سؤال در مورد نحوه برخورد با کودکان نافرمان چیزی است که بیشتر والدین در یک مقطع با آن دست و پنجه نرم کرده‌اند. سرپیچی کردن فرزندان، خصوصاً در کودکان خردسال و نوجوانان یک مشکل شایع است. به احتمال زیاد در بین کودکان سن مدرسه مخالفت به شکل بحث و گفتگو یا انجام ندادن کاری که از او خواسته شده (یا انجام آن به صورت خیلی آهسته) بروز پیدا می‌کند.
فرزند شما ممکن است در تلاش باشد تا کنترل یک وضعیت را در دست گیرد یا استقلال خود را اعلام کند. او ممکن است محدودیت‌ها و اختیارات شما را آزمایش کند. همچنین امکان دارد نسبت به کاری که از او خواسته‌اید تا انجام دهد، مانند انتخاب اسباب بازی یا انجام وظایف خود، ابراز بیزاری کند. در صورت داشتن این مشکلات پرستار بچه به شما کمک می‌کند تا انجام راهکارهای مؤثر و کاربردی کنترل فرزندتان را داشته باشید.
در رابطه با اختلال نافرمانی در کودکان چه می‌دانید؟
اختلال نافرمانی در کودکان با الگویی از خشم، عصبانیت، تحریک پذیری، رفتارهای توجیهی، بی اعتنایی و کینه توزی که حداقل شش ماه به طول می‌انجامد، توصیف می‌شود. این اختلال تقریباً روزانه در کودکان کمتر از 5 سال و حداقل هفته‌ای یک بار در بچه‌های بزرگتر بروز می‌یابد. (در سن 6 یا 7 سالگی، بیشتر بچه ها آموخته‌اند که عصبانیت خود را از راه‌های سازنده و قابل قبول اجتماعی ابراز کنند.)
همچنین نمونه‌هایی از داشتن رفتارهای پرخاشگرانه و با عصبانیت همراه با خلق و خویی تحریک پذیر که به راحتی ناراحت می‌شوند، در کودکان نافرمان دیده می‌شود.علاوه بر آن مواردی مانند امتناع از پیروی از قوانین، اقتدار مداوم برای به چالش کشیدن، آزار دادن عمدی دیگران یا سرزنش آنها برای اشتباه یا رفتار بدشان و اقدام به روش‌های کینه توزانه یا کینه آمیز مکرر (حداقل دو بار در شش ماه) از نشانه‌های بارز وجود این اختلال است.
پرفسور دنیس سوخودولسکی روان شناس کودک از دانشگاه ییل می‌گوید، فریاد زدن، جیغ زدن و دعوا با خواهر و برادر رفتارهای رایج در دوران پیش دبستانی است. او می‌گوید: “اولین کار ما این است که ارزیابی کنیم که چند مرتبه احساس بدخلقی و طغیان خشم ایجاد می‌شود و از نظر تعداد و شدت، آنها را بررسی می‌کنیم.”
وی می‌گوید، بسیاری از بچه های مبتلا به ODD (اختلال نافرمانی در کودکان) چالش‌های سلامت روان دیگری مانند اضطراب، اختلالات خلقی و اختلالات زبان و یادگیری دارند. تروما (آسیب)، اختلافات والدین، انواع سبک‌های زندگی و دیگر موارد زیست محیطی نیز ممکن است در ایجاد این اختلال نقش داشته باشد.
سوخودولسکی می‌گوید، برای کودکانی که با ناامیدی‌های زیادی روبرو هستند، طغیان‌های عصبانیت اغلب “فقط نوک کوه یخ است”. او می‌گوید: “ما فقط عصبانیت را ارزیابی نمی کنیم، ما طیف کاملی از اختلالات سلامت روان و چگونگی تأثیر آنها بر زندگی فرزندان را بررسی می‌کنیم.” ممکن است در اثر تنش‌های ایجاد شده در محیط خانه احساس سردرگمی کنید. پرستار کودک در منزل در این زمان به شما کمک می‌کند تا بهترین روش را برای درمان کودکتان اتخاذ کنید.
