بزرگی پروستات در سالمندان

غده پروستات یکی از مهم‌ترین غدد در بدن آقایان است و نقش مهمی در باروری و تولید مثل ایفا می‌کند که این غده بصورت طبیعی با بالا رفتن شما سن رشد می‌کند و حجم آن افزایش می‌یابد.

اما تورم و رشد بیش از حد آن بیماری محسوب می‌شود و نیاز به درمان دارد. برای تشخیص و درمان سریع بیماری‌های مربوط به این غده مردان بالای ۵۰ سال باید چکاپ‌های سالانه این غده را انجام دهند و شما نیز باید با علائم پروستات در افراد مسن بیشتر آشنا شوید. البته در جوانی نیز با تشخیص دکتر ممکن است آزمایشات پروستات نیز انجام شود.

به محض مشاهده علائم رشد پروستات باید به پزشک مراجعه کنید. در بیشتر مواقع علائم پروستات در مردان مسن شامل درد، مشکلات در تخلیه ادرار، خون در ادرار یا مایع منی و بی اختیاری ادرار یا نیاز شدید به دستشویی در شب می‌شود. با بالا رفتن سن احتمال سرطان پروستات نیز رشد می‌کند که بیشتر مواقع نیاز به عمل پروستات در سنین بالا نیاز می‌شود تا این غده را بردارند.

در چنین شرایطی روند مراقبت و بهبودی بعد از عمل چه در بیمارستان چه در خانه بعد از ترخیص بسیار حیاتی است. حضور یک پرستار سالمند بیمار تا حد بسیار زیادی می‌تواند روند بهبود را تسریع کند. این مقاله را تا انتها بخوانید که با مشکلات پروستات و نیاز به یک پرستار خبره آشنا شوید.

وظیفه غده پروستات چیست و در کجا قرار دارد؟

پروستات یک غده کوچک در مردان است که در داخل بدن قرار گرفته است. ممکن است بسیاری از مردان هنوز با ساز و کار این غده در بدنشان آشنا نباشند و از مکان دقیق آن در بدن خود آگاه نباشند.

این غده کوچک زیر مثانه و در اطراف مجاری ادراری قرار گرفته است. مجاری ادراری همان مجاری هستند که ادرار شما را از مثانه حمل می‌کنند. اندازه طبیعی پروستات سالم چیزی حدود توپ پینگ پونگ است. مکان دقیق آن بین آلت تناسلی و مقعد قرار گرفته است.

یک غده پروستات سالم نقش بسیار مهمی در قدرت باروری مردان ایفا می‌کند، چراکه بخشی از مایع منی را فراهم می‌کند که با اسپرم ترکیب می‌شود و آن را حمل می‌کند.

این مایع نقش مهمی در سالم نگه‌داشتن و جابه‌جایی اسپرم‌ها دارد. مایعی که پروستات تولید می‌کند، آنزیم‌ها و هورمون‌های مخصوصی در خود دارد که باعث کیفیت عملکرد اسپرم‌ها می‌شود. عضلات این غده اسپرم را به سمت مجاری ادرار هدایت می‌کند. غده پروستات در سالمندان به خاطر افزایش سن تغییر ظاهر می‌دهد.

اندازه و حجم طبیعی پروستات

به شکل طبیعی یک پروستات کوچک حجمی معادل ۳۰ میل تا ۴۰ دارد. وزن آن می‌تواند بین ۲۰ تا ۷۰ گرم باشد. اندازه متوسط آن ۴۰ تا ۸۰ میل حجم دارد و وزنش بین ۲۰ تا ۱۲۵ گرم است. اندازه بزرگ آن از ۴۰ تا ۱۰۰ میل حجم دارد و وزن آن چیزی بین ۴۰ تا ۱۲۵ گرم است.

حجم و اندازه این غده در کودکان کوچک باقی می‌ماند. اما با افزایش سن شروع به بزرگ شدن می‌کند. اندازه طبیعی پروستات در سن ۴۰ چیزی حدود ۴×۲×۳ سانتی‌ متر است. حجمی حدود ۳۰ سی سی دارد و وزن آن ۲۰ تا ۲۵ گرم است. اندازه طبیعی پروستات در سن ۵۰ چندان تفاوتی با ۴۰ سالگی ندارد. و اندازه طبیعی پروستات در سن ۶۰ برابر یک لیمو خواهد بود.

