‌های روانی (NAMI)، این اختلال حدود 2.8 درصد از جمعیت ایالات متحده را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

اگرچه میانگین سنی در هنگام تشخیص 25 سال است، اما افراد مبتلا به اختلال دوقطبی را می‌توان در دوران کودکی و نوجوانی تشخیص داد.
اختلال دوقطبی یک بیماری مادام ‌العمر است که افراد می‌توانند با دارو و درمان آن را کنترل کنند. پس از درمان، کودکان و نوجوانان می‌توانند زندگی فعال و کاملی داشته باشند.
برای آشنایی بیشتر با علائم بیماری روانی در کودکان با شرایط سلامت روان و نحوه تشخیص و درمان آنها، ادامه مطلب را مطالعه کنید.

اختلال دوقطبی چیست؟

اختلال دوقطبی (BD) یک وضعیت سلامت روان است که باعث تغییرات شدید در انرژی می‌شود. این اختلال بر خلق و خو، سطح فعالیت و تمرکز فرد تأثیر می‌گذارد.
هنگامی که کودک بسیار احساس افسردگی می‌کند، ممکن است انرژی نداشته باشد و علاقه خود را به فعالیت‌های سرگرم کننده از دست بدهد. در طول یک دوره شیدایی یا شدید، ممکن است فرد متوجه شود که فرزندش انرژی زیادی دارد. برای مثال، آنها ممکن است سریع ‌تر و بیشتر از حد معمول صحبت کنند. برخی از کودکان همچنین هیپومانیا را تجربه می‌کنند که حداقل 4 روز متوالی طول می‌کشد در حالی که 7 روز متوالی برای یک دوره شیدایی طول می‌کشد.

انواع اختلال دوقطبی

سه نوع اختلال دوقطبی وجود دارد که هر کدام ویژگی‌های متفاوتی دارند.

1- دوقطبی I

افراد مبتلا به دوقطبی معمولاً دوره‌های شیدایی را تجربه می‌کنند که حداقل 7 روز طول می‌کشد. اگر این وقایع بسیار شدید باشند، ممکن است به مراقبت‌های پزشکی نیاز باشد. آنها همچنین ممکن است دوره‌هایی از افسردگی را تجربه کنند که حدود 2 هفته طول می‌کشد.

2- دوقطبی II

مانند دوقطبی I، افراد مبتلا به دوقطبی II دوره‌هایی از افسردگی و هیپومانیا را تجربه می‌کنند. این دوره‌های هیپومانیک کوتاه تر از دوره‌های شیدایی طبیعی است.

3- اختلال سیکلوتیمیک (سیکلوتیمی)

اختلال سیکلوتیمیک باعث علائم هیپومانیک و افسردگی می‌شود که معیارهای دوره‌های هیپومانیک و افسردگی را ندارند. نوسانات خلقی سیکلوتیمیا اگرچه شبیه به اختلال دوقطبی است، اما شدت کمتری دارد. در این نوع، فرد همچنان می‌تواند کار کند و فعالیت‌های روزانه خود را انجام دهد، حتی اگر علائمی وجود نداشته باشد.
برای اینکه پزشک و پرستار کودک اوتیسم این بیماری را تشخیص دهند، بزرگسالان باید حداقل 2 سال علائم و کودکان 1 سال را سپری کرده باشند.

علائم دوقطبی در کودکان

افراد جوانی که دوره‌های شیدایی، هیپومانیا یا افسردگی را تجربه می‌کنند ممکن است علائم مختلفی داشته باشند. هر قسمت می‌تواند روزها یا هفته‌ها طول بکشد و علائم می‌تواند متفاوت باشد.

1- علائم یک دوره شیدایی

نشان دادن شادی شدید
شوخی طولانی
سریع صحبت کردن
پریدن از موضوعی به موضوع دیگر
مشکل در خوابیدن
از دست دادن تمرکز
داشتن ذهنیت رقابتی
علاقه بیش از حد به فعالیت‌ های خاص
تصمیمات مخاطره آمیز بگیرید
اتخاذ تصمیمات خطرناک.

2- علائم یک دوره افسردگی

احساس غمگینی بی دلیل
زود عصبانی شدن
شکایت از درد معده و سردرد
خواب طولانی
از دست دادن تمرکز
احساس ناامیدی و بی ارزشی
خوردن زیاد یا کم
کمبود انرژی
از دست دادن توانایی برقراری ارتباط مؤثر
دوستان جدا
افکار مرگ یا خودکشی
گاهی اوقات کودکان ممکن است دوره‌های مختلط را تجربه کنند، به این معنی که هم علائم شیدایی و هم افسردگی را نشان می‌دهند. در روانشناسی نقاشی کودکان دوقطبی بیان شده که کودکی که دچار این عارضه می‌شود اضطراب زیادی دارد و به شدت از پاک کن در زمان نقاشی استفاده می‌کند. آن‌ها ادم ها را کوچک و در حاشیه نمایش می‌دهند.

