تأثیرات مرگ والدین بر کودک

مرگ پدر و مادر یکی از دردناک ترین اتفاقات زندگی هر کسی است زیرا کودکان به طور طبیعی به والدین خود وابسته اند؛ بنابراین تأثیرات مرگ والدین می‌تواند برای کودکان سخت و ناگوار باشد. 

در اغلب موارد، خانواده ها نمی‌دانند با کودکی که یکی از والدین خود را از دست داده چگونه رفتار کنند. دادن اطلاعات به فرزندان در مورد مرگ والدین اغلب دشوار است، به همین خاطر اطرافیان از گفتن آن خودداری می‌کنند، زیرا مرگ والدین می‌تواند به کودک آسیب برساند.

گفتن حقیقت در مورد مرگ والدین بسیار مهم است، اما باید به گونه ای انجام شود که کمترین آسیب را به کودک وارد کند.

دانستن راه هایی برای کمک به کودک برای مقابله با مرگ اطرافیان می‌تواند اضطراب شما را کاهش دهد در این مطلب میخواهیم به تأثیراتی که مرگ والدین بر کودک میگذارد بپردازیم.

تأثیرات مرگ والدین و مشکلات سلامت

از دست دادن والدین می‌تواند خطر مشکلات عاطفی و روانی، از جمله افسردگی، اضطراب و سوء مصرف مواد را افزایش دهد. طبق آمار انجمن روانشناسی آمریکا می توان تجربه تعدادی از کارها و احساسات متضاد در سال‌های بعد از مرگ والدین را عادی دانست. 

این احساسات می‌تواند در غالب پوچی، دلتنگی، عصبانیت، غم، خشم، اضطراب، افسردگی، احساس گناه و پشیمانی خود را بروز دهند. همچنین این طبیعی است که افراد با دوستان خود ملاقات نکنند و با آنها وقت نگذرانند. اگر در این غم از فرد حمایت نشود، وضعیت بدتر می‌شود.

این امر به ویژه در مورد جوانانی که پس از از دست دادن والدین، به دنبال حامیان جانشین ثابت و مداوم خواهند بود صادق است. طبق تحقیقات، از هر 20 نوجوان 15 ساله و کمتر، یک نفر یکی از والدین خود را از دست می‌دهد که در نهایت منجر به مشکلات روانی می‌شود.

عامل مهم دیگری که بر روی سلامت روان کودک در زمان از دست دادن والدین تأثیر می‌گذارد این است که فرد متوفی تا چه حد با فرزند خود ارتباط عاطفی دارد. بعد بررسی این مورد می‌توانید متوجه شوید که این ضایعه آیا می‌تواند روند زندگی کودک را تغییر دهد یا نه؟

اثرات دراز مدت مرگ والدین

اثرات روانی سوگ می‌تواند تا مدت ها پس از سپری شدن مراحل آن هم ادامه یابد. این اثرات می‌تواند تا حدودی کل زندگی کودک را تحت تأثیر قرار دهد. چنین فردی ممکن است در عزت نفس و رشد فکری و عاطفی مشکل پیدا کند. 

اما به گفته محققان، اثرات دراز مدت مرگ والدین ممکن است بر اساس جنسیت متفاوت باشد.

به طور کلی عکس العمل افراد بسته به ماهیتشان متفاوت است. در این شرایط مهم باید پرستار کودک آموزش های لازم را از طریق سیستم آموزشی صحیح به کودک بیاموزد تا او در آینده با مشکلات نابهنجار روبرو نشود. 

بر اساس تحقیقات، مرگ والدین در سنین پایین با افزایش استقلال و ابراز وجود در پسران و افسردگی در دختران رابطه مثبت دارد.

تأثیرات منفی مرگ والدین بر رفتار کودکان

یکی از پیامدهای منفی و اصلی از دست دادن والدین آشفتگی‌های روانشناختی است. این موانع می‌توانند به طرق مختلف ظاهر شوند، احساسات از غم و اندوه شدید گرفته تا اضطراب و استرس شدید حالت های متغیر تاثیرات مرگ والدین بر کودکان است. 

کنار آمدن با مرگ عزیزان یکی از استرس زاترین چیزها برای کودکان است. شناخت علائم استرس در کودکان و درمان آنها و اقدام برای کمک به کودک بسیار مهم است.

غم و اندوه کودکان اغلب می‌تواند خود را در رفتارهایی مانند پرخاشگری، منفی نگری شدید و فرافکنی و گاهی اوقات رفتارهای مخرب نشان دهد. کودکان کمتر قادر به بیان کلامی احساسات و عواطف خود هستند. آنها بیشتر احساسات مرتبط با برون گرایی رفتاری را نشان می‌دهند. به تدریج کودکان یاد می‌گیرند که به بزرگسالان گوش دهند و احساسات خود را به صورت کلامی بیان کنند. 

