علائم تیروئید

تیروئید چیست یا علائم تیروئید چیست؟ تیروئید غده ای ست به شکل پروانه ای و در جلوی گردن در پایین حنجره و بالای استخوانهای ترقوه قرار دارد.  تیروئید دو نوع هورمون از خود ترشح میکند، که  T4 و T3 میباشند. این هورمون ها به تنظیم مصرف و ذخیره انرژی در بدن کمک میکنند.تیروئید وظیفه ی تنظیم سوخت و ساز در بدن را بعهده دارد.

غده تیروئید توسط غدة دیگری در بدن به نام هیپوفیز تنظیم می شود. غده هیپوفیز در مغز قرار گرفته و با ترشح هورمون محرک تیروئید، باعث افزایش ترشح هورمونهای T4 و T3 در تیروئید می شود. غده تیروئید ممکن است دچار کم کاری یا پرکاری شود. شما میتونید برای بررسی بیماری تیروئید از خدمات آزمایش خون در منزل آسانیسم بهره ببرید.

علائم تیروئید چیست؟

اگر فرد کاهش یا افزایش وزن تغییر ناگهانی در وزن شود میتواند یکی  از نشانه های شایع اختلال در تیروئید باشد.

1. اضافه شدن وزن
2. ریزش مو
3. احساس گرما یا سرمای شدید
4. نازک یا سخت شدن پوست
5. تغییر حالت چشم

اضافه شدن وزن، یکی از نشانه های کاهش هورمون های تیروئید است که به آن کم کاری تیروئید می گویند. بر عکس این موضوع، اگر تیروئید بیش از نیاز بدن هورمون ترشح کند ممکن است دچار کاهش وزن ناگهانی شوید که به این حالت، پر کاری تیروئید میگویند.

شاید بدانید  التهاب در گردن تورم و بزرگ شدن گردن، نشانه قابل مشاهده ایست که به ما می گوید ممکن است تیروئید دچار مشکلاتی شده باشد. عامل ایجاد بیماری گواتر نیز  می تواند کم کاری و یا پُر کاری تیروئید باشد. گاهی اوقات  تورم گردن به علت سرطان تیروئید یا ندول ( توده ای که در داخل تیروئید رشد می کند) است. لازم بذکر است این تورم  ممکن است بر اثر مشکلات دیگری در بدن باشد که باید بررسی گردد.

تغییر در ضربان قلب هورمونهای تیروئید، روی همه اعضای بدن و حتی روی سرعت ضربان قلب تاثیر دارند. افرادیکه که بیماری  کم کاری تیروئید دارند، شاید متوجه شوند که ضربان قلبشان از حد معمول پایین تر است. پرکاری تیروئید  برعکس ممکن است سبب شود ضربان قلب افزایش پیدا کند.

شخص  با مشکل کم کاری تیروئید حس خستگی، تنبلی و یا حتی افسردگی می کند. پر کاری تیروئید هم مشکلاتی از قبیل اضطراب، اختلال در خواب، بی قراری و تحریک پذیری ایجاد میکند.
کم کاری و پر کاری تیروئید هر دو در نحوه استفاده بدن از انرژی، تاثیری متفاوت  به نسبت هم دارند اما هر دو این توانایی را دارند که  بدن انسان را عاری از انرژی کنند. شخص مبتلا به کم کاری تیروئید، هیچ انرژی ای برای انجام کارها  ندارد.

پر کاری تیروئید  برعکس سرعت سوخت و ساز بدنتان را در تمام روز به شدت بالا می برد، در نتیجه انرژی تان به شدت  افت می کند. پر کاری تیروئید ضربان قلب را افزایش می دهد. و فرد ممکن است از چنین حالتی کلافه شود. در نهایت  این مدل مصرف انرژی بالا می تواند مشکلاتی را برای خواب و میل جنسی فرد به وجود بیاورد.

ریزش مو: یکی از شایع ترین علائم تیروئید میباشد که نشانه متعادل نبودن غده تیروئید است. کم کاری و پرکاری تیروئید هر دو سبب ریزش مو میباشند. خوشبختانه  در بسیاری از موارد پس از درمان تیروئید، موهای ریخته شده مجددا به حالت اولیه برمیگردد.

احساس گرما یا سرمای شدید: تیروئید بدن را در تنظیم دمای خود دچار ناتوانی  می کند. افرادی که کم کاری تیروئید دارند، بیش از حد معمول حس سرما دارند. پرکاری تیروئید برعکس است و باعث تعریق و بیزاری از گرما  زیادمی شود.