دلایل مبتلا شدن به پروستات و بزرگ شدن پروستات در سالمندان

همانطور که قبلا هم ذکر شده، رشد این غده با افزایش سن کاملا طبیعی است. به تدریج با رسیدن به سن ۵۰ سالگی بسیاری از مردان در نتیجه این افزایش اندازه احساس درد و ناراحتی پیدا می‌کنند.

مردان در سنین مختلفی می‌توانند مبتلا به انواع بیماری‌های پروستات شوند، اما سالمندان بیشتر از هر گروه سنی دیگری در معرض ابتلا به این بیماری‌ها هستند. در این قسمت به بررسی انواع بیماری‌های مربوط به این غده می‌پردازیم.

• پروستاتیت: به التهاب پروستات در سالمندان پروستاتیت می‌گویند. اما چه چیزی باعث پروستات می‌شود؟ ورم می‌تواند در اثر عفونت باکتریایی ایجاد شود که در این صورت با مصرف آنتی‌بیوتیک درمان می‌شود‌. نوع دیگر این بیماری پروستاتیت مزمن می‌گویند که علت آن برای پزشکان ناشناخته است‌، اما حدس می‌زنند که ممکن است علت آن صدمه به این غده، آسیب عصبی یا استرس باشد.
• هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات (BPH): از دیگر بیماری‌های مربوط به بزرگ شدن پروستات BPH است که بیشتر، مردان بالای ۵۰ سال دچار این بیماری می‌شوند. از دلایل بزرگ شدن پروستات می‌توان به مصرف الکل و سبک زندگی ناسالم اشاره کرد.
• سرطان پروستات: این بیماری خطرناکترین بیماریی است که پروستات را درگیر می‌کند و نیازمند درمان فوری و جراحی است تا سرطان به دیگر ارگان‌های بدن سرایت نکند.

پروستات از چه سنی شروع می‌شود؟

بیماری‌های مربوط به پروستات از حدود ۵۰ سالگی شروع به نمایان شدن می‌کنند، اما در پروستات زودرس جوانان نیز ممکن است به بیماری‌های مربوط به آن مبتلا شوند.

مهم‌ترین دلیل آن، وراثت، تغذیه نامناسب و چاقی است. همانطور که ذکر شد با افزایش سن این غده رشد می کند. در افراد بالای ۵۰ سال این غده اطراف مجاری ادرار را اشغال می‌کند و در نتیجه به آن‌ها فشار می‌آورد و تخلیه ادرار برای این افراد سخت می‌شود‌. البته افراد جوان نیز ممکن است چنین مشکلی را تجربه کنند.

علائم پروستات در سنین بالا

سه بیماری متدوال پروستات در سنین بالا شامل: 1. پروستاتیت، 2. BHP و 3. سرطان پروستات است. در در ادامه علائم این بیماری ها را معرفی می‌کنیم.

علائم پروستاتیت در سنین بالا

پروستاتیت ورم غده پروستات به دلیل عفونت است که هم در جوانی هم سنین بالا اتفاق می‌افتد و علائم زیر را دارد.

• درد یا سوزش زمان ادرار
• مشکل در ادرار یا فشار ادرار
• ادرار کدر
• در در آلت تناسلی و بیضه‌ها
• در در ناحیه بین معقد و آلت تناسلی
• درد در زمان ارضای جنسی
• تب و لرزی که شبیه به سرماخوردگی است
• بوی بد ادرار

علائم برزگی خوش‌خیم پروستات یا BPH در افراد مسن

بزرگی خوش‌خیم پروستات یکی از شایع‌ترین بیماری‌های پروستات در سنین بالاست و بیشتر در افرادی که بالای 40 سال هستند اتفاق می‌افتد. علائم آن بصورت زیر است:

• تکرر ادرار (ادرار بیش از 8 بار در روز)
• مشکل در شروع ادرار
• چکه چکه کردن بیش از حد بعد ادرار
• بوی عجیب ادرار
• درد زمان رابطه جنسی
• رنگ قرمز یا قهوه‌ای ادرار

علائم سرطان پروستات در سنین بالا

سرطان پروستات از رایج‌ترین نوع سرطان در میان مردان است. سرطان پروستات تکثیر غیر عادی سلول‌ها در این غده است. تحقیقات نشان داده است این سرطان در مردان بیشتر از سرطان سینه در زنان باعث مرگ می‌شوند.