3- علایم دوره‌های ترکیبی در کودکان

گیجی
عصبانی شدن از مسائل کوچک یا بدون هیچ دلیلی
مشکل در خوابیدن
خوردن زیاد یا کم
صحبت کردن در مورد خودکشی

شرایط مربوط به سلامت روان

تشخیص اختلال دوقطبی می‌تواند دشوار باشد؛ زیرا علائم آن مشابه سایر بیماری‌های روانی رایج است. علاوه بر این، کودکان مبتلا به اختلال دوقطبی ممکن است چندین بیماری روانی همراه داشته باشند. برخی از این بیماری‌ها که به عنوان بیماری‌های همراه شناخته می‌شوند، در کودکان مبتلا به اختلال دوقطبی شایع‌تر است. این شرایط عبارت‌اند از:
اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD)
اختلال اضطراب
سوء مصرف الکل و مواد مخدر
بدون شیدایی، اختلال دوقطبی می‌تواند بسیار شبیه به اختلال افسردگی اساسی باشد، زیرا بیماران دوقطبی اغلب دوره‌های افسردگی را تجربه می‌کنند. این بدان معنی است که یک متخصص قبل از تشخیص اختلال دوقطبی باید افسردگی را رد کند.

تشخیص اختلال دوقطبی در کودکان

هیچ اسکن مغزی یا آزمایش خون نیست که بتواند اختلال دوقطبی را به درستی تشخیص دهد. یک پزشک، روانشناس یا روانپزشک در حین تشخیص بیماری و درمان از کودک یک سری سؤالات می‌پرسد. این سؤالات عبارت‌اند از:
چگونگی حالت وی در طول روز
الگوهای خواب تو چیه؟
سطح انرژیت تا چقدر؟
دوست داری چجوری رفتار کنی؟
اختلال دوقطبی ممکن است یک پیوند ژنتیکی داشته باشد، بنابراین پزشک باید بداند که آیا یکی از اعضای خانواده اختلال دوقطبی یا افسردگی دارد یا خیر.
گاهی اوقات مصرف دارو می‌تواند علائم را بدتر کند. فرد باید در مورد هر ماده‌ای به پزشک اطلاع دهد تا درمان مناسب را دریافت کند.

وظیفه والدین در برابر کودکان دوقطبی

اختلال دوقطبی می‌تواند هم کودکان و هم بزرگسالان را تحت تأثیر قرار دهد. علائم آن مشابه بیماری‌های دیگر مانند ADHD و اختلالات اضطرابی است، بنابراین تشخیص این بیماری در کودکان دشوار است.
درمان اختلال دوقطبی شامل درمان (مانند روان درمانی و CBT) و داروها (مانند تثبیت کننده‌ها، داروهای ضد روان پریشی و داروهای ضد افسردگی) است.
دوقطبی یک بیماری مادام‌ العمر است، اما با درمان به موقع در دوران کودکی و نوجوانی می‌توانند زندگی شاد و رضایت بخشی داشته باشند.
والدینی که حداقل به مدت دو هفته اختلال دوقطبی را در فرزندان خود مشاهده کرده‌اند، تشویق می‌شوند که آنها را برای ارزیابی نزد روانشناس یا مشاور ببرند. شروع اختلال دوقطبی افسردگی یا حالت افسرده است. تشخیص اختلال دوقطبی در کودکان می‌تواند دشوار و چالش برانگیز باشد.
در بسیاری از موارد علائم این بیماری در سایر بیماری‌های روانی نیز وجود دارد و یا بیماری باعث بروز مشکلات دیگری به عنوان مثال، اختلال کمبود توجه (ADHD) می‌شود.
علاوه بر این، برخی از علائمی که به نظر می‌رسد با اختلال دوقطبی مرتبط است، ممکن است نتیجه اختلال دیگری باشد. برای مثال، کودکانی که در معرض آزار فیزیکی، آزار جنسی یا خشونت خانگی قرار می‌گیرند ممکن است نشانه ‌هایی از تغییر سریع را نشان دهند.
کودکان مبتلا به اختلال دوقطبی معمولاً معیارهای تشخیصی مشابه بزرگسالان را ندارند و تشخیص مشکل است. با این حال، وضعیت کودکان می‌تواند خطرناک تر از بزرگسالان باشد.
اختلال دوقطبی در کودکان را می‌توان با نوسانات خلقی سریع و مداوم و وجود علائم پیچیده شیدایی و افسردگی مشخص کرد. اختلال دوقطبی، بدون در نظر گرفتن سن و جنسیت، اغلب پایدار یا ناشناخته است.
آمارها نشان می‌دهد که این بیماری در گروه‌های تحصیل کرده و در جوامع پیشرفته از نظر اجتماعی و اقتصادی بیشتر دیده می‌شود. البته ممکن است دلیل آن آگاهی بیشتر این گروه از اختلال و پذیرش بیماری روانی از آنها باشد.

