جمعیت ایران در حال پیر شدن است. ناتوانی فیزیکی و جسمی در پیری کیفیت زندگی را پایین می‌آورد. ناتوانی فیزیکی سالمندان را مستعد ابتلا به بستری در بیمارستان، نیاز به مراقبت در منزل و مرگ زودرس می‌کند. همدم سالمند با کمک به مبارزه ناتوانی جسمی و کمک به انجام فعالیت‌های روزانه در سالمندان می‌تواند کیفیت زندگی را بهبود بخشد.
طبق گزارش سرشماری ایالات متحده که سال‌های 2008 تا 2012 را شامل می‌شود تقریبا 40 درصد از افراد 65 سال و بالاتر حداقل یک ناتوانی فیزیکی داشتند. از این 15.7 میلیون نفر، دو سوم آنها گفتند که در پیاده روی مشکل داشتند. دشواری در زندگی مستقل، مانند ناتوانی در مراجعه به مطب پزشک یا خرید، دومین معلولیت بود که به دنبال آن مشکلات جدی در شنوایی، دشواری شناختی، مشکل در استحمام یا لباس پوشیدن و مشکلات جدی بینایی نیز وجود داشت.
ناتوانی فیزیکی سالمندان چیست؟
همه ما می‌دانیم که انجام فعالیت‌های روزمره در دوران پیری دشوارتر می‌شوند. کاهش طبیعی قدرت عضلات و پایین آمدن سطح انرژی بخش طبیعی از فرآیند پیری است. اگر سالمند عزیزتان از ناتوانی جسمی رنج می‌برد باید هر چه سریع‌تر تصمیمی جدی برای او بگیرید.
مسائل مربوط به تحرک سالمندان می‌تواند از نظر شدت و نوع فعالیت بسیار متفاوت باشد. در حالی که برخی از افراد فعال و پرانرژی هستند و روحیه خود را حفظ می‌کنند، برخی دیگر ممکن است خود را به طور فزاینده‌ای به وسایل کمکی مانند عصا وابسته کنند. همچنین برخی از آنها کاملاً به یک صندلی چرخدار یا رخت خواب محدود می‌شوند. بعضی اوقات مشکلات تحرک ممکن است توسط سایر شرایط پزشکی مانند سکته مغزی یا در نتیجه تصادف یا جراحت در سالمندان ایجاد شود.
علاوه بر این سایر شرایط محدود کننده مانند ورم مفاصل نیز می‌تواند به طور جدی بر توانایی فرد در انجام کارهای روزمره تأثیر می‌گذارد. در حالی که شرایطی مانند بیماریهای پارکینسون، آلزایمر و زوال عقل، عوارض جانبی جسمی را با خود به همراه می‌آورد. خدمات نگهداری سالمندان به آنها کمک می‌کند تا به خوبی امور روزمره خود را انجام داده تا کمتر از مشکلات جسمی رنج ببرند.
چه اختلاتی باعث ناتوانیهای فیزیکی سالمندان می‌شود؟
افراد در سن 70 سال و بالاتر اغلب یک یا چند بیماری مزمن دارند. این بیماریها باعث بروز انواع ناتوانیهای جسمی و نقص عملکرد در سالمندان می‌شود. برخی از شایعترین آنها شامل موارد زیر است:
- سکته مغزی می‌تواند منجر به ضعف، اختلالات هماهنگی و مشکلات حرکتی شود.
- بیماری کرونر قلب ممکن است منجر به نارسایی قلبی، آنژین یا انفارکتوس میوکارد شود. وجود بیماریهای قلبی فعالیت سالمندان را محدود می‌کند.
- داشتن دیابت عوارضی را به همراه می‌آورد که از جهات مختلفی منجر به ناتوانی جسمی می‌شود. به عنوان مثال، نوروپاتی دیابتی و قطع عضو به دلیل زیاد بودن قند خون و عدم خون رسانی به اندام، باعث اختلالات عملکردی و حرکتی می‌شود.
