Oppositional defiant Disorder چیست؟
اختلال نافرمانی در کودکان (ODD) نوعی اختلال رفتاری است و بیشتر در دوران کودکی تشخیص داده می‌شود. كودكان مبتلا به ODD (Oppositional defiant Disorder) نسبت به همسالان، والدین و معلمان خود رفتاری نافرمان و خصمانه دارند. برای بعضی از کودکان و تازه نوجوانان غیر معمول نیست که هر از چندگاهی از فرمان‌های بزرگتر‌ان خود سرپیچی کنند. آنها ممکن است با بحث و گفتگو، نافرمانی یا صحبت با والدین، معلمان یا سایر بزرگسالان، مخالفت خود را ابراز كنند. هنگامی که این رفتار بیش از شش ماه طول بکشد و در مقایسه با آن رفتاری معمول در سن کودک، بیش از حد باشد، ممکن است به معنای آن باشد که کودک نوعی اختلال رفتاری به نام اختلال نافرمانی کودکان دارد. پرستاری کودک تنش و اضطراب محیط خانه را کاهش می‌دهد. همچنین به والدین در تشخیص این اختلال کمک کرده و آنها را برای مشاوره با یک متخصص حوزه روان کودکان راهنمایی می‌کند.
در واقع ODD شرایطی است که در آن کودک الگوی مداوم از یک روحیه عصبانی یا تحریک پذیر، رفتار متنفرانه یا استدلال آمیز و کینه ورزی نسبت به افراد دارای قدرت (این می‌تواند بزرگتر کودک یا همسنش باشد) را به نمایش می‌گذارد. رفتار کودک غالباً فعالیتهای روزمره او از جمله فعالیتهای درون خانواده و مدرسه را مختل می‌کند. همچنین بسیاری از کودکان و نوجوانان مبتلا به ODD مشکلات رفتاری دیگری مانند اختلال کمبود توجه، ناتوانی در یادگیری، اختلالات خلقی (مانند افسردگی) و اختلالات اضطرابی دارند.
چه عواملی باعث اختلال نافرمانی در کودکان می‌شوند؟
علت دقیق ODD مشخص نیست، اما اعتقاد بر این است که ترکیبی از عوامل بیولوژیکی، ژنتیکی و محیطی ممکن است به ایجاد این بیماری در کودک کمک کند. در ادامه به تأثیر هر یک از این سه عوامل در ایجاد این اختلال می‌پردازیم:
- بیولوژیکی: برخی مطالعات حاکی از آن است که نقص یا آسیب دیدگی در مناطق خاصی از مغز می‌تواند منجر به مشکلات جدی رفتاری در کودکان شود. علاوه بر این، این اختلال می‌تواند به عملکرد غیر طبیعی انواع خاصی از مواد شیمیایی مغز یا انتقال دهنده‌های عصبی مرتبط باشد. انتقال دهنده‌های عصبی به سلول‌های عصبی مغز برای ارتباط با یکدیگر کمک می‌کنند. اگر این مواد شیمیایی به درستی کار نکنند، ممکن است پیام‌ها به طور صحیح از طریق مغز ساخته نشده و منجر به علائم ODD و سایر بیماریهای روانی شود. علاوه بر این، بسیاری از کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال نافرمانی در کودکان بیماریهای روانی دیگری نیز دارند. مانند ADHD ، اختلالات یادگیری، افسردگی یا اختلال اضطراب، که مشکلات رفتاری آنها را بیشتر می‌کند.
- ژنتیک: بسیاری از کودکان و نوجوانان مبتلا به ODD اعضای خانواده نزدیک خود بیماریهای روانی از جمله اختلالات خلقی، اختلالات اضطرابی و اختلالات شخصیتی دارند. این مسئله نشان می‌دهد که یک آسیب پذیری روانی برای توسعه ODD ممکن است به ارث برسد.
- محیطی: عواملی مانند زندگی خانوادگی ناکارآمد، سابقه خانوادگی بیماریهای روانی و یا سوء مصرف مواد و عدم وجود ثبات و نظم والدین ممکن است در ایجاد اختلالات رفتاری نقش داشته باشند.
علائم اختلال نافرمانی در کودک چیست؟
بیشتر علائمی که در کودکان و نوجوانان مبتلا به ODD دیده می‌شود، در بعضی مواقع در کودکان دیگر اتفاق نمی‌افتد. این امر به ویژه در مورد کودکان در حدود 2 یا 3 سال یا در دوران نوجوانی صادق است. بسیاری از کودکان تمایل به نافرمانی، مشاجره با والدین یا سرپیچی از اقتدار و فرمان دارند. ممکن است غالباً وقتی خسته، گرسنه یا ناراحت هستند، به این روش رفتار کنند. اما در کودکان و نوجوانان مبتلا به ODD ، این علائم بیشتر اتفاق می‌افتد.