تفاوت اختلال دوقطبی در کودکان و بزرگسالان

دوره‌های افسردگی در کودکان اغلب با شکایت از علائم فیزیکی مانند سوزش سر دل و سردرد همراه است. تفاوت دیگر بین اختلال دوقطبی در کودکان و بزرگسالان این است که چرخه‌های افسردگی و شیدایی در کودکان بسیار سریع‌تر از بزرگسالان رخ می‌دهد. دوره‌های افسردگی و شیدایی در بزرگسالان می‌تواند هفته‌ها طول بکشد، اما در کودکان این دوره‌ها می‌تواند در عرض یک روز یا حتی چند روز متفاوت باشد.

خطرات اختلال دوقطبی

در صورت عدم درمان به موقع، کودک یا نوجوان می‌تواند خطرناک شود. در برخی موارد ممکن است نا آگاهانه خود را در معرض خطر قرار دهند. جوانان مبتلا به اختلال دوقطبی در معرض خطرات زیر هستند:
ترک تحصیل
عدم ایجاد روابط پایدار
مشکلات مالی یا حقوقی
استفاده مواد مخدر
افکار یا اعمال خودکشی
مطالعه ای روی کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال دوقطبی نشان داد که 57 درصد از آن‌ها در معرض خطر بالای (بیش از حد طبیعی) خودکشی بودند. همچنین، شرکت‌کنندگان مبتلا به اختلال کابوس دو برابر بیشتر تمایل به خودکشی داشتند؛ بنابراین، مهم است که خانواده‌های جوانان مبتلا به اختلال دوقطبی از این خطر آگاهی پیدا کنند و در صورت نیاز به دنبال حمایت باشند.

حمایت از کودکان مبتلا به اختلال دوقطبی

کودکان معمولاً تغییرات خلقی و رفتاری زیادی را در طول روز تجربه می‌کنند. ممکن است بعضی روزها پرانرژی‌تر و گاهی عصبی و تحریک‌پذیر باشند. اما نوسانات خلقی در برخی از کودکان به قدری شدید است که مشکلات زیادی را برای آنها و والدینشان ایجاد می‌کند. کودک برای مدتی افسردگی و انزوای شدید را تجربه می‌کند و سپس دوره‌ای از شادی و آزار مفرط را تجربه می‌کند. در این شرایط عملکرد تحصیلی و اجتماعی کودک دچار مشکل می‌شود. بروز اختلال دوقطبی در کودکان دلایل مختلفی دارد.
اگرچه پذیرش وجود مشکل برای والدین دشوار است، اما اگر خانواده‌ها علائم دوقطبی را بشناسند و اقدامات لازم را برای تشخیص آن انجام دهند، می‌توانند از بسیاری از عواقب آن جلوگیری کنند. در چنین شرایطی می‌توانید با تشخیص زودهنگام و درمان به موقع کودکان نقش مهمی در توانبخشی و درمان کودکان داشته باشید.
اختلال دوقطبی یک فرد را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد، بلکه کل خانواده درگیر این مشکل می‌شوند. کودک مبتلا به BD ممکن است در درک وضعیت خود مشکل داشته باشد و احساس انزوا کند. اعضای خانواده بدون اینکه بتوانند به کودک کمک کنند به سختی با این بیماری کودک خود کنار می‌آیند.
برای کمک و حمایت از کودک، برخی از خانواده‌ها از درمان متمرکز بر خانواده (FFT) استفاده می‌کنند، یک مداخله مبتنی بر شواهد که هم فرد مبتلا به BD و هم مراقب را شامل می‌شود. FFT بر آموزش، مهارت‌های ارتباطی و حل مسئله تمرکز دارد. یک مطالعه نشان داد که 12 جلسه FFT شدت علائم را در افراد مبتلا به اختلال دوقطبی کاهش می‌دهد.