چگونگی علت ایجاد اختلال نافرمانی در کودک
وقتی کودکی نافرمانی مزمن دارد، منابع احتمالی آشفتگی و عصیانگری درونی وی را بررسی کنید. اگر این یک الگوی ماندگار بوده و تا دوران نوجوانی ادامه یافته است، وضعیت خانواده خود را از نزدیک ارزیابی کنید. در ادامه پرسش‌هایی آمده است که در ریشه یابی اختلال کودکان نافرمان به شما کمک می‌کند.
- اعضای خانواده شما چقدر به همدیگر احترام می‌گذارند؟
- درگیری‌های خانواده چگونه رخ می‌دهد؟
- آیا اختلافات از طریق بحث منطقی برطرف می‌شود یا اعضا مرتباً رفتار خود را توجیه می‌کنند یا به خشونت متوسل می‌شوند؟
- شیوه معمول شما در ارتباط با فرزندتان چیست و نظم و انضباط را معمولاً چگونه به وجود می‌آورید؟
- آیا آنها به حریم خصوصی، ایده‌ها و ارزش‌های شخصی یکدیگر احترام می گذارند؟
- آیا شما و فرزندتان از شخصیت‌ها و روش‌های مختلفی برای ارتباط با هم برخوردار هستید که باعث ایجاد فاصله بین شما می‌شود؟
- آیا فرزند شما برای موفقیت در مدرسه مشکل دارد یا دوستی ایجاد کرده است؟
- آیا خانواده در مواقع استرس زا کنارهم هستند؟
اهمیت واکنش شما در برابر کودک نافرمان خود
اگر در صورت وجود خشم یا با از دست دادن کنترل خود، به حرف‌های فرزندتان پاسخ دهید، آنها با نافرمانی و بی احترامی به شما واکنش می‌دهند. در مقابل، هنگامی که آرام و پایدار بمانید مطیع تر می‌شود. اگر به او و دیگران در خانواده احترام بگذارید، یاد خواهد گرفت که احترام بگذارند. اگر او نافرمان و از كنترل خارج شد، به او زمان بدهید تا آرام شود و خود كنترلش را به دست آورد.
هنگامی که فرزند شما از روی عمد مخالفت می‌کند، نحوه پاسخ دهی و واکنش شما هنگام برخورد بسیار تأثیر گذار است. در مواجهه با کودکان نافرمان ، در وهله اول باید به دنبال یافتن علتی باشیم که چرا نافرمانی اتفاق می‌افتد. به جای اینکه کاملاً بر مجازات و تنبیه کودک متمرکز شویم. وقتی فرزند شما مطیع است و با ادب است، او را برای این رفتارتحسین کنید. در صورت دیدن رفتار مورد انتظار خود در کودک، پاداش دهید. این مورد می‌تواند شامل همکاری و حل اختلافات باشد. نتیجه این تلاش‌های مثبت همیشه بسیار موفق تر و تأثیر گذارتر از مجازات خواهد بود.
نافرمانی ناخواسته ی کودک شما
این مسئله می‌تواند ناامید کننده باشد و شما را به عنوان والدین به جستجوی عمیق‌تر علت آن وادارد. اما نگران نباشید، ابتدا باید دلایل احتمالی اختلال نافرمانی در کودکان را بررسی کنیم. ممکن است پی بردن به بعضی از حقایق شما را شگفت زده کرده و به تغییر در رویکرد خود در زمینه نظم و انضباط کمک کنند. استخدام پرستار کودک در این زمینه به شما کمک می‌کند تا شرایط را کنترل کرده و آرامش خود را بازیابید. در ادامه به توصیه‌هایی کمک کننده در این زمینه می‌پردازیم:
روابط شما نیاز به تقویت دارد
ممکن است در ظاهر به نظر نرسد یا احساس نشود که رابطه شما با فرزندتان نیاز به تقویت دارد اما اغلب علت اصلی دقیقاً همین مسئله می‌باشد. این نیاز برای کودکان وجود دارد که بخواهند والدین خود را راضی نگه دارند و از آنها پیروی کنند، همانطور که ما نیاز داریم لبخند بر چهره فرزند خود بگذاریم. با این حال، هنگامی که عدم اعتماد یا مشکل ارتباطی وجود دارد، باعث می‌شود که کودک خارج از چهارچوب رفتار کند.