آنها همچنین اختلالاتی در یادگیری و تطبیق دهی خود در محیط مدرسه دارند. در بعضی موارد، بچه‌های دارای این اختلال روابط کودکانی دیگر را با سایر افراد را مختل می‌کنند. علائم ODD ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- ایجاد ضرر‌های مکرر و رفتار شرورانه
- بحث و گفتگوی زیاد با بزرگسالان
- امتناع از انجام آنچه بزرگسالی می‌خواهد
- سؤال پرسیدن مداوم در رابطه با قوانین و خودداری از پیروی آنها
- انجام کارهایی از عمد برای اذیت یا ناراحتی دیگران از جمله بزرگسالان
- سرزنش دیگران به دلیل سوء رفتارها یا اشتباهات خود کودک
- غالباً دارای رفتاری با عصبانیت هستند
- تند و بی ادب صحبت می‌کند
- به دنبال انتقام جویی یا کینه توزی است
این علائم اختلال نافرمانی در کودکان ممکن است مانند سایر مشکلات سلامت روان به نظر برسد. علاوه بر این، بسیاری از کودکان مبتلا به ODD دارای خلقی دم دمی مزاج هستند، به راحتی ناامید می‌شوند و عزت نفس پایینی دارند. اطمینان حاصل کنید که کودکتان برای تشخیص این بیماری با یک روان شناس یا روان پزشک صحبت کرده و ارزیابی می‌شود.
در صورتی که به دلیل مشغله کاری فرصت نمی‌کند تا این علائم را در کودکتان پیدا کنید، نیاز به پرستار نیمه وقت کودک یا پرستار تمام وقت در منزل برای شما ایجاد می‌شود. او به شما کمک می‌کند تا این اختلال را در کودک خود تشخیص داده و شما را راهنمایی می‌کند.
اختلال نافرمانی در کودکان چگونه تشخیص داده می‌شود؟
مانند بزرگسالان، بیماریهای روانی در کودکان براساس علائمی که نشان دهنده بیماری خاصی مانند ODD است، تشخیص داده می‌شوند.اگر در کودک یا نوجوان خود علائم ODD را مشاهده کردید، باید بلافاصله به دنبال تشخیص قطعی و درمان آن باشید. درمان به موقع اغلب می‌تواند از بروز مشکلات آینده جلوگیری کند.
در صورت وجود علائم، پزشک با انجام یک تاریخچه پزشکی کامل و معاینه فیزیکی ارزیابی را شروع می‌کند. اگرچه هیچ تست آزمایشگاهی برای تشخیص خاص اختلال نافرمانی در کودکان وجود ندارد، اما امکان دارد که گاهی اوقات پزشک از این آزمایشات مانند مطالعات عصبی یا آزمایش خون استفاده کند. این در صورتی است که او مشکوک به این شود که ممکن است توجیه پزشکی برای مشکلات رفتاری وجود داشته باشد. پزشک همچنین به دنبال علائم سایر شرایطی است که اغلب همراه با ODD مانند ADHD و افسردگی مشاهده می‌شود.
اگر پزشک نتواند علت جسمی این علائم را پیدا کند، به احتمال زیاد فرزندتان را به یک روان شناس کودک و نوجوان یا روان پزشک که برای تشخیص و معالجه بیماریهای روانی در کودکان و نوجوانان آموزش دیده‌اند، ارجاع می‌دهد. روانپزشکان و روانشناسان از ابزارهای مصاحبه و ارزیابی ویژه، طراحی شده برای ارزیابی کودک مشکوک به یک بیماری روانی استفاده می‌کنند. پزشک تشخیص خود را براساس گزارشاتی از علائم کودک و مشاهده وی از نگرش و رفتار کودک پایه گذاری می‌کند. پزشک اغلب باید به گزارش‌های والدین کودک، معلمان و سایر بزرگسالان اعتماد کند زیرا کودکان اغلب در توضیح مشکلات و یا درک علائم خود مشکل دارند. پرستار بچه در منزل رفتار کودک را زیر نظر گرفته و در رابطه با موارد غیر طبیعی با پزشک همکاری کرده و کمک به ریشه‌یابی آن می‌کند.
چگونه اختلال نافرمانی در کودکان درمان می‌شود؟
باید بدانید که درمان زودرس اغلب می‌تواند از بروز مشکلات آینده جلوگیری کند. درمان ODD یا اختلال نافرمانی در کودکان براساس عوامل بسیاری از جمله سن کودک، شدت علائم، توانایی کودک در شرکت و تحمل روش‌های درمانی خاص تعیین می‌شود. كودكان مبتلا به ODD نياز دارند قبل از اينكه بدانند چه كاري براي آنها مؤثر است، درمانگران و انواع مختلف درمان را امتحان كنند. درمان این اختلال معمولاً شامل ترکیبی از موارد زیر است:
- درمان شناختی–رفتاری: کودک یاد می‌گیرد که مشکلات را بهتر حل کرده و با دیگران ارتباط برقرار کند. او همچنین می‌آموزد که چگونه انگیزه‌ها خصمانه و عصبانیت خود را کنترل کند.
