درمان و علائم آلزایمر در سالمندان

سالمندی به دلیل ویژگی‌های خاص دوران سالمندی که هم بر جسم سالمند تأثیر می‌گذارد و هم بر روحیه او برهه‌ای بسیار حساس است. سالمندان که سن شناسنامه‌ای آن‌ها بالای 65 سال است دیگر از لحاظ اجتماعی در اوج نیستند. آن افراد پر کار و پر تلاش سابق که شاید وقتی برای استراحت نداشتند. یا پدران و مادران پر مشغله‌ای که اطراف آن‌ها را بچه‌ها و مسائل روزمره مختلف پر کرده بود. در میان بیماریهای دوران سالمند ارتباط میان توهم، آلزایمر و هذيان وجود دارد که در این مقاله به آن میپردازیم.

در سن و سال سالمندی فرد عموماً تنهاتر از گذشته می‌شود. فرزندان ازدواج می‌کنند یا به سمت زندگی شخصی خود می‌روند و شریک زندگی اغلب فوت می‌کند یا به دلیل بیماری و … دیگر آن همراه و همدم همیشگی نیست و خلاصه سالمندی با شرایط تحمیلی خود انسان را مستعد بیماری‌های روحی و روانی می‌کند؛ اما آیا لزوماً همه سالمندان مستعد دچار بیماری روحی و از دست رفتن حافظه و … می‌شوند؟
پاسخ قطعاً خیر است.

می‌توان با اندیشیدن راهکارهایی به سالمندان کمک کرد تا خود را در شرایط اجباری بیماری‌های روحی و جسمی مختلف حس نکنند و در این راه حضور یک پرستار در منزل سالمند از ضروریات است. همچنین خانواده با دانستن تعریفی از توهم و ارتباط میان توهم، آلزایمر و هذيان می توانند کمک کننده به این وضعیت برای سالمند باشند.

توهم در سالمندان

توهم یکی از بیماری‌های مهم دوره سالمندی است. توهم به احساس‌هایی اطلاق می‌شود که در واقع وجود ندارد. توهم با توجه به حواس پنجگانه سنجیده می‌شود و پنج نوع دارد «شنوایی، بینایی، تني یا لمسي، بویایی.»

توهم و هذیان از نشانه‌های بیماری شدیدتر روحی و روان‌پریشی محسوب می‌شوند.

گاهی توهم در سالمندان به گونه ای هست که صداهای خاصی را حس کرده و می‌شنوند. آن‌ها بارها در حضور ما تکرار می‌کنند که مثلاً صدای فریاد یا صدای همسری که مرده است یا صدای گنجشک‌ها در حیاط خانه و … را می‌شنوند در حالی که ما از شنیدن چنین صداهایی عاجزیم و مطمئنيم که کسی فریاد نمی‌زند یا… .

توهم بینایی

ممکن است سالمندی بارها تکرار کند که همسر خود را در اتاق می‌بیند و با او شروع به حرف زدن کند. در حالی که ما میدانیم همسر او سال‌ها پیش درگذشته است.

توهم بویایی

ممکن است سالمند بوی سوختگی را حس کند در حالی که چیزی در حال سوختن نيست.

توهم لمسی

سالمند از راه رفتن حشره‌ای روی دست خود صحبت می‌کند و دستانش را مدام تکان می‌دهد اما هیچ حشره‌ای در واقع وجود ندارد.

آلزایمر

بیماری زوال عقل به نام کاشف این بیماری «آلزایمر» شناخته می‌شود. بخش‌هایی از مغز انسان که عموماً حافظه او را شامل می‌شود شروع به از بین رفتن می‌کند. سالمند آلزایمری مدام ابراز فراموشی می‌کند. ممکن است مسیر خانه خود را بارها گم کند. ممکن است خاطرات خود را به یاد نیاورد و… آلزايمر ابتدا از فراموشی خاطرات نزدیک‌تر شروع می‌شود و کم‌کم به فراموشی خاطرات دور و دراز می‌رسد.

هذيان

هذيان به وضعیتی اطلاق می‌شود که فرد باورهایی خلاف واقعیت دارد اما هر چه اطرافیان تلاش می‌کنند او را متوجه این موضوع کنند حاضر به پذیرش نیست و بر حرف خود اصرار می‌ورزد.

1. سالمند اظهار می‌کند که یک سردار زمان جنگ است و همه می‌دانند که او در واقع یک معلم بازنشسته است
2. سالمند اظهار می‌کند که یک شخصیت تاریخی است در حالی که او یک فرد عادی است.

انواع هذیان در سالمندان

• هذیان خود بزرگ بینی: سالمندی باور دارد که مثلاً او خود هیتلر است.
• هذیان خود نیست انگاری: سالمند باور دارد که موجودی ماورایی است و خودش وجود خارجی ندارد.
• هذیان کنترل: سالمند باور دارد که آدم‌ها او را با وسايلي کنترل می‌کنند.
• هذیان سرزنش خود: سالمند خود را مقروض و بدهکار به شخص يا اشخاصي تصور می‌کند.
• هذیان خیانت: سالمند باور دارد کسی به او خیانت می‌کند.
• انواع دیگر هذیان: ربایش فکر، تزریق فکر، انتظار فکر، گزند و آسیب …

ارتباط میان توهم، آلزایمر و هذيان

ارتباط میان توهم، آلزایمر و هذيان بدین صورت است که : توهم و هذیان می‌تواند نشانه‌های از زوال عقل باشد و فرد مبتلا به آلزایمر اصولاً به توهم و هذیان هم دچار می‌شود چرا که از بین رفتن بخشی از مغز و حافظه سالمند و به یاد نیاوردن خاطرات او را دچار ضعف‌های روحی و احساس خلأ بیشتری می‌کند که به پریشانی افکار و حالات او دامن می‌زند.

