بی خوابی سالمندان و خداحافظی با آن

آیا سالمند عزیز شما از بی خوابی‌های شبانه خسته شده‌ است؟ آیا دارویی مصرف می‌کند که روی خواب او تأثیر بگذارد؟ آیا اضطراب مزمن یا نگرانی باعث بی خوابی سالمندان شده؟ آیا اخیراً تجربه آسیب زایی را پشت سر گذاشته است که همه این موارد روی کیفیت خواب او تاثیر گذاشته است؟ برای درمان بی خوابی شبانه سالمندان راهکار‌های متعددی وجود دارد. اما اول از همه مشکل و علت بی خوابی سالمند باید ریشه یابی شود.

بی خوابی در افراد مسن یک پاندامی خاموش شده است. با این که حدود 50 درصد از سالمندان با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کنند، در اغلب سالمند موارد در موردش صحبت نمی‌کنند یا سالمند عوارض آن را جدی نمی‌گیرد. خیلی‌ها تصور می‌کنند که به خوابی بخشی از پیر شدن است. ولی طبق گزارشات: « بی خوابی هیچ ربطی به بالا رفتن سن ندارد و طبیعی نیست.»

بی خوابی وقتی اتفاق می‌افتد که فرد برای خوابیدن یا داشتن کیفیت خواب خوب به مشکل بخورد. برای درمان آن باید اول اختلالی که باعث بی خوابی شده را پیدا کنید. برای با شرکت پرستاری آسانیسم همراه باشید تا بتوانید علت بی خوابی را پیدا و به درستی آن را درمان کنید.

انواع مختلف بی خوابی سالمندان چیست؟

یک دلیل کلی برای بی خوابی وجود ندارد. به همین دلیل، دسته بندی‌های مختلفی از بی خوابی و اختلالات خواب براساس دلایل آن، مدت زمان ابتلا به آن و تعداد دفعاتی که طی ماه از آن رنج می‌برید، وجود دارد. دو شکل اصلی بی خوابی، بر اساس علت ایجاد آن، عبارتند از:

بی خوابی اولیه

این شکل از بی خوابی به این معنی است که سالمند شما بدون دلیل مشخصی در خوابیدن مشکل دارد و پزشکان نمی‌توانند آن را به دلایل خاص پزشکی بسط دهند. این فرم ممکن است برای درمان کمی پیچیده‌تر باشد، زیرا ممکن است پزشکان مجبور شوند در سبک زندگی سالمند شما و روش‌های خوابیدن او دقیق شوند.

بی خوابی ثانویه

هنگامی که پزشکان بتوانند مشکلات خواب شما را با برخی از دلایل پزشکی توضیح دهند، شما بی خوابی ثانویه دارید و درمان این بی خوابی با حل یک مشکل پزشکی آغاز می‌شود. برخی از بیماریهایی که می‌توانند باعث بی خوابی ثانویه شوند شامل سرطان، افسردگی، آرتروز، اعتیاد و اضطراب است. همچنین مصرف برخی داروها روی بی خوابی سالمندان تأثیر می‌گذارد.

