علت اضطراب در سالمندان

اضطراب در سالمندان یکی از بیماری‌هایی است که با افزایش سن بروز می‌کند. اضطراب یک احساس نرمال و طبیعی است و یکی از پاسخ‌های طبیعی مغز به استرس است و فرد را برای پاسخ مناسب به خطرات احتمالی آماده می‌کند.

با این حال، اضطراب بیش از حد که باعث اختلال در فعالیت‌های روزانه سالمندان می‌شود، در روند پیری اتفاقی طبیعی است و می‌تواند منجر به مشکلات سلامتی بسیاری شود و کیفیت زندگی سالمندان را تا حد زیادی کاهش دهد.

بین 3 تا 14 درصد از سالمندان ممکن است از اختلالات اضطرابی رنج ببرند. در مطالعه‌های اخیر گزارش شده که بیش از 27 درصد از سالمندانی که در مراکز نگهداری شبانه‌ روزی از سالمند تحت مراقبت هستند این علائم را نشان دادند. همچنین، بر اساس گزارش‌های بهداشتی ایالات متحده، 2 میلیون از 34 میلیون آمریکایی بالای 65 سال از افسردگی و اختلالات اضطرابی رنج می‌برند.

رایج‌ترین انواع اضطراب فوبیاهای خاص و اختلالات اضطراب فراگیر هستند. انواع رایج دیگر اضطراب عبارت‌اند از فوبیای اجتماعی، اختلال و وسواس اضطراب اجتماعی و استرس پس از سانحه است. اما هیچ یک از این اختلالات نباید به عنوان مشکل رایج دوران پیری در نظر گرفته شوند.

عوامل زمینه ای به وجود آوردنده اضطراب در سالمندان

• بیماری‌های مزمن مانند دیابت، مشکلات تیروئید، بیماری انسدادی مزمن ریه، بیماری‌های قلبی عروقی
• احساس بدتر شدن سلامتی سالمندان (مانند کاهش توانایی بدنی)
• اختلالات خواب
• عوارض جانبی داروها (داروهای ضد افسردگی یا استروئیدها و…)
• نوشیدن الکل یا استفاده نامناسب از داروهای تجویزی
• زندگی روزمره پراسترس
• اختلالات ترس و اضطراب شدید در دوران کودکی
• نگرانی بیش از اندازه در مورد مسائل اجتماعی، سیاسی یا اقتصادی و…

انواع اضطراب در سالمندان

احساس اضطراب یا عصبی بودن یک احساس رایج برای افراد در هر سنی به شمار می‌رود و پاسخی طبیعی به استرس است. همچنین احساس اضطراب به ما کمک می‌کند تا مشکلات و موقعیت‌های عجیب و غریب را مدیریت کرده و از خطر دوری کنیم. اضطراب در مورد بیماری، تعاملات اجتماعی جدید و رویدادهای ترسناک طبیعی است. اما وقتی فردی اغلب نگران است و از اضطراب شدید رنج می‌برد تا حدی که روی کارهای روزمره، زندگی اجتماعی و روابط او تأثیر می‌گذارد، می‌تواند یک بیماری تلقی شود. انواع اضطراب در سالمندان را می‌توان به عوامل زیر طبقه‌بندی کرد:

ترس‌های خاص

فوبیاهای خاص ترس‌های شدید و غیرمنطقی از مکان‌ها، اشیا یا رویدادهایی هستند که برای سالمند تهدید کمی دارند یا بدون خطر هستند. برخی از فوبیاهای خاص رایج عبارت‌اند از قرارگرفتن در ارتفاع، بالارفتن از پله برقی، داخل تونل شدن، رانندگی در بزرگراه، رفتن در فضاهای محدود، پرواز و دیدن حشراتی مانند سوسک و عنکبوت هستند. در برخی انواع دیگر آگورافوبیا یعنی ترس از مکان‌های عمومی، ترک از خانه یا تنها ماندن را هم می‌توان در این دسته نام برد.

شایع‌ترین فوبیا در افراد مسن شامل ترس از مرگ، فاجعه برای خانواده و اقدامات دندانپزشکی است. تجربه یا فکر کردن در مورد این موقعیت‌ها یا چیزها می‌تواند باعث اضطراب شدید یا حملات پانیک (درد قفسه سینه، تپش قلب، تنگی نفس، سرگیجه یا حالت تهوع) شود.