با این تفاسیر آگاهی از علائم این بیماری کمک بسیار زیادی به تشخیص به‌ موقع این بیماری و درمان آن دارد. احتمال ابتلا به این بیماری در رابطه مستقیم با سن مردان است. مطالعات نشان می‌دهند احتمال ابتلا به این سرطان ۱ نفر از هر ۷ مرد بالای ۷۵ سال است و ۱ مرد از هر پنج مرد در افراد تا ۸۵ سال.

علائم پروستات در مردان مسن عبارت هستند از:

• احساس سختی در دفع ادرار
• احساس کنید که مثانه کامل تخلیه نشده است
• احساس سوزش، درد و ناراحتی هنگام ادرار
• مشاهده خون در مایع منی یا ادرار
• درد پروستات
• درد در قسمت ران‌ها، باسن و قفسه سینه
• احساس ضعف با بی‌ حسی در ساق پا و پا
• از دست دادن بی‌دلیل وزن
• احساس سرگیجه و خستگی
• ضربان قلب بالا (بیشتر بخوانید = ضربان قلب نرمال)
•  رنگ‌ پریدگی صورت
• پروستات و تکرار ادرار؛ در این حالت به طور مکرر احتیاج دارید که مثانه را تخلیه کنید.

افراد در خطر سرطان پروستات

اکیدا به شما توصیه می‌کنیم که بعد از ۵۰ سالگی تست‌های مربوط به این غده را انجام دهید حتی اگر مستعد بیماری نیستید. افراد مستعد به مشکلات پروستات به صورت زیر هستند.

• سابقه خانوادگی؛ یعنی اگر پدرتان یا برادرتان این سرطان را داشته باشد.
• جهش ژنتیکی موروثی در ژن‌های BRCA1 یا BRCA2.
• اگر سندروم لینچ داشته باشید.

تشخیص سرطان پروستات در سالمندان

افراد بالای ۵۰ سال باید هر سال چکاپ‌های مربوط به غده پروستات را انجام دهند. اما هر زمان یکی از نشانه‌های سرطان را که در قسمت بالا به آن‌ها اشاره کردیم، مشاهده کردید، بدون معطلی به پزشک مراجعه کنید و آزمایش پروستات انجام دهید.

حتی اگر این نشانه‌ها خفیف باشند، آن‌ها را دست کم نگیرید. اگر کمتر از۵۰ سال سن دارید نیز به محض رویت یکی از این علائم باید به پزشک مراجعه کنید. لازم به ذکر است که این برخی از این نشانه‌ها ممکن است نشانه‌های پروستات خوش‌خیم باشد، اما باید جدی گرفته شوند.

پس از معاینه پروستات توسط پزشک، قدم‌های بعدی برای تشخیص برداشته می‌شوند. افراد مبتلا به این نوع سرطان احتیاج به مراقبت‌های ویژه و مداوم دارند.

پرستارانی که از این افراد مراقبت می‌کنند باید مهارت ویژه برای این کار کسب کرده باشند. علاوه بر تمام این‌ها، احتیاج به سیستم آزمایش در منزل برای این غده وجود دارد که می‌توانید به راحتی از آسانیسم تهیه کنید.

نحوه تشخیص سرطان پروستات

راه‌های تشخیص پروستات عبارت هستند از:

• آزمایش PSA (پی اس آ): نوعی پروتئین است که از سلول‌های پروستات ساخته شده است. سطح PSA در آزمایش خون اندازه‌گیری و سلامت پروستات مشخص می‌شود. دقت داشته باشید سطح بالای PSA می‌تواند نشان‌ دهنده این نوع سرطان باشد. البته این تست به طور کامل برای تشخیص سرطان کفایت نمی‌کند.
• ام آر آی: اجزای درونی بدن شما در این نوع تشخیص از طریق امواج مغناطیسی به تصویر کشیده می‌شوند. این شیوه در تشخیص سرطان پروستات بسیار کارآمد است.
• تشخیص سرطان پروستات با سونوگرافی: در سونوگرافی از امواج صدا برای تصویر اجزای درونی بدن استفاده می شود. بعد از این مرحله اگر لازم باشد به تشخیص پزشک، تکه‌برداری انجام می‌شود.
• تکه‌ برداری: زمانی تکه‌ برداری انجام می‌شود که شیوه‌های قبلی ما را به جواب قطعی نرسانده باشند. در این روش تکه‌ای غده برداشته می‌شود و روی آن آزمایش‌هایی صورت می‌گیرد. این کار توسط یک پزشک متخصص انجام می‌شود و ممکن است حین انجام آن بی‌هوشی موضعی یا عمومی ایجاد شود.
• شیوه DRE: در این شیوه پزشک انگشت خود را به دیواره مقعد می‌زند که به این شکل پروستات را لمس کند. در این صورت متوجه می‌شود که این غده شکل نامعمولی دارد یا خیر. تمام این مرحله با دستکش و کاملا بهداشتی انجام می‌شود‌‌.