اگر احساس این را دارید که مانند گذشته با فرزند خود ارتباط برقرار نمی‌کنید، سعی کنید هر روز مقدار کمی از وقت خود را کنار او بگذرانید تا تعملاتی با یک دیگر داشته باشید. انجام کار‌هایی مانند صحبت کردن و پرسیدن سؤال یا انجام فعالیتهای سرگرم کننده با هم، همگی مؤثر است. ایجاد اعتماد و ارتباط با کودکان نافرمان خود یک شبه انجام نمی‌شود و باید مسافت طولانی را در این راه طی کرد. روابط و ارتباط با فرزندان ما به عنوان والدین باید در صدر اولویت‌های ما باشد.
عدم وجود مرزی مشخص
اگر فرزند شما انتظارات و مرزهای مشخصی از رابطه در رفتار خود نداشته باشد، در نتیجه بیشتر وقت خود را برای آزمایش آن مرزها خواهد گذراند. او آزمایشی انجام نمی‌دهد تا شما را تحریک کند بلکه به سادگی آن مرزها را پیدا می‌کند، بنابراین می‌داند تا چه حد باید پیش برود. این وظیفه ما به عنوان والدین است که این انتظارات سالم را از کودکی برای فرزندمان برقرار کنیم. یک وظیفه کاری است که هرگز از بین نمی‌رود و در طول مسیر رشد کودک به پالایش و یادآوری مداوم نیاز دارد.
خیلی راحت می‌توانید لحظات خود را به تدریس و الگوسازی رفتارهای مناسب بگذرانید به جای این که روزهای خود را به طور مداوم در تصحیح نکات اشتباه و رفتار غلط کودکان نافرمان خود بگذرانید.
وجود تنش یا استرس در محیط خانه
اگر تنش در خانه به دلیل درگیری‌های مداوم یا شاید فشارهای مالی که به دنیای فرزند شما سرایت کرده وجود دارد، این امر به ایجاد استرس درونی در کودکان کمک کرده و بر رفتار آنان اثر می‌گذارد. آنها اغلب به طور کامل متوجه نمی‌شوند که چرا اینگونه رفتار می‌کنند، زیرا نمی‌فهمند که استرس چگونه ذهن و بدن را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد.
همچنین، اگر فرزند شما تحت فشارهای دیگری مانند فشارهای تحصیلی یا فعالیتهای بسیار پرتنش باشد، نیاز به توجه و آرامش دارد. ما باید با مکالمه روزانه با کودکان نافرمان از میزان استرس آنها بکاهیم. صحبت‌های دوطرفه و گوش دادن به کودک احساس تنهایی او را از بین می‌برد. پرستار بچه در منزل توجه کافی به کودک را دارد و با تعاملات روزانه با او پی به مشکلاتش می‌برد.
راهکارهای کاربردی در برابر کودکان نافرمان چیست؟
در اینجا نکات عملی برای کمک به شما در مدیریت کودکان نافرمان وجود دارد. پرستار با نگهداری کودک در منزل به شما کمک می‌کند تا به جای صرف وقت در امور بهداشتی کودکان به مسائل تربیتی آنها بپردازید. در این صورت سلامت روانی والدین و فرزندان تأمین می‌شود.
رفتار فرزندتان را ریشه یابی کنید
به دنبال علل و محرک‌های کودکان نافرمان خود باشید و سعی کرده سرپیچی کردن فرزندتان را پیگیری کنید. آیا الگویی در این رفتارهای پرخاشگرایانه وجود دارد؟ آیا موارد خاصی وجود دارد که او دوست ندارد یا نمی‌خواهد انجام دهد؟ آیا او در شرایط بحرانی و تحت فشار رفتاری بی اعتنا دارد؟
همچنین، اطمینان حاصل کنید که قوانین و کارهای خانه به اندازه کافی برای آنها روشن بوده و مناسب سنشان است تا کودک شما بتواند از آنها پیروی کند.