فوبیای اجتماعی

این حالت زمانی رخ می‌دهد که فرد در موقعیت‌های اجتماعی روزمره بیش از حد احساس اضطراب و استرس می‌شود. یک فرد مسن ممکن است ترس قوی، مداوم و طولانی مدت از قضاوت شدن توسط دیگران داشته باشد و همین احساس باعث شود او از برخورد با افراد شرم داشته باشد. برخی از سالمندان به دلیل ناتوانی در به خاطر سپردن نام‌ها یا خودآگاهی نسبت به ظاهر خود به دلیل بیماری، از فوبیای اجتماعی رنج ببرند. این اختلالات فکری باعث می‌شود تا اجتماعی شدن و حفظ دوستان برای آنها دشوار شود. برخی از افراد مبتلا به فوبیای اجتماعی ممکن است در اطراف خود دوستانی داشته باشند، اما قبل از برخورد با آن‌ها مضطرب هستند، پس می‌توان نتیجه گرفت که از بودن در کنار افراد دیگر بسیار ناراحت و نگران می‌شوند. علت این دلهره را می‌توان به ترس از قضاوت شدن توسط دیگران نسبت داد. علائم فیزیکی در فوبیای اجتماعی ممکن است شامل گرگرفتگی، تعریق شدید، لرزش، استفراغ و مشکل در صحبت کردن خود را آشکار کند.

اختلال وسواس (OCD)

اگرچه OCD در افراد مسن شایع نیست، اما برخی از سالمندان از افکار و اضطراب مداوم رنج می‌برند و این می‌تواند با انجام برخی کارهای خاص مانند چک کردن مکرر اشیا، ضربه‌زدن روی اشیا به ترتیب خاص یا شمردن چیزها خود را بروز کند. برخی از ترس‌های رایج عبارت‌اند هم با خشونت و خطرات احتمالی برای عزیزان بروز می‌کند. برخی از مبتلایان به OCD وسواس زیادی به نظم و تقارن دارند. سایر قربانیان اقلام غیر ضروری را احتکار یا انباشته می‌کنند.

اختلال پانیک (سردرگمی ذهنی)

افراد مبتلا به اختلال پانیک دچار حملات ناگهانی می‌شوند و اغلب احساس اضطراب، درد، تعریق، ضعف، غش، سرگیجه یا حالت تهوع دارند. حملات پانیک ممکن است در هر زمانی حتی در هنگام خواب برای سالمند اتفاق بیفتد. این حملات معمولاً در عرض 10 دقیقه فروکش می‌کنند، اما در برخی افراد این علائم ممکن است بیشتر طول بکشد. یک فرد مسن مبتلا به حمله پانیک ممکن است فکر کند که دچار حمله قلبی یا سکته مغزی شده است. زوال عقل در افراد مسن نادر است، اما سالمندان مبتلا به این اختلال باید از تنهایی اجتناب کنند.

تشخیص اضطراب در سالمندان

بهترین و ساده‌ترین راه برای تشخیص این عارضه در سالمندان، استفاده از معاینه سلامت روان است که توسط روان‌شناس مجرب انجام می‌شود. مشاور با بررسی عوامل و علائم اضطراب در سالمندان، شدت اضطراب را مشخص می‌کند و تصمیم می‌گیرد که آیا نیاز به ارجاع به متخصص برای درمان جدی‌تری دارد یا خیر.

بهتر است سالمندان بدانند که اضطراب یک پدیده شایع و قابل درمان است و هر چه زودتر تشخیص داده شود، درمان آن آسان‌تر است.

علائم شایع اضطراب در افراد مسن عبارت‌اند از:

• لرزش بدن
• تنفس دشوار
• سرگیجه
• احساس سنگینی در سر
• تعریق بیش از حد
• حالت تهوع
• مشکلات هضم
• درد قفسه سینه
• سردرد
• مشکلات بینایی
• تنش یا درد عضلانی
• خستگی
• گیجی
• افکار غیر منطقی
• فراموشی
• افکار ترسناک و کابوس‌ها
• تحریک‌پذیری اجتناب از فعالیت‌ها، مکان‌ها، افراد
• تغییر در وزن، اشتها یا عادت‌های غذایی…. 