- خانواده درمانی: این روش درمانی به ایجاد تغییر در خانواده کمک می‌کند. این مورد مهارت‌های ارتباطی و تعامل خانواده بین اعضای خانواده را بهبود می‌بخشد. داشتن فرزند مبتلا به ODD برای والدین بسیار سخت است. همچنین می‌تواند برای خواهر و برادرها مشکل ایجاد کند. والدین و خواهران و برادران به حمایت و درک نیاز دارند. پرستار بچه در منزل به والدین کمک می‌کند تا بتوانند فضای خانه را به خوبی اداره کنند. همچنین با توجه خاص به کودک دارای اختلال نافرمانی به مراقبت از او می‌پردازد.
- روان درمانی: روان درمانی (نوعی مشاوره) با هدف کمک به کودک در توسعه مهارت‌های مقابله‌ای و حل مسئله و راه‌های بیان و کنترل خشم موثر است. نوعی از درمان با هدف تغییر شکل تفکر (شناخت) کودک برای بهبود رفتار صورت می‌گیرد. تکنیک درمانی تخصصی به نام آموزش مدیریت والدین (PMT) به والدین روش‌های تغییر مثبت رفتار فرزند خود را می‌آموزد. برنامه‌های مدیریت رفتار همچنین غالباً شامل ایجاد قراردادهایی بین والدین و فرزند است که پاداش رفتارهای مثبت و پیامدهای (مجازات) رفتارهای منفی را مشخص می‌کند.
- سایر درمانی و حمایتی: مهارت‌های اجتماعی و بین فردی کودک را به نحو مؤثری پرورش می‌دهند.
- دارو: هیچ دارویی که بطور علمی تأیید یا به طور رسمی برای درمان ODD استفاده شود وجود ندارد. اما ممکن است از داروها برای معالجه علائم (تحریک پذیری، پرخاشگری و…) یا سایر بیماریهای روانی مانند ADHD یا افسردگی استفاده شود.
اثرات اختلال نافرمانی در کودکان چیست؟
این نکته مهم است که والدین قبل از اینکه مشکلات شدید شود و منجر به ایجاد عوارض در آینده زندگی آنها شود، اقدام به درمان فرزند خود کنند. کودکانی که درمان و پشتیبانی مناسب و به موقعی را دریافت نمی‌کنند ممکن است از اثرات طولانی مدت این اختلال در آینده و در بزرگسالی رنج ببرند. چنین تأثیراتی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- ایزوله سازی اجتماعی
- نداشتن دوستی
- عدم توانایی در ایجاد روابط معنی‌دار
- مشکلات آموزش
اگر اختلال نافرمانی در کودکان بدون درمان باقی بماند، در صورت عدم دریافت کمک‌های لازم مناسب برای مدیریت علائم ODD در بزرگسالان، ممکن است اثرات زیر را به دنبال داشته باشد:
- الگوهای مداوم درگیری روابط
- تلاش برای کنترل دیگران
- قادر به “رها کردن” کینه ها نیست و در بخشش مشکل دارد
- اخراج از کار به دلیل رفتار پرخاشگرانه با ما فوق
چگونه می‌توانم در پیشگیری ابتلا فرزندم به بیماری ODD کمک کنم؟
محققان نمی‌دانند علت اصلی ایجاد ODD چیست. اما رویکردهای خاص می‌تواند به جلوگیری از بروز این اختلال کمک کند. به کودکان خردسال از طریق برنامه‌های مداخله اولیه که به آنها مهارت‌های اجتماعی و چگونگی مقابله با عصبانیت را می‌آموزد، کمک می‌شود. برای نوجوانان، گفتگو درمانی (روان درمانی)، یادگیری مهارت‌های اجتماعی و کمک به چگونگی رفتار در مدرسه، همگی به کاهش رفتارهای مشکل ساز کمک می‌کند. همچنین برنامه‌های مستقر در مدرسه می‌تواند به متوقف کردن قلدری و بهبود روابط در بین نوجوانان کمک کند.
برنامه‌های آموزش مدیریت والدین نیز دارای اهمیت هستند. این برنامه‌ها به والدین می‌آموزد که چگونه رفتار فرزند خود را مدیریت کنند. والدین روش‌های تقویت مثبت را یاد می‌گیرند و همچنین می‌آموزند که چگونه به جنبه‌های مختلف رفتاری و زندگی فرزند خود نظم بخشند. پرستاری کودک در این زمینه والدین را همراهی کرده و به آنان کمک می‌کند تا به طور مؤثرتری روش‌های پیشگیری را پیاده سازی کند.