کم کاری تیروئید سبب نشانه های دیگری نیز می شود که شامل : خشکی پوست و شکننده شدن ناخن و ها بی حسی یا سوزن سوزن شدن دست، یبوست شدید و دوره های قاعدگی نامنظم است. پر کاری تیروئید شامل مشکلات دیگری میشود: ضعف عضلانی، لرزش دستان، مشکل در بینایی، اسهال و دوره های قاعدگی غیر طبیعی میباشد.

نازک یا سخت شدن پوست: یکی دیگر از نشانه های تیروئید تاثیر آن بر روی پوست است. افرادی که دچار پرکاری تیروئید هستند، تغییرات پوستی کمی سریع تر است و اصولا باعث نازکی پوست می شود. ولی اگر فرد دچار کم کاری تیروئید باشد، روند تغییرات رنگ پوست کند خواهد شد و پوست حالتی سخت به خود می گیرد. از دیگر مشکلات پوستی جز علائم پرکاری تیروئید است، عبارتند از  قرمزی صورت و دست ها و پوستی که مدام احساس رطوبت و گرما دارد. این در حالی است  که افراد مبتلا به کم کاری تیروئید ممکن است پوستشان سرد و رنگ پریده باشد و متاسفانه ترمیم زخم هایشان به طول بینجامد وپوستشان رنگی نارنجی و زرد بگیرد. و دلیل این امر آن است که تیروئید نمی تواند کاروتن را به ویتامین A تبدیل کند.

تغییر در خلـق و خوی بیمار دچار پر کاری تیروئید، تاثیـــری دیوانه کننده و بدی بر روی احسـاسات می گذارد. پرکاری تیروئید با  علائم و مشکلاتی مانند اضطراب، فوق العاده احساساتی شدن و حتی روانپریشی در ارتباط است.
از علائم کم کاری تیروئید  در روحیات شخص نیز میتوان به افسردگی و دوری از موقعیت های اجتماعی، مشکلات شناختی مانند فراموشی و یا کندی در یادگیری اشاره کرد.

تغییر حالت چشم: آیا تا به حال افرادی را دیده اید که چشمانشان به شدت بیرون زده باشد؟ ممکن است آنها از بیماری گریوز رنج ببرند که نوعی از پر کاری تیروئید است. این بیماری باعث می شود چشمان فرد حالت بیرون زده ای داشته باشد. علت آن تجمع بافت اضافی پشت چشم، است.

علائم تیروئید کم کار:

همانطور که قبلا اشاره کردیم وقتی تیروئید به اندازه کافی هورمون ترشح نکند دچار کم کاری تیروئید میشویم. این بیماری جز شایعترین فرم بیماری تیروئید است. لازم بذکر است تیروئیدکم کار در خانم ها بیشتر از آقایان دیده می شود و با افزایش سن بیشتر هم میشود.

جالب است بدانید ممکن است یک فرد دچار کم کاری تیروئید باشد و علامتی نداشته باشد و برعکس فرد دیگری علائم بسیار شدید داشته باشد.

کم کاری تیروئید تدریجاً ایجاد می شود. برای همین در ابتدای بیماری  علائم خفیف است و با پیشرفت بیماری علائم شدیدتر می شود. به همین دلیل گاهی بیماران به طور اتفاقی تشخیص داده می شوند. و توصیه میشود هر 5 سال یکبار شخص سالم آزمایش تیروئید بدهد .

علائم کم کاری تیروئید عبارتند از:

نشانه های پوستی : پوست بطور غیر طبیعی خشک و ضخیم می شود. تعریق کمتر از حد معمول میشود. موهای فرد نازک یا خشن و شکننده می شوند. ابروها می ریزند و ناخن ها شکننده میشوند.

نشانه های چشمی: به پف آلود شدن و تورم اطراف چشم جز علائم این بیماری میباشد. ولی همانطور که گفتیم علائم خیرگی نگاه و بیرون زدگی چشم مربوط به پرکاری تیروئید است که ممکن است گاهی با درمان بیماری تیروئید هم چنان باقی می ماند.

نشانه های قلب و عروق: ممکن است کاهش ضربان قلب و کاهش انقباض عضله قلب در شخص دیده شود که در نهایت منجر به کاهش عملکرد قلب بشود و  در نتیجه بیمار به دنبال فعالیت بدنی دچار خستگی و تنگی نفس می شود. (به اصطلاح نفس کم می آورد). این نشانه ها  در فردی که بیماری زمینه ای قلب دارد می تواند تشدید شود.

نشانه های تنفسی: کم کاری تیروئید باعث ضعف عضلات تنفسی نیز می شود. در نتیجه عملکرد ریه ها کاهش می یابد. و شخص احساس خستگی و ضعف، تنگی نفس به هنگام فعالیت روزانه میشود.