راه‌های درمان اضطراب سالمندان

بهترین و مؤثرترین درمان برای اختلال اضطراب شامل دارو و مشاوره است. البته برخی از بیماران تنها به یکی از درمان‌ها پاسخ می‌دهند. یک متخصص و مشاور با تجربه علائم بیمار را بررسی کرده و بهترین درمان را برای او پیشنهاد می‌کند.

گاهی اوقات استفاده از روش‌های درمان شناختی رفتاری (CBT) درمان خوبی برای اضطراب در سالمندان است. در این روش فرد یاد می‌گیرد که احساسات منفی و ناخوشایند خود را به احساسات مثبت تبدیل کند. در طی درمان شناختی رفتاری، فرد راه‌های مقابله با استرس در موقعیت‌های اضطرابی را می‌آموزد و گاهی مشاوره گروهی با اعضای خانواده می‌تواند تأثیرات زیادی بر روند درمان اضطراب در سالمندان داشته باشد.

سالمندان و پرستاران نقش مهمی در درمان بیماری وی خواهند داشت و با انجام موارد زیر می‌توانند گام مثبتی در جهت بهبود وضعیت وی بردارند:

– هنگام صحبت با سالمندان شنونده خوبی باشید؛ زیرا این کار به کاهش سطح اضطراب آنها کمک می‌کند.

– اگر سالمندی نمی‌تواند به صورت فیزیکی در مطب مشاور حضور یابد، از مشاوره آنلاین یا مشاور شخصی در خانه استفاده کنید تا از طریق جلسات مشاوره منظم، درمان فوری را دریافت کند.

– تفریح سالم برای سالمند مانند فعالیت‌های گروهی، شرکت در ورزش‌های گروهی در پارک‌ها یا نماز دسته جمعی و… برای سالمندان باعث افزایش احساسات مثبت و کاهش علائم بیماری می‌شود.

– تنفس عمیق یک راه عالی برای مدیریت علائم استرس فیزیکی است. وقتی عمیق نفس می‌کشید، دی‌اکسید کربن بیشتری در خونتان دریافت می‌کنید که می‌تواند بخش‌هایی از مغز را که باعث اضطراب می‌شوند، آرام کند. تنفس عمیق همچنین سیستم عصبی پاراسمپاتیک را فعال می‌کند و به شما کمک می‌کند آرام شوید و احساس راحتی کنید.

– تمرین تمرکز حواس برای چند دقیقه در هر روز می‌تواند تأثیر زیادی بر سطح کلی استرس و اضطراب شما داشته باشد. ذهن هر فردی آگاهی حالت تمرکز کامل او بر لحظه حال بدون داشتن نگرانی در مورد گذشته یا آینده است. وقتی ذهن این آگاهی را تمرین می‌کنید، بدون قضاوت متوجه افکار و احساسات خود می‌شوید. اگر فکر آزاردهنده‌ای به ذهنتان خطور کرد، سعی کنید بدون معطلی آن را بپذیرید.

– هرگز سالمندان را در طول درمان تنها نگذارید. احساس تنهایی و عدم حمایت یکی از دلایلی است که منجر به افکار بد و افزایش اضطراب در سالمندان می‌شود.

– تغذیه مناسب برای سلامت روحی و جسمی ما ضروری است. غذا به مغز انرژی می‌دهد، بنابراین مصرف مناسب و متعادل پروتئین، چربی‌های سالم و کربوهیدرات‌ها به شما کمک می‌کند تا با افکار مضطرب مقابله کنید. مطمئن شوید که در هر وعده غذایی سالمند شما از انواع غذاهای سالم و تنقلات مورد علاقه خود استفاده می‌کند.

– از غذاهای حاوی کافئین خودداری کنید. زیرا کافئین باعث نوسانات خلقی در افراد مسن می‌شود و می‌تواند علائم اضطراب را افزایش دهد. به عنوان مثال، قهوه، چای، نوشیدنی‌های انرژی زا و شکلات می‌توانند حاوی مقادیر زیادی کافئین باشند.

– نوشتن یادداشت‌های روزانه در یک دفترچه درست قبل از خواب به بهبود کیفیت خواب سالمند کمک می‌کند تا موانع و افکار مزاحم روز قبل او را در خواب درگیر خود نکند.