چشم انداز کودکان دارای اختلال نافرمانی چیست؟
اگر فرزند شما علائم ODD را نشان می‌دهد، بسیار مهم است که سریعاً از یک متخصص حوزه روان کودکان کمک بگیرید. عدم وجود اقدامی برای درمان ممكن است كودكان مبتلا به ODD به دلیل مهارت‌های ضعیف اجتماعی و رفتار پرخاشگرانه و آزار دهنده، از طرف همكلاسی و سایر همسالان خود طرد می‌شوند. علاوه بر این، کودک مبتلا به اختلال نافرمانی شانس بیشتری برای ابتلا به یک اختلال رفتاری جدی‌تر دارد. به همین دلیل شروع زود هنگام، درمان معمولاً بسیار مؤثر است. درمان به موقع می‌تواند به احیای عزت نفس فرزند شما کمک کرده و رابطه مثبتی بین شما و فرزندتان ایجاد کند.
آیا می‌توان از بروز اختلال نافرمانی در کودکان جلوگیری کرد؟
اگرچه ممکن است پیشگیری از بیماری ODD امكان پذیر نباشد، اما تشخیص و توجه به علائم اولیه می‌تواند پریشانی كودك و خانواده را به حداقل برساند و از بسیاری از مشكلات مرتبط با بیماری جلوگیری كند. همچنین اعضای خانواده می‌توانند در صورت بروز علائم عود این اختلال (بازگشت علائم) اقدامات لازم را جهت درمان کودک خود انجام دهند.
این اقدامات شامل روان درمانی و گرفتن مشاوره از یک متخصص حوزه سلامت روان کودکان است. علاوه بر این، فراهم آوردن محیط خانگی به صورت پرورشی، حمایتی و تداوم با تعادل عشق و نظم ممکن است در کاهش علائم و جلوگیری از بروز رفتارهای ناخوشایند کمک کننده باشد. زمانی که حس میکنید کنترل اوضاع از دست شما خارج شده و زیر بار مسئولیت‌های فراوان هستید نیاز به پرستار کودک در منزل دارید.
اختلالات همزمان با نافرمانی در کودکان
اختلال نافرمانی در کودکان تمایل دارد همزمان با سایر اختلالات ظاهر شود. به طور معمول، کودکانی که مبتلا به ODD هستند نیز دچار بیماریهای زیر می‌شوند یا علائم آن را تجربه می کنند:
- اختلال کمبود توجه بیش فعالی (ADHD)
- اختلال رفتاری
سایر اختلالات که ممکن است با وجود اختلال مخالفت مخالف همپوشانی داشته باشد می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- اختلالات اضطرابی
- اختلالات افسردگی
- اختلال دوقطبی
- اختلال انفجاری متناوب
- اختلال رشد فکری
- اختلالات زبان
مراقبت در منزل در درمان اختلال نافرمانی در کودکان
- پرستار بچه در منزل می‌تواند با والدین، معلمان فرزندتان و متخصصان بهداشت روان مدرسه همکاری کند. یک تیم چند رشته‌ای در مدرسه شامل معلم، مدیر، روانشناس، مددکار اجتماعی بسازد تا هم به فرزند و هم خانواده کمک کند تا رفتارهای مخرب را مدیریت کنند.
- والدین باید به نوجوان خود به خوبی گوش کنند و توجه کافی به او داشته باشند.
- در مورد تفاوت رفتارهای درست و غلط با نوجوان خود صحبت کنید.
- روی موضوعات مهم مانند نگرانی‌های ” مسائل ایمنی” تمرکز کنید. به چیزهای جزئی بیش از حد واکنش نشان ندهید.
- درباره مسائل گوناگون به راحتی کوتاه نیایید. وقتی موضع می‌گیرید یا چیزهایی را می‌گویید که فرزند شما دوست ندارد، برای اینکه فقط دوست او بمانید در برابرش تسلیم نشوید. نگه داشتن یک مرز قوی و مداوم مهم‌تر از راضی نگه داشتن او در این مرحله از زندگی‌اش می‌باشد.
پرستار کودک در تشخیص اختلال نافرمانی در کودکان به والدین کمک کرده و تنش و اضطراب را کاهش می‌دهد. آسانیسم یک پلتفرم آنلاین خدمات پرستاری در منزل است که سرویس های متنوعی مانند پرستاری در منزل و سایر خدمات درمانی را در تهران و کرج به شما عزیزان ارائه می دهد. اگر در منطقه نیاوران تهران زندگی میکنید میتوانید از سرویس استخدام پرستار کودک نیاوران بهره مند شوید. پرستاران آسانیسم همگی آموزش دیده و باتجربه هستند شما میتوانید درصورت نیاز به پرستار کودک در منزل کرج با ما تماس بگیرید.