- بیماری آلزایمر شایعترین بیماری عصبی است. با سن 85 سالگی، 30٪ از جمعیت مبتلا به آلزایمر هستند.
- مشکلات ادراری خصوصاً در صورت ایجاد بی‌اختیاری می تواند ناتوان کننده باشد.
- افسردگی در سالمندان غالباً نتیجه ناتوانی آنها در انجام کارهایشان است و تأثیر متقابلی روی افزایش آن دارد.
- از بین رفتن بینایی با افزایش خطر سقوط و زمین خوردن سالمندان و شکستگی فمور آنها، همراه است.
- شنوایی و اختلال بینایی خطر انزوا اجتماعی و در نتیجه افسردگی را افزایش می‌دهد.
- پوکی استخوان با درد و از بین رفتن عملکرد صحیح استخوان‌ها همراه است. شیوع پوکی استخوان در افراد مسن به معنای آن است که در صورت افتادن آنها، خطر شکستگی بیشتر می‌شود.
چه زمانی ناتوانی فیزیکی سالمندان به نگرانی تبدیل می‌شود؟
اگر سالمند عزیز شما از ناتوانی جسمی رنج می‌برد و هنوز در خانه خود تنها زندگی می‌کند، ممکن است به طور فزاینده نگران نحوه مدیریت آنها باشید. ناتوانی فیزیکی که باعث محدود شدن توانایی کار کردن آنها با تلفن همراه می‌شود، به این معنی است که آنها به طور فزاینده‌ای منزوی و تنها می‌شوند. شاید آنها ترجیح دهند خانه خود را ترک نکنند و به همین ادامه فعالیت‌های اجتماعی و سرگرمی‌هایی که قبلاً از آن لذت می‌بردند، متوقف می‌شود.
همچنین ممکن است به دلیل ناتوانی فیزیکی و جسمی رفتن به خرید برایشان سخت‌تر شود. در نتیجه آنها دیگر مواد لازم را برای حفظ یک رژیم غذایی سالم خریداری نمی‌کنند. آماده سازی و پخت و پز وعده‌های غذایی ممکن است به طور فزاینده‌ای دشوار شده باشد که به طور بالقوه منجر به سوء تغذیه و ایجاد طیف وسیعی از بیماریهای مرتبط با رژیم غذایی ضعیف می‌شود. پرستار سالمند در منزل تهران با ارائه یک شیوه مراقبتی موثر، می‌تواند به بهبود شیوه زندگی او کمک کرده و انجام امور روزمره را آسان کند.
چگونه پرستار ناتوانی فیزیکی سالمندان را کاهش می‌دهد؟
متأسفانه سهل انگاری در مراقبت و عدم توجه کافی به افرادی که از ناتوانی و معلولیت جسمی رنج می‌برند، به طور فزاینده‌ای دیده می‌شود. با استفاده از خدمات مراقبتی در منزل فردی ماهر و دلسوز، به نیاز‌های سالمندتان توجه کرده و بصورت شبانه روزی در کنار او می‌ماند. وظایف پرستار سالمند در منزل علاوه بر انجام درخواست‌های مربوط به مراقبت‌های شخصی مانند حمام کردن، کمک به داخل و خارج شدن از رختخواب، شامل وظایف مدیریتی خانگی مانند آشپزی، تمیز کردن و کمک به سالمند عزیزتان برای رفتن به توالت نیز می‌شود.
مراقبت در خانه معمولاً برای سالمندانی که از ناتوانی فیزیکی رنج می‌برند، گزینه‌ای ارجح است. زیرا مراقبت از آنها در خانه خود احساس استقلال و حفظ عزت نفسشان را بیشتر می‌کند. همچنین امکان مراقبت در محیط‌های آشنا و جایی که آنها حس تعلق خاطر به آن دارند، روی انگیزه و سلامت روانشان بسیار تأثیر گذار است. پرستار سالمند قادر خواهد بود تا آنها را به بیمارستان و پیش پزشک معالج برده و ببیند که آیا آنها بالاترین سطح مراقبت ممکن را دریافت می‌کنند یا خیر. علاوه بر این همدم سالمند می‌توانند به آنها در حفظ زندگی اجتماعی فعال خود کمک کند، چیزی که بسیاری از بزرگسالان مسن به دلیل ناتوانی فیزیکی قادر به میریت آن نیستند.