دلایل عمده بی خوابی و مشکلات خواب در سالمندان

• عادات نامناسب خواب و محیط خواب: اینها شامل ساعت نامنظم خواب، مصرف کافئین قبل از خواب و خوابیدن جلوی تلویزیون روشن است. اطمینان حاصل کنید که اتاق شما راحت، تاریک و ساکت است.
• احساس درد: یکی از دلایل بی خوابی سالمندان درد کشیدن به هنگام شب است. درد یا شرایط پزشکی شرایط سلامتی مانند نیاز مکرر به ادرار، درد، آرتروز، آسم، دیابت، پوکی استخوان، دل درد شبانه و بیماری آلزایمر می‌تواند در خواب اختلال ایجاد کند. برای رفع هرگونه مشکل پزشکی با پزشک خود صحبت کنید.
• یائسگی: در دوران یائسگی، بسیاری از زنان متوجه می‌شوند که گرگرفتگی و تعریق شبانه می‌توانند خواب را قطع کنند. حتی بعد از یائسگی، مشکلات خواب می‌توانند ادامه داشته باشند. بهبود عادت‌های روزانه، به ویژه رژیم غذایی و ورزش می‌تواند به شما کمک کند.
• عوارض داروها: افراد مسن بیشتر از افراد جوان دارو می‌خورند و ترکیبی از داروها و همچنین عوارض جانبی آنها می‌تواند خواب را مختل کند. پزشک شما ممکن است بتواند برای بهبود خواب داروهایی را تغییر دهد.
• بی‌تحرکی و ورزش نکردن: اگر بیش از حد کم تحرک باشید، ممکن است هرگز احساس خواب آلودگی نکنید یا همیشه بخوابید. ورزش منظم هوازی در طول روز می‌تواند خواب خوب را تقویت کرده و بی خوابی سالمندان را رفع کند.
• فشار و استرس زندگی: تغییرات قابل توجه زندگی مانند بازنشستگی، مرگ یکی از عزیزان یا مهاجرت فرزندان می‌تواند باعث استرس شود. هیچ چیز بهتر از یافتن شخصی که بتوانید رو در رو با او صحبت کنید، روحیه شما را بهبود نمی‌بخشد. نگهداری سالمند در منزل تهران باعث می‌شود تا سالمند احساس آرامش بیشتری داشته باشد.
• عدم تعامل اجتماعی: فعالیت‌های اجتماعی، امورخانواده و کار می‌تواند سطح فعالیت شما را بالا نگه دارد و بدن شما را برای یک خواب خوب شب آماده کند. اگر بازنشسته هستید،  داوطلب شوید، در یک گروه سالمندان شرکت کنید یا در کلاس آموزشی هنری بزرگسالان شرکت کنید.
• اختلالات خواب: سندرم پای بی قرار (RLS) و تنفس بی نظم هنگام خواب مانند خروپف و آپنه خواب در بزرگسالان مسن بیشتر اتفاق می‌افتد و همین مسئله باعث بی خوابی سالمندان می‌شود.
• وجود نور اضافی: کمبود نور خورشید به تنظیم ملاتونین و چرخه خواب و بیداری شما کمک می‌کند. به هنگام روز مقداری جلوی نور خورشید قرار بگیرید اما به هنگام خواب مطمئن باشید که نور اضافی وجود ندارد.

بیماری‌های که باعث بی خوابی در سالمند می‌شود

علل احتمالی پزشکی عبارتند از:

• اختلالات روانپزشکی مانند افسردگی، اضطراب و اختلالات شخصیت
• دمانس (زوال عقل)
• تغییر در سطح هورمون
• آرتروز
• فشار خون بالا
• پرکاری تیروئید
• سرطان
• نارسایی قلبی
• دیابت
• آسم
• درد مزمن
• مشکلات تنفسی مانند سندرم آپنه (خر و پف در خواب)
• سندرم پای بی قرار

چرا سالمندان در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بی خوابی هستند؟

دلایل گسترده‌ای برای بی خوابی سالمندان به صورت حاد و مزمن وجود دارد، از سطح استرس آنها گرفته تا آسیب‌های مزمن و بیماریها. سالمندان باید به ویژه از این علل آگاه باشند تا  بتوانند از ایجاد آن پیشگیری کنند. هرچه افراد پیرتر می‌شوند، دلایل بیشتری وجود دارد که به گرایش‌های بی خوابی دامن می زند. غالباً، افراد سالخورده‌ای که از بی خوابی رنج می‌برند از اختلال خواب دیگری نیز رنج می‌برند که به شیوع و شدت بی خوابی کمک می‌کند. برخی دیگر از این اختلالات خواب عبارتند از:

• آپنه خواب و سایر اختلالات خواب مرتبط با تنفس
• سندرم پای بی قرار
• اختلال رفتار خواب و حرکت سریع چشم

وجود بیماریهای مزمن متعدد در میان افراد مسن با افزایش شدت بی خوابی در سالمندان مرتبط است. بیش از 50 درصد سالمندان گزارش می‎کنند که مشکلات خواب دارند، حدود 25 میلیون سالمند از بی خوابی رنج می‌برند. ممکن است سالمندان به دلیل بیماریهای مزمن مختلف مانند سرطان، آلزایمر و بیماری‌های قلبی بی خوابی‌های متعددی را حین شب تجربه کنند.