راه‌هایی برای حس خوب در دوران سالمندی

اما چگونه یک سالمند می‌تواند خود را از افسردگی محافظت کند و اطرافیان چگونه می‌توانند به او کمک کنند؟ با سؤالات ساده می‌توانید احساس خود را دریابید. از خود بپرسید شادترین زمان چه زمانی است؟

منشأ احساسات منفی را درک کنید

به طور کلی، سالمندان دارای روحیه لطیف و شکننده ای هستند و تنها با یک رفتار نامناسب احساس غم و اندوه و افسردگی به سراغ آن‌ها می‌آید. پس یادمان باشد رفتار ما نباید آنها را بشکند و دلشان را به درد بیاورد.

برای حل هر مشکلی، اولین قدم این است که منشأ وجود آن را بشناسیم. نادیده گرفتن مشکلات و علل آنها مانند وارد شدن به یک مسابقه بوکس در تاریکی است که در آن نمی‌توانید حریف خود را ببینید. شما فقط می‌توانید عکس‌العمل‌های تصادفی و شانسی بسیار کم برای برنده شدن داشته باشید. پس علت اضطراب سالمند خود را شناسایی کنید.

عادات روزمره خود را 360 درجه تغییر دهید

همه ما برده عادات خود هستیم، اما این نباید دلیلی برای پذیرفتن همه جوانب زندگی باشد؛ زیرا زندگی چیزهای زیادی برای ارائه دارد. شاید همه ما از ماجراجویی و هیجان لذت نبریم زیرا بسیاری از افراد برای آن ساخته نشده اند، اما شما می‌توانید با چنین افرادی ارتباط برقرار کنید و اجازه دهید روح شما حوادث غیرقابل پیش بینی و آزادی را تجربه کند.

وعده‌های غذایی جدید را تجربه کنید

درباره خود بیاموزید و زندگی را از طریق چیزهای جدید دوباره تجربه کنید. این در مورد حوادث عجیب فقط صدق نمی‌کند، بلکه در مورد چیزهای ساده مانند امتحان کردن غذاهای جدید هم ممکن است اتفاق بیفتد. به ذهن و بدن خود گوش دهید و به خودتان اجازه دهید از چیزهای کوچک قدردانی کنید؛ زیرا این چیزی است که زندگی را معنا می‌دهد.

شما مفید هستید، باور کنید

مطمئن‌ترین راه برای داشتن احساس خوبی نسبت به خودتان این است که بدانید که توانایی دارید و افرادی هستند که به شما نیاز دارند. راه دیگر برای بازگرداندن روحیه خوب کمک به دیگران است. این می‌تواند به معنای حضور در کنار یکی از اعضای خانواده یا داوطلب شدن برای یک هدف خوب یا چیزی مشابه باشد. هر روشی را که انتخاب کنید، مهم‌ترین چیز این است که دوباره احساس خوبی داشته باشید.

راهکارهایی برای رفتار اطرافیان با سالمند

هر روز شاهد این هستیم که بچه‌ها بزرگ شده و بزرگ‌ترها پیر می‌شوند، این قانون زندگی است که مدام تکرار می‌شود. بیایید ببینیم افراد اطراف سالمندان چگونه باید برای کاهش استرس و اضطراب رفتار کنند. کارشناسان مشاوره خانواده، نکاتی را برای جلوگیری از غم و اندوه در دل سالمندان مانند پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها و بزرگان خانواده پیشنهاد می‌کنند.

شوخی با گذشته سالمندان ممنوع

استرس و اضطراب بیش از حد بر روی رفتار سالمندان تأثیر می‌گذارد و سلامت آنها را به خطر می‌اندازد.

سالمندان هم‌زمان با افزایش سن، به دلیل تغییرات روحی و جسمی که در اثر سالیان متمادی ایجاد می‌شود، شرایطی متفاوت با سن میان‌سال و جوانی دارند. این ماهیت تکامل انسان است. این امکان وجود دارد که مردی که زمانی نترس بود، اکنون محافظه کار زندگی می‌کند. بهتر است تا سالمندی در مورد گذشته خود صحبت نکرده مهم حرفی به میان نیاوریم، زیرا گاهی اوقات باعث ناراحتی آنها می‌شود.

