ورم پا یکی از مشکلات شایع میان سالمندان است. اگر در منزل با عزیزان سالخورده‌تان زندگی می‌کنید، حتما جملاتی مثل پاهایم گزگز می‌کند، پاهایم ورم کرده و یا از شدت درد و ورم پا نمی‌توانم راه بروم را از زبان آن‌ها زیاد شنیده‌اید.
ورم پا میتواند نشات گرفته از کم‌تحرکی سالمند، ایستادن‌های طولانی، وزن زیاد یا حتی نارسایی‌های قلبی باشد. میتواند همراه با عوارض بوده و مشکلاتی مثل ایجاد لخته خون در عروق و تورم در مفاصل ایجاد کند. اگر عزیزان سالمندتان به مشکلات اینچنینی دچار هستند و نیاز به مراقبت ویژه و تخصصی دارند؛ می‌توانید مراقبت او را به ما بسپرید.
دلایل ورم پا در سالمندان چیست؟
قبل از هرچیزی باید بدانید، ورم پای سالمندان به دلایل گوناگونی اتفاق می‌افتد که تشخیص آن آسان نیست. برای تشخیص علت ورم پا و درمان آن بهتر است به پزشک مراجعه کنید. سه دلیل شایع ورم پا در میان سالمندان شامل:فعالیت و تحرک کم
مطالعات اپیدمیولوژیک نشان داده که با افزایش سن، فعالیت و تحرک افراد کاهش می‌یابد. شاید دلیل آن ترس از افتادن و صدمه دیدن باشد. در هر صورت کاهش تحرک میتواند مشکلات زیادی به بار آورد که یکی از آن‌ها ورم پا است. در مواردی سالمند مجبور است ساعات زیادی را در اتوبوس و هواپیما بنشیند یا حتی ساعت‌ها روی پای خود بایستد. در همه این موارد عضلات مچ و ساق پا، فرصتی برای انقباض ندارند؛ در نتیجه جریان خون در این قسمت بدن کاهش می‌یابد و شاهد تورم پا که یکی از عوارض کند شدن گردش خون خواهید بود.بیماری
با افزایش سن بیماری‌های زیادی به سراغ سالمند می‌آید. این بیماری‌ها خود میتواند عامل ایجاد مشکلات بعدی باشند. ورم پا در سالمندان نیز به دلیل ابتلا به بیماری‌هایی مثل نارسایی قلبی، ادم، اختلالات کلیوی، تیروئید و مشکلات کبد رخ می‌دهد.مصرف دارو
از طرفی سالمند هر دارویی برای درمان بیماری‌های خود استفاده می‌کند، عوارضی به همراه دارد. مصرف بعضی از دارو‌های مسکن نیز منجر به ورم پا می‌شود.سایر علل ابتلا به ورم پا شامل:
- وجود توده‌های بدنی
- یائسه شدن خانم‌های سالمند
- وراثت
- مصرف زیاد نمک و…
ورم در چه بخش‌هایی از پا میتواند ایجاد شود؟
تورم در قسمت‌های مختلف پا اتفاق می‌افتد و راه رفتن را برای سالمند سخت می‌کند. وجود تورم در هر قسمت پا، تا حدودی نشان دهنده علت آن است؛ اما به طور قطعی امکان تشخیص وجود ندارد. از طرفی این مشکل در هر ناحیه از پا که درمان نشود میتواند نواحی و قسمت‌های دیگر را درگیر کند.ورم مچ پا و روی پا
در اکثر مواقع شاهد ورم در ناحیه مچ و روی پای سالمندان هستیم. ورم در این قسمت، معمولا نشان دهنده نارسایی‌های وریدی است. از دلایل دیگر تورم ورم در مچ پا و روی پای سالمندان، واریس، بیماری‌های قلبی و کلیوی را می‌توان نام برد.ورم پشت و ساق پا
ورم پشت پا اتفاقی است که آن را کم‌تر دیده‌ایم اما درصورت بروز، میتواند نشان دهنده یکی از مشکلات کاهش پروتئین خون، کم‌خونی، کم کاری تیروئید و یا بیماری‌های قلبی باشد.ورم در قوزک پا
اگر سالمند در ناحیه قوزک پا تورم را تجربه می‌کند، دلیل آن ایستادن‌های طولانی و یا افزایش وزن است. هنگامی که سالمند مدت زیادی را سرپا می‌ایستد، فشار زیادی به ناحیه قوزک پا وارد شده و در نهایت باعث تورم این ناحیه می‌شود. همچنین دلیل آن میتواند کاهش گردش خون در پاها و تجمع مایع لنفی باشد.