کم کاری تیروئید می تواند باعث تورم زبان و تارهای صوتی  نیز بشود و فرد صدای خشن پیدا می کند و در خواب ممکن است دچار توقف های کوتاه تنفسی شود. در نتیجه فرد خواب راحتی ندارد و صبح با احساس خستگی بیدار شود.
نشانه های دستگاه گوارش:  حرکات دستگاه گوارش در کم کاری تیروئید آهسته میباشد در نتیجه فرد دچار یبوست می شود.

نشانه های دستگاه تناسلی: کم کاری تیروئید در زنان  منجر به اختلالات قاعدگی می شود. که ممکن است  قاعدگی های کوتاه با فواصل طولانی تا قاعدگی های شدید و با فاصله کم متفاوت باشد. گاهی  منجر به قطع قاعدگی می شود. این اختلالات می تواند بارداری را با مشکل روبرو کند و گاهی زنان  باردار که کم کاری تیروئید نیز دارند متاسفانه  با افزایش ریسک سقط جنین روبرو هستند.  البته درمان این خطر را کاهش می دهد. در ادامه به موضوع تیروئید در زنان باردار خواهیم پرداخت.

تشخیص کم کاری تیروئید

تشخیص این نوع تیروئید با انجام آزمایش خون انجام پذیر است. در اندازه گیری، هورمونی است که از هیپوفیز برای تحریک ترشح هورمون های تیروئید، تولید می شود. این هورمون TSH نامیده میشود.شخصی  که دچار کم کاری تیروئید است سطح هورمون TSH او بالا می رود.

درمان کم کاری تیروئید

کم کاری تیروئید با جایگزین کردن هورمون تیروئید قابل درمان است. قرص های تیروئید که همان هورمون تیروئید T4 هستند معمولاً به صورت خوراکی یک بار در روز و با شکم خالی و بصورت ناشتا استفاده می شوند. در بهترین توصیه میشود قرص تیروئید را صبح ها یک ساعت قبل از صبحانه بخورند.

معمولاً پس از شروع درمان در عرض دو هفته بیمار احساس بهبودی دارد اما گاهی  برای برطرف شدن کامل علائم گاهی تا چند ماه فرصت لازم است. تغییر دوز دارو را حتما باید پزشک  تشخیص دهد و به هیچ عنوان سرخود نباید دارو را قطع یا کم و زیاد کرد.

پزشک وقتی داروی تیروئید با نام لووتیروکسین را شروع می کند معمولاً ۶ هفته بعد آزمایش مجدد می نویسد  تا دوز مناسب داروبرای بیمار  را پیدا کند. وقتی دوز مناسب داروی بر اساس علائم تیروئید طی روزهای آتی  مشخص شد بیماران می توانند سالیانه آزمایش بدهند و به پزشک مراجعه کنند.

گاهی اوقات براساس شرایط بیمار دوز دارو را تغییر میدهند  که این کار با توجه به آزمایش و توسط پزشکان انجام می شود. مثلاً گاهی  تیروئید بیمار  تشدید می شود یا در شرایط بارداری لازم است دوز دارو را افزایش دهیم. مصرف بعضی داروها مثل قرص های کلسیم، آهن، آنتی اسیدهای حاوی آلومینیوم می تواند در جذب اختلال ایجاد کند. و باید در زمان با فاصله  از قرص تیروئید مصرف شود.

نکته: بعضی مواقع به دنبال کاهش وزن یا افزایش سن لازم است دوز داروی تیروئید کاهش یاید.

به خاطر داشته باشیم:

• همان مقدار از دارو که توسط پزشک تجویز شده است را فقط و فقط مصرف نمایید و هرگز خودسرانه مصرف دارو را کم یا زیاد نکنید.
• در صورتی که علائم تیروئید کم کار و پرکار را  احساس می‌کنید با پزشک متخصص تماس بگیرید.ما در آسانیسم پل ارتباطی شما به متخصصین غدد میباشیم.
• جهت حصول اطمینان از این که کم‌کاری تیروئید شما به خوبی تحت کنترل باقی مانده است در فواصل تعیین شده توسط پزشک حتما آزمایشات لازم را انجام داده و جهت تعیین دوز مصرفی به پزشک مراجعه کنید.
• این نکته را هم بدانید که بیماری شما مهم ولی به راحتی قابل درمان و کنترل است. با مصرف مرتب دارو و انجام چک آپ و مراجعه به هنگام به متخصص با یک فرد سالم تفاوتی نخواهید داشت.