احساس ترحمتان را نشان ندهید

ضرب المثلی معروف می‌گوید: «آنچه را که ما در آینه می‌بینیم پیرمردها در خشت خام می‌بینند». به همین دلیل، آنها اغلب صحبت نمی‌کنند و دچار استرس می‌شوند. در این شرایط وقتی سکوت آنها را می‌بینیم، دلمان می‌لرزد و برایشان ترحم می‌کنیم. باید بدانیم که سالمندان هوش اجتماعی بیشتری دارند و ممکن است از ما باهوش‌تر باشند و تفاوت احترام و نیکوکاری را بهتر درک می‌کنند. مطمئن شوید که هیچ نشانه‌ای از ترحم در رفتار شما وجود ندارد وگرنه حتماً قلب او را خواهید شکست.

با خانواده دور سالمند جمع شوید

وقتی پدر و مادر پیر یا پدربزرگ و مادربزرگ بیمار هستند، باید با خواهر و برادرهای دیگر تماس بگیریم. شاید یکی از اقوام آن‌قدر دل سوز است که کارهای شخصی سالمندان را به عهده بگیرد. رسیدگی‌های غیرضروری گاهی نتایج معکوس داده و اعتماد به نفس آنها را کاهش می‌دهد.

بی‌توجهی نکنید

یکی از رایج‌ترین اشکال بد رفتاری در سالمندان که باعث استرس می‌شود، بی توجهی است. نتیجه چنین رفتاری زمینه را برای بروز حوادثی مانند تغذیه نامناسب، افسردگی در سالمندان، استرس، تنها گذاشتن سالمندان در خانه و … را فراهم می‌کند؛ بنابراین نباید شرایطی پیش بیاید که سالمندان احساس بی توجهی کنند.

استقلال مالی را از آنها نگیرید

استفاده از منابع مالی و وسایل شخصی سالمندان برای استفاده خود و همچنین عدم توجه اعضای خانواده به نیازهای مالی سالمندان و رفع نیازهای روزانه آنها از مصادیق سوء استفاده مالی سالمندان است. طبیعتاً برخی از افراد در دوران پیری با مشکلات مالی مواجه می‌شوند و از نظر مالی ضعیف عمل می‌کنند.

این نکته را فراموش نکنید که سالمندان مانند شیشه شکننده هستند و با کوچک‌ترین رفتار نامناسب می‌شکنند و در نتیجه احساس غمگینی و افسردگی، عصبانیت و بی قراری می‌کنند. پس یادمان باشد که کاری نکنیم تا والدین ما از فرزندان خود ناراحت و دل شکسته باشند.

آسانیسم پلتفرم خدمات پرستاری و مراقبتی

اضطراب بخش مهمی از زندگی مدرن است و همه گروه‌های سنی تحت تأثیر آن هستند. یکی از آسیب‌پذیرترین گروه‌ها در برابر اضطراب سالمندان به حساب می‌آیند. اگر این بیماری به موقع تشخیص و درمان نشود می‌تواند مشکلات زیادی را در زندگی روزمره سالمندان به دنبال داشته باشد. با استفاده از راهکارهای ذکر شده در مقاله بالا می‌توان تا حد زیادی به کنترل و درمان اضطراب در سالمندان کمک کرد.

با استخدام یک پرستار سالمند، عزیزان می‌توانند از خدمات پرستاری و مراقبتی در آسایش خانه خود بهره‌مند شوند. مطالعات نشان داده است که سالمندانی که در خانه نگهداری می‌شوند نسبت به سالمندان در خانه‌های سالمندان به خود متکی‌تر هستند.

امیدواریم بهترین خدمات مراقبت از سالمندان را در پلت فرم آسانیسم به شما ارائه دهیم. این مرکز طیف وسیعی از خدمات بهداشتی را برای مراقبت در منزل برای سالمندان ارائه می‌دهد. هر پرستار در تیم ما آموزش و تجربه لازم را برای ارائه بالاترین سطح خدمات دارد. بدون شک انتخاب پرستار از این مرکز تصمیم عاقلانه ای است. اگر شایستگی و قابلیت اطمینان پرستاران برای شما مهم است و به دنبال یک پرستار مناسب هستید، می‌توانید سفارش خود را در هر ساعت از روز در وب سایت ما به صورت رایگان ثبت کنید.