چگونه چاقی بر ایجاد ناتوانی فیزیکی سالمندان مؤثر است؟
چاقی عامل اصلی خطر ناتوانی در اواخر زندگی است. چاقی که معمولاً به عنوان داشتن شاخص توده بدنی (BMI) 30 یا بیشتر تعریف می‌شود که آرتریت (التهاب مفاصل) را بدتر می‌کند. همچنین با بسیاری از مشکلات سلامتی مانند بیماریهای قلبی عروقی، عدم تحمل دیابت و گلوکز، انواع خاصی از سرطان و اختلالات تنفسی مرتبط با خواب در ارتباط است. مطالعات نشان داده است که وقتی افراد دارای اضافه وزن یا چاق حتی مقدار متوسطی وزن از دست می‌دهند (مانند 5-7٪ وزن فعلی خود) روی بهبود سلامت جسمی و علائم آنها تأثیر بسزایی دارد. اما این را بخاطر بسپارید که کاهش وزن غیر معمول در سالمندان نشانه‌ای خطرناک است و همیشه باید مورد توجه خانواده و اطرافیانشان قرار گیرد.
رژیم غذایی کم چربی به دلیل تأثیر آن روی کاهش وزن و حفظ سلامتی توصیه شده است. با این حال، غذاهای پر کربوهیدرات که اغلب پر چرب هستند سطح انسولین را افزایش داده، پس از خوردنشان خیلی سریع باعث گرسنگیمان می‌شوند و کاهش وزن را برای افراد سخت‌تر می‌کنند. بزرگسالان مسن باید زیر نظر یک متخصص تغذیه، با توجه به بیولوژی بدنشان یک رژیم غذایی سالم دریافت کنند.
ما می‌دانیم که برای بسیاری از افراد، روش خوردن و عادات غذایی آنها می‌تواند جنبه‌های خاصی از سلامت جسمیشان را تحت تأثیر قرار دهد. یک رژیم غذایی سالم، عاملی است که اثرات منفی بر سلامتی شما را از بین می‌برد و از بروز ناتوانیهای جسمی و فیزیکی جلوگیری می‌کند. افرادی که به طور معمول از غذاهای کم ارزش و مضر استفاده می‌کنند، مستعد افزایش وزن اضافی، ایجاد مقاومت به انسولین، ایجاد آترواسکلروز یا علائم ناراحت کننده در شکم یا روده هستند.
افراد مسن تر ممکن است به کالری و پروتئین اضافی نیز احتیاج داشته باشند، زیرا سوء تغذیه با افزایش سن شایع‌تر می‌شود. دقیقاً آنچه که باید یا نباید به عنوان بخشی از یک رژیم غذایی سالم مصرف شود، دائماً در بین متخصصان و عموم مردم مورد بحث قرار گرفته است. از آنجا که تأثیر رژیم غذایی بر روی هر فرد متفاوت است، دنبال کردن نحوه پاسخ بدن به یک رژیم غذایی خاص، مهم است. به طور کلی تحقیقات نشان می‌دهد که رژیم غذایی پر فیبر و عدم استفاده از چربی اشباع کم و قندهای اضافه شده، مانند رژیم مدیترانه‌ای انتخاب خوبی برای بسیاری از افراد است.