مصرف چه داروهایی در سالمندان میتواند منجر به ورم پا شود؟
یکی از دلایل تورم در ناحیه پا عوارض بعضی از داروهایی است که سالمند برای درمان سایر بیماری‌های خود مصرف می‌کند. دارو‌های مربوط به بیماری آلزایمر، ضد انعقاد خون، دیابت، فشارخون، دارو‌های پرامیپکسول و مسکن‌ها تعدادی از این داروها هستند.ورم پا در بیماران سرطانی
لنف یک مایع سرشار از پروتئین است که بین مویرگ‌ها و عروق خونی حرکت می‌کند. این مایع توسط گره‌های لنفاوی، تصفیه شده و مواد اضافی آن از بین می‌رود. هنگامی که بیماران سرطانی شیمی‌درمانی می‌شوند یا بعضی از گره‌های لنفاوی در بدنشان حذف می‌شود، حرکت مایع لنفی مسدود شده و باعث تورم، زخم و حتی عفونت می‌شود.ورم پا در بیماران دیابتی
بیماران دیابتی نیز از آن دسته افراد هستند که ورم پا را زیاد تجربه می‌کنند. در این بیماران ورم معمولا در ناحیه مچ و روی پا ظاهر می‌شود و همراه با بی‌حسی و سر شدن پا است. این بیماران با فشارخون بالا دست و پنجه نرم می‌کنند. فشارخون بالا باعث گردش خون نامنظم در رگ‌ها، و مویرگ‌های آسیب دیده شده و در نهایت به ورم پا می‌انجامد.ورم پا در بیماران کلیوی
کلیه‌ها وظیفه تنظیم مایعات در بدن را به عهده دارند. هنگامی که در عملکرد کلیه‌ها اختلال ایجاد شود، نمی‌توانند به‌خوبی مایع اضافی را در بدن جمع کنند. عوارض این اختلال به صورت تورم در دست‌ها، صورت و پاها مشاهده خواهد شد. بعضی از سالمندان از مشکلات کلیوی رنج می‌برند. اختلالات کلیوی موجب افزایش نمک بیش از اندازه در خون شده می‌شود. این مسئله موجب حفظ آب در بدن و درنهایت ورم در پا و مچ پا خواهد شد.ورم پا در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی
در نگاه اول ممکن است با خود بگویید نارسایی قلبی و ورم پا هیچ ارتباطی به هم ندارند اما در در واقعیت، قلب افرادی که به نارسایی قلبی مبتلا هستند؛ نمی‌تواند خون کافی پمپاژ کند در نتیجه، خون در ورید‌ها تجمع یافته و باعث ایجاد مایع می‌شود. با تجمع مایع در ناحیه پا شاهد ورم در پای سالمند خواهید بود.علت ورم پا در بیماران ریوی
در سالمندانی که به بیماری‌های ریوی دچارند، ورم پا میتواند نشانه خطر باشد زیرا یکی از علائم پیشرفت بیماری ریوی به شمار می‌رود.درمان ورم پا در سالمندان
در مواردی که ورم پا در سالمند جدی است یا بدون دلیل خاص ایجاد شده، بهتر است هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید تا دلیل این مشکل را پیدا کرده و سپس آن را درمان کند. اما در صورتی که احساس می‌کنید ورم پاهایتان جزئی است و خودتان می‌توانید آن را درمان کنید، با ما همراه باشید. در ادامه به روش‌های رایج برای درمان ورم پای سالمندان می‌پردازیم.ورزش‌های مناسب برای کاهش ورم پا چیست؟
ورزش، روش دیگری برای کاهش التهاب و درد در ناحیه پا است. در ادامه مراحل انجام برخی از این حرکات ورزشی را بررسی می‌کنیم.- صاف بایستید و دست‌هایتان را از هم باز کنید. زانو‌ها را به سمت قفسه سینه تا جایی که می‌توانید بالا بیاورید. به مدت یک دقیقه نگه داشته و سپس رها کنید.
- روی پله بایستید و پنجه پای خود را روی لبه پله قرار دهید. پای دیگر را پشت پای اول و روی پله پایین‌تر قرار دهید. حال خود را تاجایی که می‌توانید بالا بکشید. این حرکت را 20 مرتبه با هردو پا انجام دهید.