به عنوان مثال، ممكن است كودك 5 یا 6 ساله برای تمیز كردن اتاق خود بیش از حد ناراحت است و اگر شما آن را به وظایف كوچكتر مانند برداشتن اسباب بازی ها تقسیم کنید، می‌تواند این كار را بهتر انجام دهد. هنگامی که علت مشکلات کودکان نافرمان را بررسی کردید، می‌توانید برای تنظیم موقعیت‌های مختلف قدم بردارید تا فرزندتان در مقابل شما مخالفت کمتری داشته باشد.
فرزند خود را برای رفتار خوب تنظیم کنید
سعی کنید از موقعیتهایی جلوگیری کنید که در آن کودک به احتمال زیاد نافرجام باشد و یا رفتار بد دیگری از خود نشان دهد. به عنوان مثال، اگر می‌دانید که کودکتان در صورت وجود کارهای زیاد و پرتنش بدخو می‌شود، سعی کنید خیلی از برنامه‌ها را بعد از مدرسه یا آخر هفته برنامه ندهید تا فرصت استراحت داشته باشد. اگر کودک شما از موقیت‌های غیر منتظره متنفر است، تلاش کنید وقتی از یک کاری به کار دیگری می‌روید زمانی بینشان اختصاص دهید. به عنوان مثال ثبت نام کودک در کلاس‌های متعدد باعث خستگی و اضطراب او می‌شود. در نتیجه رفتاری با عصبانیت از خود نشان می‌دهد.
با فرزند خود طوری رفتار کنید همانطور که میخواهید او رفتار کند
دقیقاً مانند بزرگسالان، کودکان نافرمان معمولاً با رفتار خوب شما می‌تواند یک روز مرخصی داشته باشد. ممکن است کودک در وضعیت بدی قرار گیرد یا احساس در هم شکستن کرده و بخواهد مدتی کاری انجام ندهد. نسبت وظایف و مسئولیت‌های کودکتان محکم باشید، اما با او با عشق و درک صحبت کنید. وقتی به مثال خوبی از نحوه ابراز عقیده مخالفت، همراه با روحیه دوست داشتنی و محترمانه اشاره می‌کنید، فرزندان از شما پیروی می‌کنند.
از مهارت‌های کلامی فرزندتان بهره ببرید
والدینی که كودكانی در سن مدرسه دارند نسبت به والدین با بچه‌های كوچك تر دارای مزیت مشخصی هستند. آنها زمان روبرو شدن با رفتارهای ناشایست از قبیل مخالف، می‌توانند مسئله را با صحبت کردن با کودک خود حل كنند. با آرامش با فرزند خود در مورد آنچه او می‌خواهد بحث کرده سپس سعی کنید راه حلی را برای آن پیدا کنید.
قوانینی مطلق را تعیین کنید
اطمینان حاصل کنید که فرزند شما دقیقاً می‌داند که چه کاری را باید انجام و نباید انجام دهد. به عنوان مثال، اگر صحبت کردن با بی احترامی چیزی است که مطلقاً در خانه شما اتفاق نمی‌افتد، برای او روشن کنید که اگر او چنین رفتاری را نشان دهد، عواقبی به همراه خواهد داشت و هیچ گونه مصالحه و شانس دومی وجود ندارد. مطمئناً تنبیه و نتیجه عدم رعایت قوانین، مانند منع تلویزیون دیدن برای بقیه روز یا انجام کار اضافی، برای کودکتان از قبل در نظر گرفته‌اید. بنابراین او یاد می‌گیرد که درخواست‌های شما را نادیده نگیرد و دامنه اختیارات شما را تضعیف نکند.
در مورد گزینه‌ها و راه حل بحث کنید
گاهی اوقات کودکان نافرمان ممکن است رفتارهای متنفرانه از خود نشان دهند. یکی از راه‌های کمک کننده به کودکان دارای حس کنترل بیشتر، پیشنهاد انتخاب‌های مختلف است. به عنوان مثال، هنگامی با او بازی کنید که او وظایفی مانند “تکلیف باید به پایان رسد” را انجام دهد یا اسباب بازی‌ها را می‌توان قبل از خواب سر جای خود قرار داد.