پریشانی روانی کودک به شدت تحت تأثیر واکنش مربیان و والدین است. بر اساس تحقیقات انجام شده، گوش دادن به سخنان پرستاران، مربیان و والدین تأثیر زیادی در افت روانی کودک دارد.

گاهی اوقات کودکان درک روشنی از آنچه اتفاق افتاده و احساس خود ندارند و سردرگمی زیادی را تجربه می‌کنند به همین دلیل علائم استرس اغلب دیده نمی شود اما مراقبین نباید این موضوع را بی تأثیر در مرگ والدین کودک بدانند.

شناخت احساسات عمیق کودک به او کمک می‌کند تا برای بیان احساسات و دادن اطلاعات کافی بر اساس درک خود پیش رفته و برای عبور از غم و اندوه بسیار مؤثر است. شناخت مراحل رشد و سطح درک کودکان در محیط به بزرگسالان کمک می‌کند تا به درستی با آنها برخورد کنند.

کمک به کودکان برای مقابله با مرگ والدین

خوب است که راه های زیر را برای کمک به کودک برای کنار آمدن با تجربه دلتنگی یک عزیز داشته باشید:

• با احساسات فرزندتان همدلی کنید و در کنار حمایت و درک او توجه و آغوش هم لازم است. از او بخواهید در کنار شما احساساتش را بیان کند و در صورت امکان، مهم است که در زمانی که گریه می‌کند در مورد احساسات خود هم صحبت کند.
• میتوانید با استخدام پرستار کودک در پاسداران و مناطق دیگر شهر تهران و کرج یک همراه برای فرزند خود داشته باشید تا کودک شما تنها نماند و یک همراه و همدم برای گذراندن این دوره داشته باشد .
• به کودک کمک کنید تا احساسات خود را از این رویداد به روش هایی مانند کشیدن نقاشی، ساختن عروسک و داستان نویسی بیان کند.
• برای مرور خاطرات با فرزندتان وقت بگذارید. به کودکان عکس فردی که فوت کرده را نشان دهید، خاطرات خود را با او مرور کنید یا با دیگران به اشتراک بگذارید.
• هر از گاهی او را به ملاقات پدر و مادر فوت شده اش ببرید. شما همچنین می‌توانید کودک را تا مکان‌هایی که والدین در آن بوده اند همراهی کنید.
• یادگاری هایی از والدین متوفی؛ مانند عکس یا وسایل شخصی به او نشان دهید. به این ترتیب به کودک این فرصت را می‌دهید که صمیمیت خود را با والدین حفظ کند.
• اطلاعات دقیق و عینی در مورد مرگ والدینش به او بدهید، موضوع را مبهم نکنید یا اطلاعات مبهم ارائه نکنید بعلاوه سعی کنید موضوع را با توجه به سن کودک برای او توضیح دهید.

بهترین فرد برای توضیح مرگ والدین به کودک کیست؟

برخی از والدین به سختی می‌توانند این خبر را به فرزندانشان بدهند. در بسیاری از موارد، پدر یا مادر آن‌قدر غمگین می‌شوند که متوجه اهمیت مشکل نمی‌شوند. پس باید شخص دیگری وظیفه توضیح علت مرگ را به کودک بر عهده بگیرد. این شخص باید ویژگی های خاصی داشته باشد. 

اولین ویژگی برای بهترین فرد برای توضیح این است که کودک باید این فرد را دوست داشته باشد و به او و حرف هایش کاملاً اعتماد کند، نکته دوم این است که کار فرد مورد نظر نباید مطلب را جوری عنوان کند که هضم مساله برای کودک سخت باشد. در چنین مواقعی که کودک شاهد مرگ یکی از عزیزانش بوده است بهتر است از روانشناسان و درمانگران کمک بگیرد.

روش‌های اشتباه اطرافیان در برخورد کودک با مرگ والدین

واکنش کودکان به مرگ والدین متفاوت است. این مهم است که کودک در آینده چگونه رفتار خواهد کرد. بسیاری از اطرافیان از روش های مختلفی برای محافظت از کودک در برابر مصیبت وارد شده استفاده می‌کنند.

اما از راه‌های رایج و اشتباه که اکثر ما یا اطرافیان در این دوره انجام می‌دهیم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

صحبت نکردن در مورد مرگ

این کار باعث می‌شود تا کودک شما تحمل و پذیرش این مساله برایش دشوار باشد. کودکان باید در مورد مرگ صحبت کنند و احساسات خود را بروز بدهند تا با واقعیت روبرو شوند و احساس کنند که توسط اطرافیانشان درک و پذیرفته شده اند.