چگونه بی خوابی سالمندان را درمان کنیم؟

درمان بی خوابی سالمندان به علت ایجاد کننده آن مربوط است. اگر بیماری یا یک مشکل پزشکی به بی خوابی سالمندان دامن بزند، شما نمی‌توانید مسیری را برای رسیدگی به مشکلات خواب به همان روشی طی کنید که مثلاً اگر بیش از یک ماه به دلیل استرس چند روز بی خوابی را تجربه کرده باشید. در نتیجه شناخت علت اصلی بی خوابی و اختلالات خواب بسیار اهمیت دارد. در ادامه به راهکار‌های مختلفی برای درمان خواب می‌پردازیم:

استفاده از راه‌های طبیعی در مقابل قرص های خواب آور برای بی خوابی

در حالی که قر‌ص‌های خواب آور و داروهای کمکی می‌توانند در صورت استفاده کم برای شرایط کوتاه مدت مؤثر باشند، اما بی خوابی سالمندان را درمان نمی‌کنند. در واقع، این دارو‌ها می‌توانند در طولانی مدت بی خوابی را بدتر کنند.

برای بهبود خواب از رژیم و ورزش استفاده کنید

رژیم غذایی و ورزش دو مورد از عادات روزانه است که بیشتر روی خواب تأثیر می گذارد. علاوه بر داشتن یک رژیم غذایی مناسب خواب در طول روز، بسیار مهم است که مراقب آنچه در بدن خود قرار می دهید چند ساعت قبل از خواب باشید.

رعایت یک رژیم غذایی مناسب برای بهبود خواب

• در اواخر روز کافئین را محدود کنید. در اواخر روز از نوشیدن قهوه، چای، نوشابه و شکلات خودداری کنید.
• قبل از خواب گرسنگی خود را برطرف کنید. یک میان وعده سبک مانند غلات کم قند، ماست یا شیر گرم بخورید.
• مصرف غذاهای شیرین را کاهش دهید. خوردن یک رژیم غذایی سرشار از  شکر و کربوهیدرات‌های تصفیه شده مانند نان سفید، برنج سفید، ماکارونی و سیب زمینی سرخ کرده می‌تواند باعث بیداری در شب شود و شما را از مراحل ترمیم و ترمیم خواب عمیق خارج کند.
• درست قبل از خواب از مصرف وعده‌های غذایی با حجم زیاد یا غذاهای پرادویه پرهیز کنید. وعده‌های غذایی زیاد یا پرادویه ممکن است منجر به ایجاد سوء هاضمه یا ناراحتی شما شود. سعی کنید حداقل 3 ساعت قبل از خواب یک شام با حجم متوسط بخورید.
• مصرف مایعات را قبل از خواب به حداقل برسانید. نوشیدنی خود را در عرض یک ساعت و نیم قبل از خواب محدود کنید تا دفعات بیدار شدن برای استفاده از سرویس بهداشتی در شب را محدود کنید. رعایت همه این موارد بر جلوگیری از بی خوابی سالمندان مؤثر است. پرستاری از سالمند در منزل موارد گفته شده را کنترل کرده و به بهبود خواب سالمند کمک می‌کند.

برای غلبه بر مشکلات بی خوابی سالمندان ورزش را جدی بگیرید

ورزش کردن به ویژه فعالیت هوازی مواد شیمیایی را در بدن آزاد می‌کند که به تقویت خواب آرام کمک می‌کند. حتی اگر مشکلات حرکتی دارید، فعالیت‌های بی شماری وجود دارد که سالمندان می‌توانند برای آماده سازی خود برای یک خواب خوب شبانه انجام دهند. اما همیشه قبل از شروع هر برنامه ورزشی جدید، با پزشک خود مشورت کنید.