- روی زمین بنشینید و پاهایتان را دراز کنید. دست‌ها را به عنوان تکیه‌گاه در کنارتان قرار دهید. حال پنجه پا را تا جایی که می‌توانید به سمت بیرون بکشید. یک دقیقه در این حالت نگه داشته و سپس رها کنید.
- روی یک صندلی بنشینید و یک توپ تنیس را زیر پایتان قرار دهید. حالا بدون اینکه هیچ فشاری به توپ تنیس وارد شود آن را با کف پا بچرخانید.
- جلوی یک پنجره بایستید و درحالی که به دور دست نگاه می‌کنید، دست‌ها را به عقب ببرید تا قفسه سینه باز شود سپس نفس عمیق بکشید.
نقش تغذیه در ورم پا سالمندان
60 درصد از بدن همه انسان‌ها از آب تشکیل شده است. با کهولت سن، بدن نیاز بیش‌تری به جذب آب خواهد داشت. از طرفی بعضی از عروق در قسمت‌های مختلف بدن و به‌خصوص پا ممکن است آب بیش‌از حدی جذب کرده و موجب ورم پا شوند. در این شرایط مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین D و E برای پیشگیری و کنترل ورم پا مناسب است. سالمند باید علاوه بر مصرف این ویتامین‌ها، سبزی و میوه را در برنامه غذایی خود بگنجاند و 5.7 تا 1 گرم پروتئین استفاده کند. مصرف بعضی از غذاها، احتمال تورم در ناحیه پا را افزایش می‌دهد به همین علت سالمند باید از مصرف آن‌ها خودداری کند. او باید مصرف نمک و پروتئین‌های حیوانی را به حداقل رسانده و از مصرف بیش‌از اندازه ویتامین‌ها جلوگیری کند.درمان‌های خانگی ورم پا در سالمندان
باوجود اینکه بهتر است هنگام بروز پا ابتدا علت آن را یافته و سپس به درمان آن بپردازید اما در مواردی، از درمان‌های خانگی برای کاهش ورم پا استفاده می‌شود. این درمان‌ها به افزایش جریان خون و جلوگیری از تجمع مایعات کمک می‌کنند. در ادامه تعدادی از این درمان‌های خانگی را بررسی می‌کنیم.درمان ورم پا با نمک
یکی از روش‌های موثر در کاهش آماس پا، شست و شوی موضع با نمک است. حمام نمک روشی کلاسیک بوده که بر کاهش درد، افزایش جریان خون، و درمان درد ماهیچه‌ای موثر است. برای انجام این کار مقدار 2/1 فنجان نمک را با مقدار مناسبی آب گرم مخلوط کنید و به مدت 15 دقیقه پاهایتان را داخل آن قرار دهید. این کار را هر شب تکرار کنید تا نتیجه بگیرید.درمان ورم پا با آلوئه ورا
هنگامی که نام آلوئه ورا را می‌شنویم، اغلب ذهنمان به سمت خواص آن برای پوست و مو معطوف می‌شود؛ اما آلوئه ورا علاوه بر مزایایی که برای پوست و مو دارد، دارای خواص ضد التهابی است. از مزایای دیگر آلوئه ورا کاهش درد و افزایش گردش خون است که آن را برای بهبود ورم پا مناسب می‌سازد. برای استفاده از این گیاه، 2 قاشق آلوئه ورا را با 1 قاشق روغن نارگیل مخلوط کرده و به مدت 10 دقیقه هر روز، روی محل آسیب دیده ماساژ دهید تا بهبود یابید.
4 پاسخ
با سلام می خواستم از خدمات پرستاری آسانیسم برای مادر بیمارم تشکر کنم و بگم که با کمک پرستارای شما حالش رو به بهبودی است.
سلام، زنده باشید، خیلی ممنون که وقت گذاشتید و به ما انرژی مثبت دادید.
سلام چند وقته مادر بزرگم روی مچ پاهاش ورم کرده و نمی تونه کفش هاش بپوشه. دلیل این اتفاق چیه؟
سلام، در بیشتر موارد در افراد مسن متوجه تورم در مچ پا و پا می شویم. تورم در این ناحیه معمولاً نشان دهنده نارسایی وریدی است. از دیگر علل ورم مچ پا و پا در سالمندان می توان به واریس، بیماری های قلبی و کلیوی اشاره کرد.