فرق بین توهم و هذیان در این است که توهم بر اساس حواس پنجگانه ارزیابی می‌شود و هذیان بر اساس باورهای فرد سنجیده می‌شود. وجود هر یک از این مشکلات می‌تواند عامل گوشه‌گیری و انزوای بیشتر سالمند همچنین اختلالات خواب و غذا و خلق و خوی او شود که اطرافیان غالباً توان تحمل و یا اطلاع کافی درباره آن‌ها را ندارند و یا دچار اشتباهات زیادی در برخورد با فرد بیمار می‌شوند.

پرستار برای سالمند دچار توهم، آلزایمر و هذيان

پرستاري از سالمندان ویژگی‌های خاص فردی و روحی و روانی را می‌طلبد. پرستار یک سالمند با پرستار عادی تفاوت‌هایی دارد و باید از توانمندی‌های مخصوصی برخوردار باشد و این موضوع درباره مراقبت از سالمند عادی، چه سالمند دچار بیماری جسمی و چه سالمند دچار بیماری روحی رواني صادق است. در این میان پرستار سالمند سالم باید همه تلاش خود را معطوف به پیشگیری از بیماری‌ها کند.

پرستار سالمند دچار بیماری جسمی با سالمند بیماری مواجه است که شرایط خاص خود را درک می‌کند و می‌تواند تا حدودی به خود کمک کند.
پرستار سالمند دچار بيماري روحی، توهم و آلزایمر با سالمندی مواجه است که خود متوجه بیماری خود نیست و نمی‌تواند کمکی به بهبودی خود کند؛ بنابراین باید توانایی بالای برخورد مناسب با سالمند و همچنین اطرافیان وی را در مواجهه با سالمند داشته باشد. البته توجه به این نکته ضروری است که ممکن است سالمندی دچار عارضه روحی و جسمی هم‌زمان باشد یا حتی در آستانه و بسیار نزدیک به شرايط بیماری‌های جسمی و روحی قرار داشته باشد مثلاً فرزندانش او را به حال خود رها کرده، در کشورهای خارجه ساکن باشند یا با او بدرفتاری کنند.
همچنین ممکن است بیماری‌ای مثل آلزایمر خود به رخوت و سستی جسمی سالمند منجر شود یا … .

امروزه آسانيسم به عنوان رابط میان متقاضیان  پرستار سالمند، امکان آشنایی افراد با پرستار مناسب وضعیت سالمند خود (از قبیل سالمند آلزایمری، سالمند توهمی، سالمند دچار بیماری‌های جسمی و حرکتی و …) را فراهم کرده است. آسانيسم کمک می‌کند تا وابستگان سالمند بیمار بتوانند پرستار آشنا به امور سالمند خود را بشناسند و استخدام کنند.

نگهداری و پرستاری سالمند دچار توهم، آلزایمر و هذيان در منزل

برای سالمندان بهتر است که در منزل خود نگهداری شوند. این شرایط حتی درباره سالمند آلزایمری و دچار توهم هم صادق است. محیط خانه خود فرد برای او محیطی آشنا و راحت و پر از خاطرات است. پس در بهبود وضعیت فرد در یادآوری خاطرات بسیار مؤثر است و به او آرامش می‌بخشد. محیط خانه از حضور افراد نا آشنا خالی است و فرزندان، دوستان و همسایگان آشنا هستند و احتمال مواجهه با بیماری‌های عفونی سالمندان دیگر در خانه به نسبت مراکز نگهداری سالمندان و آسایشگاه‌ها کمتر می‌شود.

پرستاری در منزل شخص می‌تواند محیط مناسب‌تری برای نگهداری از سالمند فراهم سازد. آسانيسم همچنین می‌تواند افراد مناسب پرستاری را با توجه به نیازمندی‌های سالمند به متقاضیان پرستار در منزل معرفی کند.

پرستار سالمند که می‌تواند به صورت ساعتی، روزانه یا مداوم در اختیار او باشد با کنترل داروها و کمک به اجرای ورزش‌های آرام بخش و همچنین جسمانی مناسب او می‌تواند بروز بیماری را کنترل کند. پرستار سالمند قادر به ارتباط مؤثر با پزشک سالمند است و از اصول نگهداری درست از سالمند اطلاع کافي دارد. همچنین او می‌تواند مانند یک عضو از خانواده سالمند با او رابطه برقرار کرده و جای خالی عزیزان سالمند و خلأ ناشی از نبود يا کمرنگ بودن آن‌ها در دنیای پر مشغله امروزی را تا حدودی پر کند؛ که به نوبه خود در سلامتی سالمند بیمار نقشی بسیار مؤثر خواهد داشت.

تعرفه پرستار سالمند بسته به خدماتي که ارائه می‌کند به صورت مشخص و طبق قانون بوده و از این جهت نیز خیال خانواده‌ها می‌تواند در خصوص هزینه‌های پرستاری، آسوده باشد.