چگونه ورزش از ناتوانی فیزیکی سالمندان جلوگیری می‌کند؟
ورزش کردن به سالمندان کمک می‌کند تا قدرت و تحرک خود را حفظ کنند، بعلاوه برای همه جنبه‌های سلامت جسمی مفید است، به شرط آنکه بیش از حد و آسیب زا نباشد. یک مطالعه تحقیقاتی در سال 2014 در مجله انجمن پزشکی آمریکا (JAMA) نشان داد که یک برنامه ورزشی مناسب و در حد اعتدال، برای بزرگسالان کم تحرک در سنین 70 تا 89 سال خطر “ناتوانی فیزیکی و جسمی” را کاهش می‌دهد. همچنین ورزش به بهبود خلق و خو و ایجاد تأثیرات مثبتی بر بدن کمک می‌کند.
تحقیقات نشان داده‌اند که ورزش حتی به میزان کم می‌تواند، مزایای سلامتی بسیاری را به همراه داشته باشد. بنابراین به یاد داشته باشید، بهتر است هر روز تحرک داشته باشید. در حقیقت، مهمترین چیز پیدا کردن روشی است که بتوانید آن را ادامه دهید. مثلا پیاده روی برای خیلی‌ها راحت است. همدم سالمند به او کمک می‌کند تا روزانه با هم ورزش کرده و با به کارگیری اندام‌ها و تشویق سالمند به حفظ سلامتی او کمک می‌کند. از همین طریق ناتوانی فیزیکی سالمندان کمتر می‌شود.
راهکار‌های موثر برای بهبود ناتوانی فیزیکی سالمندان
اقدامات بسیاری وجود دارد که می‌توانید برای اطمینان از سلامتی و بهزیستی والدین خود انجام دهید. نگرانی‌های خود را با ما در میان بگذارید و با والدین خود صحبت کنید. نگرانی شما ممکن است آنها را به مراجعه به پزشک یا ایجاد تغییرات دیگری ترغیب کند. در ادامه به راهکار‌هایی برای بهبود و پیشگیری از ناتوانی فیزیکی سالمندان می‌پردازیم:
- سالمندان خود را برای بررسی‌های منظم پزشکی تشویق کنید. اگر نگران ناتوانیهای فیزیکی و حرکتی، کاهش وزن والدین، خلق و خوی افسرده، کاهش حافظه و علائم دیگر آنها هستید، والدین خود را ترغیب کنید تا با پزشک ملاقات کنند.
- به مشکلات ایمنی بپردازید. مشکلات احتمالی ایمنی را به والدین خود گوشزد کنید. سپس برای حل مشکلات برنامه ای تهیه کنید. به عنوان مثال، صندلی توالت یا دستمال توالت بالاتر ممکن است به جلوگیری از زمین خوردن آنها کمک کند. اگر والدین شما دیگر قادر به رانندگی ایمن نیستند، گزینه‌های دیگر حمل و نقل را به آنها آموزش دهید.
- منشأ بسیاری از ناتوانیهای فیزیکی سالمندان وجود بسیاری از بیماریهای زمینه‌ای و اعصاب است. شما باید اطمینان حاصل کنید که سالمند عزیزتان در محیطی آرام و بدون اضطراب و استرس زندگی می‌کند.
- پرستار سالمند در تهران می‌تواند در انجام فعالیت‌های روزانه مانند حمام کردن، آماده کردن وعده‌های غذایی سالم یا سایر خدمات کمک کند.
دانستن اینکه عزیزمان در هر زمان مورد مراقبت قرار می‌گیرد می‌تواند آرامش بسیاری برایمان فراهم کند. این نوع برنامه‌های مراقبتی می‌تواند به ویژه برای ناتوانی فیزیکی سالمندان، افراد مبتلا به زوال عقل و همچنین دارای معلولیت جسمی و ناتوانی فیزیکی مفید باشد، زیرا ماندن در محیطی آشنا می‌تواند کیفیت زندگیشان را تا حد زیادی بهبود بخشد. به یاد داشته باشید، برای داشتن سالم ترین دوران پیری باید کارهایی را انجام دهیم که سلامتمان را بهینه می‌کند. آسانیسم همراه شماست تا این هدف تحقق یابد.