بزرگی پروستات سالمندان چگونه درمان می‌شود؟

بسته به پیشرفت بیماری شیوه‌های مختلفی برای درمان آن وجود دارد.

• جراحی: عمل پروستات در سالمندان رایج‌ تر است. در این شیوه پروستات به قصد متوقف کردن سرطان برداشته می‌شود. حال سوال اینجا است که پروستات چه زمانی عمل می‌شود. زمانی که علائم این بیماری شدید باشند و هیچ راه دیگری برای درمان وجود نداشته باشد، این شیوه پیشنهاد می‌شود.

تغذیه بعد از عمل پروستات بسیار حائز اهمیت است. این تغذیه باید طبق آنچه پزشک تجویز کرده است، رعایت شود. بنابراین، تغییر سبک زندگی باید برای این افراد در اولویت قرار داشته باشد. برای تغییر سبک زندگی پرهیز غذایی در پروستات سالمندان اهمیت بسیار زیادی دارد.

• رادیوتراپی: از دیگر شیوه‌های درمان این بیماری رادیوتراپی است که در این شیوه آسیب به سلول‌های سالم به حداقل خواهد رسید.
• کاشت دانه‌های رادیواکتیو: در این شیوه به جای اینکه اشعه از بیرون به بدن برخورد کند، داخل بدن دانه‌هایی کاشت می‌شود که سلول‌های سرطانی را هدف می‌گیرد.
• شیمی‌ درمانی: در نوع پیشرفته سرطان پروستات، از شیمی‌ درمانی برای آهسته کردن روند تکثیر سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود.
• دارو: گاهی بیماری به گونه‌ای است که با مصرف داروی پروستات نیز از بین می‌رود و نیازی به شیوه‌های دیگر نیست.

در کنار درمان این بیماری به شیوه‌هایی که در بالا ذکر شد، شیوه‌ دیگری نیز وجود دارد که نوع خانگی درمان است. در ادامه به چند مورد از آن‌ها اشاره می‌کنیم.

• بتاسیتوسترول: نوعی داروی گیاهی است که مخلوطی از چند گیاه حاوی مواد مشابه کلسترول است. به این مواد سیتوسترول یا فیتوسترول می‌گویند. این مواد قادر هستند التهاب این غده را کاهش دهند.
• چای سبز: چای سبز تاثیر مثبتی بر درمان بیماری‌های پروستات داشته است. مواد موجود در چای سبز می‌تواند رشد سلول‌های سرطانی را کاهش دهد. بنابراین هر روز از این نوشیدنی استفاده کنید.
• درخت نخل اره‌ای: به این درخت ساوپالمتو نیز می‌گویند. عصاره این گیاه، اثرات منفی مشکلات غده پروستات روی مجاری ادراری را کاهش می‌دهد.
• پیجوم افریکنوم: با کاهش التهاب غده پروستات قادر به برطرف کردن مشکل ادرار در این بیماران است. البته دیده شده است که در بعضی افراد ایجاد سردرد می‌کند.
• زینک: با افزایش سن سطح استروژن بدن افزایش پیدا می‌کند و زینک کاهش می‌یاید. کاهش سطح زینک می‌تواند احتمال سرطان پروستات را بعد از ۵۰ سال افزایش دهد. بنابراین مصرف زینک و موادی که حاوی زینک هستند، احتمال بزرگ شدن پروستات را کاهش می‌دهند.
• مگا ۳: رژیم غذایی که حاوی امگا ۳ باشد، باعث کاهش ترکیبانی می‌شود که مسبب التهاب پروستات به حساب می‌آیند. ماهی سالمون، تخم مرغ، گردو و روغن‌های گیاهی حاوی امگا ۳ هستند.