توضیح مفهوم مسافرت

چنین حرف هایی می‌تواند برای کودک سوالات و مشکلات زیادی ایجاد کند، مثلا چرا خداحافظی نکرد؟ چرا من را با خود به جایی که او رفت نبرد و…

بدون شک کودک با این سوال ها و نظیر آن بیشتر گیج می‌شود. همچنین ترس از طرد شدن توسط اطرافیان می‌تواند باعث خشم و اضطراب در او شود. علاوه بر این، نگفتن این موضوع باعث می‌شود که کودک برای مدت طولانی منتظر پدر و مادر باشد. پس به این نکته مهم توجه کنید به تاخیر انداختن پذیرش و مقابله با مرگ یکی از والدین می‌تواند به مرور زمان اثرات سویی بر روی کودک بگذارد.

بیان مفاهیمی مثل بهشت یا رفتن پیش خدا

ذهن کودکان هدفمند است. چنین توضیحاتی برای کودکان می‌تواند ذهن او را آشفته و سردرگمی او را افزایش دهد، یک کودک ممکن است باور کند که کسانی که فوت نکرده اند افراد بدی هستند یا اینکه خودش خوب نیست.

این نوع توضیح می‌تواند خشم درونی و احساس نا امیدی را در او افزایش دهد همچنین به دلیل اینکه این کلمات به طور کامل درک نمی‌شوند، پذیرش آنها را برای کودک دشوار می‌کند. باورهای غلط در مورد مرگ می‌تواند مضر باشد و عواقب منفی ایجاد کند.

از تحمیل مسئولیت های سنگین به کودک خودداری کنید

بیش از توان کودک با او در مورد مرگ والدین صحبت نکنید.

 بسیاری از خانواده ها پس از مرگ یکی از والدین به کودک می‌گویند که او صاحب خانه است، این حرف ها فقط کودک را آزار داده و باعث شخصیت نابهنجاری میشود.

 به کودکان اجازه دهید در همین سنین کودکی کنند و کم کم روند رشد طبیعی خود را طی نمایند.

فرزندتان را غمگین نکنید

اگر مسائلی را بیان کنید که مناسب سن بچه ها نیست و باعث ناراحتی و گاهی افسردگی در بچه ها ‌شود در نتیجه ممکن است آنان دیگر خواسته ها و نیازهای خود را بیان نکند زیرا نمی‌خواهد برای دیگران دردسرهای دیگری ایجاد کند.

این نکته را فراموش نکنید که کودک توانایی های شناختی و ادراکی پایینی دارد و در بسیاری از موارد خود را سرزنش می‌کند. برخی معتقدند با بیان مشکلات زندگی کودک احساس مسئولیت کرده و از شیطنت و دوران خوش کودکی دور می‌افتد.

دور کردن کودک از مراسم

کودکان باید در فعالیت های متناسب با سن و شرایط خود شرکت کنند آنها باید بتوانند اندوهگین شوند و با عزیزانشان خداحافظی کنند. محروم کردن کودک از یک کارکرد باعث می‌شود که او نتواند در دراز مدت با احساس از دست دادن کنار بیاید به عبارت دیگر از دست دادن پدر و مادر را نپذیرید. به دلیل چنین مشکلی ممکن است کودک برای مدت طولانی غصه والدین را بخورد و حتی ممکن است سال ها دچار اختلالات خلقی یا افسردگی شود.

آموزش مفهوم مرگ به کودک

می‌توانید از مفاهیم پزشکی و مذهبی برای توضیح مرگ برای کودک استفاده کنید. یکی از راه های توضیح مرگ استفاده از داستان های کودکانه است. باید توجه داشت که کودکان درک درستی از این موضوع ندارند. پس هنگام توضیح موضوع مرگ برای آنها از جملات “او رفت”، “او ما را تنها گذاشت” و مانند آن استفاده نکنید.

زیرا مفهوم مرگ برایشان بسیار مبهم است. پس با این حرف ها این موضوع را برای کودکان بیشتر مبهم نکنید بهتر است از کلمه مرگ و مردن استفاده کنید و سعی کنید این مفهوم را به صورت ساده و دقیق توضیح دهید. اگر فکر می‌کنید اطلاعات شما کافی نیست، حتماً قبل از انجام این کار مطالعه کنید تا بتوانید به هر سؤالی پاسخ دهید. مهم است که به کودک توضیح دهید که پس از مرگ فرد به تنفس و نیازهای دیگر وابسته نیست. بسیاری از کودکان در شرایط سخت بر این باورند که جسد متوفی در زیر زمین به اندازه یک انسان زنده نیاز دارد.