سابقه خانوادگی اختلال دو قطبی

طبق یک مطالعه اخیر، اختلال دو قطبی به طور کلی یکی از شایع‌ترین بیماری‌های روانی ارثی در نظر گرفته می‌شود. به عنوان مثال، یافته‌های زیر بر اساس تحقیقات جدید است و نشان می‌دهد که ارتباط قوی بین روابط خانوادگی و خطر ابتلا به اختلال دوقطبی وجود دارد:
کودکی با یکی از والدین مبتلا به اختلال دوقطبی و دیگری سالم. شاید 30-15 درصد آنها به این بیماری مبتلا شوند.
اگر یکی از والدین مبتلا به اختلال دوقطبی باشد، فرزندشان 50 تا 75 درصد احتمال ابتلا به اختلال دوقطبی را دارد.
اگر در خانواده یکی از کودکان مبتلا به اختلال دوقطبی باشد، خطر داشتن فرزند دیگری با همین اختلال بین 15 تا 25 درصد است.
اگر یکی از دوقلوهای هم جنس مبتلا به اختلال دوقطبی باشد، فرزند دیگر 85 درصد احتمال دارد به این اختلال مبتلا شود. همچنین بر اساس یافته‌های 3 مطالعه دیگر، خطر ابتلای دوقلوهای همسان به اختلال دوقطبی بین 38 تا 43 درصد است. در حالی که برای دوقلوهای غیر همسان، این رقم بین 5 تا 5.6 درصد متغیر است.
برخی از عوارض جانبی اختلال دوقطبی مانند شیدایی، افسردگی، روان پریشی، خودکشی، مصرف الکل، اختلال هراس، و پاسخ یا عدم پاسخ به داروهایی مانند لیتیوم نیز در اعضای خانواده بسیار شایع است. میانگین سنی اختلال دوقطبی در کودکانی که والدین یا پدربزرگ و مادربزرگشان از اختلال دوقطبی شدید رنج می‌برند بسیار کمتر خواهد بود.

نحوه برخورد با کودک مبتلا به اختلال دوقطبی

اگر کودک شما علائم اختلال دوقطبی را دارد، نحوه درمان شما می‌تواند کمک زیادی به کاهش علائم و مدیریت این بیماری کند. نحوه برخورد با کودک مبتلا به اختلال دوقطبی به شرح زیر است:
کودک برای درمان باید زیر نظر پزشک متخصص نگهداری شود.
به زمان و مصرف منظم دارو توجه کنید و آن را رعایت کنید.
از واکنش بیش از حد به نظرات کودکان خودداری کنید و سعی کنید از نظر عاطفی از آنها حمایت کنید. به هیچ وجه او را تشویق نکنید که عصبانی و پرخاشگر شود. به یاد داشته باشید که این یک بیماری است که رفتار او را کنترل می‌کند و کودک توانایی کنترل احساسات خود را ندارد.
اگر متوجه عوارض جانبی مانند افزایش وزن، کلسترول خون بالا، اضطراب یا بی‌ قراری شدید، در مورد تغییر دوز داروها با پزشک خود صحبت کنید.
سعی کنید برنامه منظمی برای فعالیت‌های خانوادگی و کودکان داشته باشید.
نسبت به افکار یا اقدام به خودکشی در کودکان یا نوجوانان بزرگ‌تر حساس باشید و در صورت مشاهده سریعاً از متخصص کمک بگیرید.
استفاده از داروهای تثبیت کننده خلق معمولاً دارای عوارض جانبی است و همراه با آنها باید از مجموعه ای از روش‌های روان درمانی و درمان شناختی رفتاری استفاده کرد. با مراجعه به مشاوران حامی هنر زندگی می‌توانید اطلاعات بیشتری در مورد عوارض دارویی و همچنین روش‌های درمانی غیرتهاجمی کسب کنید.

مرکز مشاوره آسانیسم ارائه بهترین پرستار کودک

اختلال دوقطبی یک اختلال عصبی روانی جدی در نظر گرفته می‌شود. شدت بیماری فقط به دلیل علائم یا عوارض اصلی آن مانند خودکشی، آسیب رساندن به دیگران یا افت تحصیلی نیست. بلکه به این دلیل است که این بیماری اغلب خیلی دیر تشخیص داده می ‌شود و در نتیجه درمان آن دیر شروع می‌شود. درمان تأخیری بیماری‌های عصبی – روانی به معنای از دست دادن وقت در طول درمان است.
بنابراین والدین باید بیماری و علائم آن را در کودکان بشناسند و در صورت مشکوک بودن به وجود این علائم در کودک، در اسرع وقت کودک خود را نزد روانشناس ببرند. والدین باید با حوصله از برنامه درمانی کودک خود حمایت کنند و با مشاور و پزشک کودک همکاری کنند. خوشبختانه در این صورت بیماری به راحتی قابل کنترل است و فرزند شما می‌تواند زندگی عادی و آموزشی داشته باشد.
در زمان استخدام پرستار کودک رفتار صحیح او سنگ بنای مراقبت از کودک است؛ بنابراین بهتر است فردی که انتخاب می‌کنید را از مراکز مورد اعتماد باشد. یکی از معروف‌ ترین آنها مرکز مشاوره آسانیسم است. اگر تصمیم به استخدام پرستار دارید توصیه می‌کنیم با متخصصین مرکز مشاوره آسانیسم با شماره 02191304433 تماس بگیرید.