ورزش‌های هوازی به بزرگسالان مسن کمک می‌کند خواب بهتری داشته باشند. یک مطالعه در دانشگاه نورث وسترن نشان داد که ورزش هوازی منجر به بهبود چشمگیر کیفیت خواب، از جمله مدت زمان خواب، برای بزرگسالان میانسال و مسن با تشخیص بی‌خوابی می‌شود.

شرکت کنندگان هفته‌ای دو بار به مدت دو جلسه 20 دقیقه‌ای یا یک جلسه 30 تا 40 دقیقه ای ورزش کردند. آنها با 75 درصد حداکثر ضربان قلب خود حداقل در دو فعالیت از جمله پیاده روی یا استفاده از دوچرخه ثابت یا تردمیل کار کردند. کیفیت خواب آنها از تشخیص بدخوابی به خواب خوب بهبود یافت. آنها علائم افسردگی کمتر، نشاط بیشتر و خواب آلودگی کمتر در روز را گزارش کردند.

راهکارهای موثر برای درمان بی خوابی سالمندان

هرچه پیرتر می‌شوید، بیدار شدن و بی خوابی در طول شب امری طبیعی است. اگر در به خواب رفتن مشکل دارید یا سالمند عزیزی را دارید که از بی خوابی رنج می‌برد در ادامه به راهکارهایی مؤثری برای حل این مشکل شما می‌پردازیم:

• استرس نداشته باشید: تأکید بر این واقعیت که دیگر نمی‌توانید به خواب بروید، بدن شما را به بیدار ماندن تشویق می‌کند. سعی کنید ذهن خود را از افکار مختلف دور کنید و به جای آن بر روی آرامش خود تمرکز کنید.
• رسیدن به آرامش را هدف خود قرار دهید، نه صرفاً خوابیدن: بدون اینکه از رختخواب بلند شوید، یک روش آرام سازی مانند تنفس عمیق یا مراقبه را امتحان کنید. اگرچه جایگزینی برای خواب نیست، اما آرامش هنوز هم می‌تواند به بازتوانی بدن کمک کند.
• یک فعالیت آرام انجام دهید: اگر بیش از 20 دقیقه بیدار بوده‌اید، از رختخواب خارج شوید و یک فعالیت آرام مانند خواندن کتاب انجام دهید. اما چراغ‌ها را کم نور نگه دارید و از نگاه کردن به صفحه نمایش موبایل یا تلویزیون خودداری کنید.
• نگرانی را به تعویق بیندازید: اگر در طول شب با احساس اضطراب در مورد چیزی از خواب بیدار می‌شوید، آن را روی کاغذ یادداشت بنویسید و نگرانی در مورد آن را به روز بعد موکول کنید که حل آن آسان‌تر شود.
• پرستار در خواست کنید: برای این که در طول شب از سالمند مراقبت شود، می‌توانید از خدمات پرستار سالمند شیفت شب استفاده کنید.

برای درمان بی خوابی سالمندان خدمات نگهداری از سالمند در منزل تهران در این زمینه به شما کمک می‌کند. یک پرستار سالمند به هنگام شب در کنار سالمندان عزیز شما خواهد بود ودر زمان بی خوابی‌ و بیدار شدن به او آرامش خاطر خواهد داد.

شما در هر منطقه‌ای از تهران یا کرج که زندگی می‌کنید، می‌توانید از خدمات پرستاری آسانیسم بهره‌مند شوید. برای مثال اگر در غرب تهران زندگی می‌کنید، خدمات پرستاری در غرب تهران برای شما است.

چه زمان برای افراد پیر خود کمک درخواست کنیم؟

همه انسان‌ها به استراحت نیازمند هستند که بی خوابی سالمند هم زمان استراحت برای خودش را مختل کرده بلکه زمان استراحت خانواده خود را نیز بهم می‌ریزد. این ممکن است باعث تنش یا دعوا بین خانواده می‌شود. برای همین بهتر است مراقبت از سالمند در شب را به پرستار سالمند شیف شب بسپارید. با تماس به شماره 02191304433 به صورت رایگان مشاوره بگیرید.