آیا هنگام تشییع جنازه یا بعد از آن باید کودک را به قبرستان برد؟

یکی از سوالاتی که خانواده های داغدار همیشه با آن دست و پنجه نرم می‌کنند این است که آیا فرزندان خود را به مراسم خاکسپاری بیاورند یا نه؟ برای پاسخ دادن به این سوال باید همه جوانب را برای کودک در نظر گرفت یکی از آنها سن کودک است.

 نکته دیگر میزان درک کودک و نزدیکی و سطح ارتباط کودک با متوفی است.

در این صورت توصیه می‌شود از آوردن کودکان زیر 9 سال به مراسم ختم خودداری شود زیرا تماشای مراسم ختم و عدم توجه به کودک در آن زمان می‌تواند اثرات مخربی در ذهن او ایجاد کند. در این میان توصیه می‌شود با رعایت قوانین، کودک را برای مراسم ختم به مسجد ببرید.

 این عمل باعث می‌شود کودک با گریه کردن در سوگ عزیزش خود را خالی کند و به شرایط عادی پس از عزاداری برگردد از طرف دیگر، کودک همدردی را یاد می‌گیرد.

در این مورد باید به خاطر داشت که هیچکس نباید کودک را به نشانه همدردی در آغوش بگیرد و با گریه یا انجام کارهای مشابه احساسات خود را ابراز کند.

اضطراب مرگ در کودکان را کاهش دهید

 وقتی کودک یکی از والدین خود را از دست می‌دهد فکر می‌کند ممکن است در آینده نزدیک والد دیگر خود را هم از دست بدهد. در این حالت اضطراب کودک زیاد شده و مدام به این فکر می‌کند پس از مرگ پدر و مادرش قرار است چه اتفاقی برای او بیفتدT کودک فکر می‌کند که پس از این اتفاق نمی‌تواند با زندگی کنار بیاید و این مشکل به عنوان احساس ناامنی و اضطراب حل نشده برای او باقی می‌ماند.

در عین حال وظیفه بزرگترها و نزدیکان آنهاست که علت مرگ کودکان را توضیح دهند و طوری رفتار کنند که کودک احساس نا امنی نکند و به سرعت به زندگی عادی بازگردد. در این شرایط بهترین کاری که می‌توانید انجام دهید این است که به راحتی با کودک صحبت کنید و با او رابطه خوبی برقرار کنید تا او احساس راحتی کند و با شما صحبت کند.

روان‌شناسی کودکی که عزیز ازدست‌ داده

هنگام از دست دادن یک عزیز معمولاً دو سناریو ممکن است برای کودک شما اتفاق بیفتد، در مواردی خانواده و دیگران چنان درگیر عزاداری می‌شوند که رسیدگی به وضعیت کودک را فراموش می‌کنند و در مواردی با توجه بیش از حد خود به کودک آسیب می‌زنند.

 این مشکل می‌تواند هنگام توضیح مرگ برای کودک نیز بروز کند. زمانی که یکی از والدین کودک فوت می‌کند ممکن است والدین دیگر به دلیل عمق غم و اندوه توجه کافی به کودک نداشته باشد و نتواند از نظر روحی او را تأمین کند، در این صورت کودک به خود نگاه می‌کند و احساس ناامنی و اضطراب بیشتر می‌شود.

عواقب چنین وضعیتی در صورت تداوم، جبران ناپذیر است.

در برخی موارد دیگر انتظار می‌رود که کودکان پس از مرگ والدین حمایت قابل توجهی بیشتری دریافت کنند در نتیجه والد بازمانده سعی می‌کند با توجه بیشتر به کودک خلاء زندگی او را پر کند. در این مورد اثرات منفی ناشی از آن بی اهمیت نیستند چنین رفتاری می‌تواند کودک را لوس و ضد اجتماعی کند.

این افراد در زندگی شخصی خود مشکلات و آسیب پذیری اجتماعی بالایی دارند، روانشناسان معتقدند که چنین کودکانی مقاومت کمتری در برابر مسائل آینده دارند.

سخن آخر

صحبت کردن با کودکان در مورد مرگ دشوار است و تأثیرات بسیاری دارد، زیرا بزرگسالان همیشه فکر می‌کنند که با بیان این مساله کودک آن ها تحت فشار عصبی قرار گرفته و می‌ترسد. پس برای محافظت از او در بیشتر موارد از بیان از دست دادن والدین خودداری می‌کنند.

کودکانی که به دلیل مرگ عزیزانشان با بحران از دست دادن فرزند مواجه می‌شوند و نمی‌دانند چه کنند بهتر است به روانشناس و مشاور کودک مراجعه کنند. خدمات پرستاری آسانیسم با داشتن سال ها تجربه و نیروهای مسلط می‌تواند شما را در این امر خطیر و حساس یاری کند. کافی است با شماره های درج شده در سایت تماس گرفته و سوال های خود را با کارشناسان ما در میان بگذارید.