اکیدا توصیه می‌کنیم قبل از مصرف داروهای گیاهی و خانگی با پزشک خود مشورت کنید. در انتها باید به تغییر سبک زندگی برای درمان این بیماری نیز بپردازیم:

• به هنگام غروب مواد آشامیدنی مصرف نکنید.
• قبل از حضور در اماکن عمومی آب فراوان مصرف نکنید.
• ادرار خود را نگه ندارید.
• به طور مرتب از سرویس بهداشتی استفاده کنید، حتی اگر نیازی به تخلیه مثانه نمی‌بینید.
• سیگار نکشید.
• استرس خود را کنترل کنید.
•  با انجام حرکت‌های ورزشی عضلات لگن را تقویت کنید.

عمل پروستات در سنین بالا چقدر خطرناک است؟

چون خیلی وقت‌ها سرطان پروستات در بزرگسالی ایجاد می‌شود، بیشتر کسانی که میخواهند عمل جراحی انجام دهند، سالمند هستند. ولی به علت سن بالا برخی افراد ترجیح می‌دهند که علائم سرطان را بررسی کنند و علائم آن را کاهش دهند. برخی مواقع سرطان رشد نمی‌کند و کنترل کردن آن تقریبا ساده است، در این شرایط عمل جراحی انجام نمی‌شود چون سن بالای بیمار عوارض جراحی را چند برابر می‌کند. 

جراحی برداشتن پروستات یک عمل جراحی تحاجمی است که می‌تواند جان سالمند را در خطر بیندازد و باعث لخته خون در پاها یا ریه، مشکلات ضربان قلب مانند سکته قلبی، ذات الریه و عفونت شود. برای همین جراح قبل از تجویز جراحی تمام مزایا و معایب را محک می‌زند تا مطمئن شود که تنها راه زنده ماندن جراحی است. 

نقش پرستار سالمند در طول درمان بزرگی پروستات سالمندان

زمانی که پروستات رشد می‌کند برخی کارهای سالمند مخصوصا در دستشویی به شدت به مشکل می‌خورد. در این شرایط نقش پرستار بیش از آنچه تصور می‌کنید پررنگ است و در روند بهبود این بیماران نقش مهمی ایفا می‌کند. این پرستاران دوره‌های ویژه‌ای را پشت سر گذاشته‌اند تا به نحو احسن روند درمان این افراد را تسریع کنند.

آن‌ها با دانش پزشکی که دارند، تغذیه بیمار را بررسی می‌کنند و هر زمان نیاز ببینند شیوه‌ مراقبت را تغییر می‌دهند. اما اگر یک فرد عادی به مراقبت از این بیماران بپردازد، ممکن است در مسیر نگهداری از آنان دچار اشتباه شود و روند بهبود را آهسته کند.

اگر جراحی انجام شد، مراقبت‌های بعد از جراحی برای زنده ماندن و بهبود سالمند خیلی مهم است. این مراقبت مخصوصا در بیمارستان باید به نحو احسن انجام شود. بعد از ترخیص سالمند از ICU، اگر می‌خواهید به درستی از سالمند مراقبت شود، ما به شما خدمات همراه بیمار در بیمارستان را پیشنهاد می‌دهیم تا یک فرد حرفه‌ای بصورت خصوصی و تمام وقت از سالمند نگهداری کند و در کارهای مختلف در بیمارستان به او کمک کند. 

در خانه نیز باید به درستی از سالمند مراقبت شود. دوران نقاهت عمل جراحی حدود 6 تا 8 هفته است ولی در سالمندان این دوران ممکن است بیشتر هم شود. برای همین در صورت نیاز می‌توانید از خدمات پرستار سالمند در منزل آسانیسم استفاده کنید تا با خیال راحت از سالمند در خانه خودش مراقبت شود.

آسانیسم جایی است که افراد دوره دیده و پرستاران خبره گرد یکدیگر جمع شده‌اند که بهترین تجارب در نگهداری از بیماران مسن را در اختیار شما قرار دهند. آسانیسم آماده است تا پرستار سالمند در منزل سعادت آباد و دیگر قسمت‌های تحت پوشش خود را، دراختیار شما قرار دهد. پس همین الان با آن‌ها تماس بگیرید. شماره تماس: 02191304433 مناطق تحت پوشش آسانیسم در تهران و کرج است.